T24 Haber Merkezi
‘Direniş’ adlı sergiye mesken sahipliği yapmaya hazırlanıyor. Çöpüne Sahip Çık Vakfı’nın proje ortağı olduğu ‘Direniş’ sergisi, insanın doğa üzerinde yarattığı tahribata dikkat çekiyor ve iklim krizinin tabiatın geleceğini nasıl etkileyeceğini kavramsallaştırarak, farklı disiplinlerden usta ve genç sanatçılarla farkındalık yaratmayı hedefliyor.
The Artisan İstanbul Hotel’in Koleksiyon Küratörlüğünü Yasemin Vargı Emirdağ ve Sanat Yöneticiliğini Meriç Aktaş Ateş üstlenirken, Emre Zeytinoğlu yazısıyla standa katkı sunuyor. Geçen yıl olduğu üzere bu yıl da yaşayan bir binaya uygulanan stant, The Artisan İstanbul Hotel’in içinde birçok noktada sanatseverlerle buluşarak, sanatkarların farklı sanat disiplinlerinde oluşturdukları sanat yapıtlarındaki yorumlamaları ile insanın tabiata verdiği ziyana karşı bir farkındalık yaratmayı hedefliyor.
Eser: Ecem Dilan Köse
İstanbul Bienali ve Contemporary İstanbul’a paralel olarak hazırlanan stant kataloğunun ön yazısında Emre Zeytinoğlu ‘Direniş’ sergisine dair görüşlerini şu şekilde kaleme alıyor:
“Direniş sergisine baktığımızda, bunu tam olarak ekoeleştiri bağlamında görmek mümkündür; bilimsel ekoloji alanında yer almayan, lakin Garrard’ın yazdığı biçimde ekolojik sorunları inceleyip tanımlayarak çözümlenmelerine katkı sağlayabilecek çalışmalar bütünü… Sanatçılardan hiçbiri, içine düştüğümüz felaketi insanın dışında ya da toplumsal sistemin dışında aramıyor; üstelik kendisinin dışında da aramıyor. Görünmez kötü güçlere göndermede bulunan bir kelam yok bu sergide… Öte yandan, bazı estetik oyunlar ile izleyiciye rahatlık ve tedavi edici hisler aşılayan, günün birinde insanın aziz niteliklerinin harekete geçerek her şeyi yoluna koyacağını savunan bir romantizm de yok. İnsanın kendisi ile ötekinin aynı şey olduğunu sahneleyen yapıtlar var.”
Çöpüne Sahip Çık Vakfı’nın kurucusu olan MV Holding İdare Konseyi Üyesi ve The Artisan Otel’in Koleksiyon Küratörü Yasemin Vargı Emirdağ, ‘Direniş’ standını anlattı…
Yasemin Vargı Emirdağ
– Geçen yıl The Artisan Otel İstanbul’daki birinci sanat projeniz ‘Müdahale’den sonra artık de ‘Direniş’ ile karşımızdasınız… Direniş’in problemi nedir?
Geçen sene “toplumsal cinsiyet eşitliği ve bayana şiddet” sorunlarını mevzu alan ‘Müdahale’ standımız epeyce ilgi gördü. Otel yerine yerleştirilmiş eserler yalnızca sanatseverlerin değil yere gelen yerli ve yabancı birçok farklı kitlenin karşısına çıktı. Çok büyük ehemmiyet arz eden bu sosyo-politik sıkıntıyı farklı yapıtlarla irdelemek izleyiciyi bir yandan da düşündürdü.
‘Direniş’ sergisi ise yeniden çok değerli ve gündemde olan bir sorun ile ilgili. Tabiatın hayatımızdaki yeri, değeri, insan- tabiat alakası ve iklim krizi ile tabiatın geleceğini, 12 sanatkarın farklı sanat disiplinleri ile tabir ettiği sanat yapıtlarının hayatımıza yansıması üzerine kurgulandı.
– ‘Direniş’in fikri nasıl ortaya çıktı?
‘Direniş’ standının fikri ve konusu birinci pandemi devrinde ortaya çıktı. Aslında ‘Müdahale’ standını tasarlarken, aklımızın bir kenarında daima bir sonraki projemizin konusunun nasıl şekilleneceği vardı. Arkası arkasına çıkan yangınlar ve süregelen tabiata ve etrafımıza verilen ziyanlar daima göz önünde olduğu için bu mevzuyu ele almamak imkansızdı. Etrafa olan duyarlılığımız nedeni ile MV Holding olarak 2015 yılında Çöpüne Sahip Çık Vakfı’mızı kurduk. Yıllardır toplumsal farkındalık çalışmalarını hayata geçirmekteyiz. ‘Müdahale’ standımız bittikten çabucak sonra yeni projemizde hangi sanatkarların yer alacağını düşünmeye başladık ve projeyi Eylül 2022’de gerçekleşecek biçimde tasarlamaya başladık.
Eser: Serdar Kaynak
– Çöpüne Sahip Çık Vakfı da proje ortağınız. Direniş’le nasıl yolları kesişti?
MV Holding çatısı altında 2015 yılında toplumda etraf şuuru ve davranış dönüşümü oluşturmak üzere kampanyalar düzenlemek, araştırmalar yapmak, eğitici ve teşvik edici projeler geliştirmek, uygun uygulamaları yaygınlaştırmak, etraf ve atık idaresi siyasetlerine katkı sağlamak gayesi ile Çöpüne Sahip Çık Vakfı’nı kurduk. Yıllardır atık konusu üzerine farkındalık çalışmaları yapıyoruz. Öbür taraftan da özel kurguladığımız sanat projelerimize devam ediyoruz. Bu yılki hususumuz ekosistem olunca sanat projemiz ile vakfımızı ortak paydada buluşturmayı uygun gördük.
– Stantta hangi sanatkarlar var?
Doğa, iklim krizi, ekosistem ve atık mevzuları üzerine eserler üreten usta ve genç isimlerden 12 sanatçı yer alıyor. Nitekim bu mevzulara ağırlaşan ve sanatını bu tarafta icra eden sanatkarlarımızı bir ortaya getirmeye çalıştık. Varol Topaç, Serdar Kaynak, Tuğçe Aytürk, Server Demirtaş, Pınar Baklan, Melike Kılıç, Kemal Tufan, İrem Tok, Gönül Nuhoğlu, Ecem Dilan Köse, Beyza Boynudelik ve Ayla Ay’ın işleri var bu stantta.
– İstanbul Bienali ve Contemporary İstanbul ile tıpkı devirde sanatseverlerle buluşuyorsunuz. Bunun nasıl bir katkısı ve tesiri olacağını düşünüyorsunuz?
Sergi başlangıç tarihimizi kıymetli sanat etkinliklerinin başlangıç tarihlerine nazaran düzenledik. Zira bu vakit diliminde İstanbul, sanat açısından çok değerli bir buluşma noktası oluyor. Kamu ve özel dalda birçok galeri, müze ve sanat kurumları stant açılışlarını bu tarihlere denk getiriyor. Sanatseverler bir sanat cinsine çıkmış oluyor ve birçok yabancı da kentimizi ziyarete geliyor. Münasebetiyle bu tarihler daha çok izleyiciye ulaşmak açısından bize dayanak oluyor. ‘Direniş’ standını ne kadar bireyle buluşturabilirsek bizim için stant o kadar mana kazanmış oluyor ve gündemdeki bu kıymetli husus ile ne kadar bireye farkındalık kazandırırsak projemiz o kadar emeline ulaşmış olacak.
– Sizce kente dönüşte takvimlerin sanatla ağır olması nasıl bir etki yaratıyor? Bu çeşit sanatsal projelerin toplumsal farkındalık konusunda ne cins katkıları oluyor?
Birçok ülkede olduğu üzere yaz ayları sanat acısından daha dingin geçiyor ve sonbaharın gelmesiyle sanat aktiflikleri tekrar ivme kazanıyor. Stant açılışları, müzeler ve galeriler yeni döneme süratli giriş yapıyor. Yaz aylarının kapanışı ile sonbaharı dinamik bir biçimde farklı sergilerle karşılamak epeyce doyurucu oluyor. Sanatsal projelerin devamlılığı farkındalık ve bilgi alışverişi açısından büyük ehemmiyet taşıyor. Sanat çok istikametli bir kültür alışverişi aslında. Sanatkarlar birçok farklı mevzuyu ele alarak, inceleyerek, irdeleyerek, araştırarak üretimlerini yapıyorlar ve onlar sayesinde bilmediğimiz birçok şeyi öğreniyoruz. İzleyici için de hem görsel hem duyusal, bilgi içerikli bir alışveriş. Sanatla iç içe olan bir kent kültürel açıdan da bir doyuma ulaşıyor. Ülkelerin farkındalık seviyesi ve eğitim düzeyine büyük tesiri var. Daha fazlası için, izleyiciyi çekecek, farkındalığı artıracak, emeği yansıtan stantların ve sanatın yalnızca galeri ve müzelerle sonlu değil hayatın içinde, farklı yerlerde, halka açılan özel koleksiyonlarda da yer alması gerekiyor. Sanat ile izleyiciyi buluşturmak için yalnızca sanat yerleriyle sonlu kalmak yetmiyor. Bir birey olarak ülkemizdeki sanatı ne kadar çok desteklersek, sanat da karşımıza o kadar güçlü çıkar.
Eser: Server Demirtaş
– İnsanın sebep olduğu yıkıma ve etrafa verdiği ziyana da dikkat çekiyorsunuz. Bu mevzu hakkında neler söylemek istersiniz?
Gezegendeki tüm canlılar hayatta kalmak için etraflarını değiştirir, tüketir ve tabiat ve ekosistem üzerinde makul tesirler oluşturur. Aslında insanın motivasyonu da çok farklı değil. Biz de kendi hayatımızı sürdürmek için etrafımızı değiştiriyor, tüketiyor ve ekosistemi değiştiriyoruz. Lakin hem devasa nüfusumuz hem de artık tüketim iktisadı içinde çarpılmış olan ‘ihtiyaç’ algımız nedeniyle gezegeni o kadar büyük ölçekte etkiliyor, ona o kadar büyük ziyan veriyoruz ki ekosistem kendisini dengeleyemiyor ve iklim krizi, cinslerin giderek azalması, su, toprak ve havanın kirlenmesi üzere doğal olmayan süreçlere neden olarak aslında kendi geleceğimizi tehlikeye atıyoruz.
Dünya 4,5 milyar yaşında ve geçmişte de birçok kere büyük değişikliklere sahne oldu. İklim krizi ve kitlesel tükeniş üzere olayların gerçekleşmesi durumunda insan medeniyeti ortadan kalksa da gezegen ve tabiat var olmaya devam edecek. Dolayısı ile ne yapacaksak kendi geleceğimiz için yapacağız. Şimdi çok geç değil lakin çok fazla vaktimizin kalmadığını da son yıllarda yaşadığımız tabiat afetleri bize gösteriyor. Sorumluluğumuzu alarak bu gidişe dur demek sadece bizlerin elinde.
– Sizce sanat buna nasıl bir katkı sunuyor?
Sanat temelinde da bu hassaslığa karşı üstüne düşün vazifesi ziyadesiyle yapıyor. Sanatçı toplumsal sorunu irdelerken oluşturduğu sanat yapıtında tabir etmek isteği farkındalığı izleyicisinin zihnine aktarıyor. Her bir sanat yapıtının farkındalık transferi şayet davranış değişikliğine neden olursa, işte o vakit verilmek istenen katkı hayat buluyor.
Güncel mevzuları baz alan, toplumları ilgilendiren sıkıntıların altını çizen, gelişime ışık tutan ve yansıtan yapıtların hayatımıza katkısı çok büyük. Çeşitli kurum, kuruluşlar ve özel koleksiyonlar da bu kriterleri göz önünde bulundurarak sanatı herkese ulaşılabilir kılarlarsa sanat yalnızca sanatseverlerin ulaşabileceği yerlerde değil toplumun çeşitli katmanlarına da ulaşmış olur.
– Stant yeri olarak bir otel tercih ettiniz. Otellerin sanatın bu kadar içinde olması hakkında neler düşünüyorsunuz?
Oteldeki insan sirkülasyonunun öbür yerlere nazaran epey fazla olduğunu ve gelenlerin en az bir gün kaldığını düşünürsek, gelenlere görsel ve duyusal bir formda hitap etmenin epeyce kıymetli olduğunu düşünüyorum. Bu yerde vakit geçirdikleri sürece onları besleyen bir şeyler sunmak, ufak bir sanat çeşidi ile otele girip çıkan bireyleri düşündürmek, farklı hislerle ayrılmalarını sağlamak bu bağlamda benim için epeyce değer taşıyor. Lobide check-in yapmayı yahut asansör bekleyen bir kişinin orada geçirdiği mühlet zarfında sanatsal oluşumlara şahit olması o geçen vakti pahalı kılıyor ve bilinçaltına yerleşiyor.
– Yerlerin sanatla olan güçlü bağı nasıl bir fark yaratıyor?
Artık müze ve galerilerin, beyaz duvarların dışına çıkan yerlerde daha sık sanat yapıtları görmeye başladık. Bilhassa oteller bu mevzuda epey hassas davranmaya başladı. Yurtdışında birçok otelin kendine ilişkin çok pahalı koleksiyonları var. Türkiye’de de buna rastlayabildiğimiz çeşitli yerler artmaya başladı. Restoranlar, avmler, sanat sokakları üzere… İçine sanat giren yer, yalnızca ‘sanat’ sözünü geçirerek değil, gerçek bir emek ve seçicilikle buna yer veriyorsa kimliğini oturtmuş oluyor ve daha fazla kitleye sanat aşılamış ve ilham vermiş oluyor. Kısaca gerçek yer ve hakikat vakitte, hakikat bir seçki ile izleyici karşısına çıktığı vakit sanat girdiği yeri kıymetli ve manalı kılıyor.