Irak’ta yaşanan siyasi kriz iç çatışmaya dönerken, ülkede bölünme tehlikesi ortaya çıktı. Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın ve Türk Tarih Kurumu Eski Başkanı Prof. Dr. Refik Turan, son gelişmeleri gazetemize kıymetlendirdi.
“FİİLEN BÖLÜNMEYE GİDEN BİR IRAK GÖRÜYORUZ”
Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın “2003’ten sonra gelinen noktadaki uyuşmazlık, hükûmetin bir biçimde kurulamaması. Mevcut anayasa kararlarına nazaran başbakanın Şii Iraklılardan seçilmesi gerekirken İran yanlısı kuvvetler hükûmeti ele almaya kalkınca Sadr kuvvetleri buna karşı çıktı. Geçen ekim ayından bu yana da iktidarsızlık sınır safhaya ulaştı. Parlamentonun işgalinden sonra gelinen noktada bugün artık fiilen bölünmeye giden bir Irak görüyoruz” dedi.
“BUNU SAVUNAN TÜRKİYE’DEN DİĞER BİR ÜLKE DAHA YOK”
“Bu noktada Türkiye’yi yakından ilgilendiren birtakım hususlar var” diyen Prof. Dr. Caşın, “Birincisi, Türkiye, Irak ile bağlantıları çok güzel bir devletti, bu alakalar zayıfladı. İkincisi, Türkiye’nin güvenliği değişti. Yani, İran-Irak savaşından palazlanan PKK, burada Akdeniz’e açılan bir PKK koridoru içerisine girmeye çalıştı ve Türkiye de bunu önlemek için hem Irak’ta hem de Suriye’de askerî harekâtlar yapmak suretiyle karakollar kurdu. Türkiye, Irak’ın toprak bütünlüğünü her vakit savundu. Dünya üzerinde Irak’ın toprak bütünlüğünü savunan bir ülke daha yok. Örneğin İran, burada nüfuzunu artırmak istiyor, Irak üzerinden Haşdi Şabi kuvvetlerini Suriye’ye sevk ediyor. ABD’liler ve Ruslar çekildikten sonra rejim askerlerini sonumuza İran uçakları taşıdı. Bu bölgede İran’ın, İsrail’in, ABD’nin, İngiliz petrol şirketlerinin hengamesi var” tabirlerini kullandı.
“IRAK BÖLÜNÜRSE SIRA SURİYE, TÜRKİYE VE İRAN’A GELECEK”
“Orta ve uzun vadeli gelişmelere baktığımızda Türkiye, Irak’ta PKK terör devletine müsaade vermeyecektir. Gerekirse askerî kuvvet kullanacaktır” diyen Prof. Dr. Mesut Hakkı Caşın şu sözleri kullandı:
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın deklare ettiği ‘Bir gece apansızın gelebiliriz’ formülüyle burada terörle gayretin devam edeceğini düşünüyorum. Öteki taraftan, Türkiye’nin Irak’la bir hengamesi yok. Iraklı Türkmenlere ve öbür Yezidi halklara dayanağımız devam ettiği üzere, Türkiye bunun bir mezhepsel bölünmeye dönüşmesine de müsaade etmeyecektir. Unutmayalım ki 400 sene huzur ve barış içinde yaşayan bu topraklarda tekrar barışın tesis edilmesinde Türkiye, Irak’ın yanındaki en muteber ve kıymetli dostudur. Bugünkü cari uyuşmazlığın gerisinde büyük bir plan var. Yani, Büyük Orta Doğu Projesi’nin bugünkü ‘böl ve yönet’ sistemi. Şayet bugün Irak bölünürse sıra Suriye, Türkiye ve İran’a gelecektir.
TÜRKİYE BİRİNCİ DERECEDE HAK SAHİBİ
Prof. Dr. Refik Turan ise “Irak devletinin oluşumunda Türkiye, iki kıymetli devletten birisi. Birisi İngiltere, başkası de Türkiye. 5 Haziran 1926’da Ankara Antlaşması imzalandı. Bu muahede mucibince Irak sonu ortaya çıkarıldı. Birebir vakitte bu, Irak’ın statüsünü bu formuyla kabul eden bir mutabakattı. Mutabakatın içinde ‘Bu mutabakat sona erince Türkiye’ye şu yahut bu haklar doğar’ mahiyetinde rastgele bir husus yok fakat milletlerarası hukukun kimi devletlere tanıdığı hukuksal yorumlar ve kararlar var. O çerçevede, hiç kuşku yok, Türkiye’ye doğan haklar var” dedi.
“1926’dan sonra orta ara Irak ile yapılan mutabakatlar çerçevesinde, Irak’taki Türkiye’yi tehdit eden güvenlik problemlerinde Türkiye, bu mutabakatlar mucibince Irak’a giriyor” diyen Turan, şu tabirleri kullandı:
Bunlar büsbütün hukuksal. Zira Irak, sonları koruyamıyor ve o vakit da müdafaa hakkı Türkiye’ye doğuyor. Bu çerçevede doğan haklar olabilir. ‘Türkiye, Irak’a girebilir’ diye direkt bir karar vermek yanlışsız olmaz lakin Türkiye’nin en azından kendi güvenliği açısından birtakım hakları olacaktır. Türkiye, memleketler arası hukuk ve memleketler arası münasebetler uzmanlarımızca tayin edilecek çerçevede, kararlar mucibince bu hakları kullanacaktır. Burada birinci derecede hakların doğacağı devlet, Türkiye’dir. Ayrıyeten, 28 Ocak 1920’de Türkiye’nin dünyaya ilan ettiği Misak-ı Ulusal kararları var. Bu çerçevede Türkiye’nin bir de Misak-ı Millî’den doğan hakları bulunuyor. Irak’ta da, Suriye’de de, Batı Trakya’da da var.