Meclis Adalet Komisyonu’nda kabul edilen ve “dezenformasyon yasası” olarak da bilinen “Basın Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi”ne dair Halkların Demokratik Partisi (HDP) ve Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) şerh düştü. HDP şerhinde “Sorgulamayan, gerçekleri ortaya çıkarmayan ve susturulmuş bir toplum hedeflenmektedir. Bu tarafıyla bir sansür ve susturma yasasıdır”, CHP şerhinde “Düşünce ve söz özgürlüğü ile basın özgürlüğüne baskı uygulanmasına legallik kazandırılacaktır” dedi.
Mezopotamya Ajansı’nın haberine nazaran HDP şerhinde, kanun teklifi ile TCK’de yeni bir hata tipi, toplumsal medya kuruluşlarıyla internet haberciliği yapan sitelere yeni müeyyideler, engellemeler ve gerek kullanıcı ve gerekse toplumsal medya ağ sağlayıcılarına kısıtlamaları beraberinde getirecek olan unsurları içeren torba bir sansür yasa teklifi ile karşı karşıya olunduğuna dikkat çekti. Teklifin, demokratik bir toplumun oluşması açısından, olmazsa olmaz olan tenkit, haber alma ve yayma hakkına yönelik inceden inceye işlenmiş ve topluma sunuş formu itibariyle tam manasıyla antidemokratik ve yasaklarla dolu olan bir kanun olduğu kaydedildi.
‘SUSTURULMUŞ BİR TOPLUM YARATILMAK İSTENİYOR’
Teklifte yer alan 29’uncu unsura dair ise “Bu düzenleme, yapılan haberlerin aslında ‘eleştiri, fikir açıklaması mı’ yoksa kanun teklifinde yer alan ‘endişe, panik yaratma, dehşet yaratma mı’ olduğunun tespitinin yapılmasının ölçülerinin belgisiz olması sebebiyle demokratik bir toplumun aleyhine sonuç doğurabilecek bir düzenleme olacaktır. AKP/MHP hükümetinin toplumsal medyaya olan yaklaşımı ve Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın söylemi bu yasa teklifinin gerçek gayesini ortaya koymaktadır. ‘Herkes tweet atabilir lakin içi boşsa sorun yoktur’ mantığı topluma dayatılmak istenmektedir. Sorgulamayan, gerçekleri ortaya çıkarmayan ve susturulmuş bir toplum hedeflenmektedir. Yeni kabahat tipinin, siyasal iktidarın çıkarlarını koruyacak nitelikte ve ayrıyeten muhalefet partilerini, sivil toplumu ve bilhassa basını baskılayacak olması, TMK’yi geniş yorumlamak suretiyle de kısıtlamalara neden olacak formda tasarlanmış olması kabul edilebilir bir durum değildir” tabirlerini kullanıldı.
‘SANSÜR YASASI’
Teklifle iktidarın tüm alanları dizayn eden anlayışının bir sefer daha ortaya çıktığının altı çizilerek, “Teklife ait sürece, meslek kuruluşları, Türkiye’deki toplumsal katmanlar, bu işin mutfağında çalışmış, sivil toplum örgütleri ve en kıymetlisi basın işçileri, gazetecilerin dahil edilmediğini görüyoruz. Enflasyon can yakıyor, enflasyon ölçüsünü az göstermektir, buna ait gerçek haberleri baskılamaktır. Yoksulluğu örtbas etmektir. Toplantı ve şov hakkı askıdadır, bu gerçeği toplumdan kaçırmaktır. Konserler yasak, şovlar yasak, toplumun ömür biçimine müdahale var, bu konulara itirazlara karşı bu kanun teklifi gündemdedir. HDP’yi kapatma, Kobane Kumpas Davası’na karşı yükselen itirazları baskılamak için bu kanun gündemdedir. Cemaatlere ilişkin vakıf ve derneklere aktarılan kaynakların sorgulanması ve bu bahislerde haber yapılmasının önüne geçilmesi amaçlanmaktadır. Bu istikametiyle bir sansür ve susturma yasasıdır” denildi.
‘YASA GÖRÜŞÜLÜRKEN 16 GAZETECİ TUTUKLANDI’
Dijital Anayasa oluşturulması teklifinde de bulunulan şerhte, “Muhalif ve Kürt basınının üzerinde artan baskı ve sansürün önlenmesi bir yana mevcut kanun teklifi yasalaştığında basın özgürlüklerine dair son kırıntılarda ve toplumun hakikatlere ulaşma özgürlüğü yok edilecektir. Bu kanun teklifinin görüşmelerine Adalet Kurulu’nda devam edildiği günlerde Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı’nın yürüttüğü soruşturma kapsamında 8 Haziran’da gözaltına alınan gazetecilerden 16’sı tutuklandı. Kanun teklifi şimdi yasalaşmadan basının bu derece baskı ve cezalarla susturulmasını çok manidar bulmaktayız ve bunu fiili sansür olarak tanımlamaktayız.”
‘DÜŞÜNCE ÖZGÜRLÜĞÜ ORTADAN KALDIRILIYOR’
“Değişiklik teklifinin geneline bakıldığında da dezenformasyon algısıyla, objektif olmayan kavramlarla, niyet özgürlüğü ortadan kaldırılmak istenmektedir” sözlerine yer verilen şerhte, “Gazeteciliğin temel fonksiyonuna müdahale edilmektedir. Basın özgürlüğünün kurumsallaşmadığı, iktidarların her devir amacı haline geldiği, yargı bağımsızlığının olmadığı bir ülkede yapılacak bu düzenleme, bilgiye ve fikre ulaşma ve tabir hürriyeti açısından sansürü hayatın her alnına yaygınlaştıracaktır. Basın kanunda yapılmak istenen değişiklikler, basın alanını büsbütün iktidarın keyfi uygulamalarıyla düzenlenmesini amaçlamaktadır. Yapılmak istenen değişiklik basın alanındaki tek dilliğini de sürdürmektedir. Kürtçe, Ermenice, Rumca, Süryanice, İbranice, Çerkezce, Lazca üzere lisanlarda gazetecilik yapmaya çalışan gazeteleri ve gazetecileri koruyacak ayakta tutacak bir düzenleme yapılmalıdır” diye belirtildi.
CHP: TOPLUMSAL KAOSU TETİKLER
CHP’nin muhalefet şerhinde, gazetecilerin basın kartlarının Cumhurbaşkanlığı İrtibat Başkanlığı bünyesinde Basın Kartları Komitesi inisiyatifine bırakılmasının “memur gazeteci” anlayışını yerleştirme hedefli olduğu belirtildi.
Türk Ceza Kanunu’na “halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma” kabahatinin eklenmesini öngören 29’uncu hususun tabir özgürlüğü hudutlarındaki bir alana müdahale ettiği vurgulandı. Şerhte, “Düşünce ve tabir özgürlüğü ile basın özgürlüğüne baskı uygulanmasına yasallık kazandırılacaktır ki bunun da her an toplumsal bir kaosu tetiklemesi kaçınılmazdır. Basın mensuplarında oto sansüre neden olacağı, bunun da kanaat oluşturulması tarafında ikame edilemez bir pozisyona sahip olan basının, misyonunu yapamamasına yol açacağı nettir” denildi.
‘HUKUK DEVLETİ PRENSİBİNE AYKIRI’
Bu düzenlemenin öngörülmez olduğuna dikkat çekilen şerhte, şunlar kaydedildi: “Uygulamadaki sonuçları belgisiz ve keyfiliğe açıktır. ‘Gerçeğe ters bilgi’, göründüğü kadar saf bir ibare değildir. Çeşitli kamusal sıkıntılarda neyin gerçek olduğunu tespitinin her vakit mümkün olmaması yanında, tarifi gereği hakikat ya da yanlış olamayacak bedel yargılarının da uygulamada cezalandırılması riskini doğuracaktır. Bilhassa, antidemokratik erişim pürüzü ve yayın yasağı kararlarının sıklıkla alınmış olduğu son yıllarda yargının yürütmeye bağımlı hale gelmiş olduğu da dikkate alındığında; teklif hususu, Anayasa’nın kanıyı açıklama ve yayma hürriyetini öngören 26. ve hukuk devleti prensibini içeren 2. hususuna karşıttır.” (HABER MERKEZİ)