İZMİR – Dokuz Eylül Üniversitesi’nin (DEÜ) Balçova’da bulunan 15 Temmuz Sıhhat ve Sanat Yerleşkesi’nde çalışmaları süren ‘Büyük Deney Hayvanları Araştırma Laboratuvarı’ projesinin mayıs ayında tamamlanması planlanıyor. 2015 yılında Kalkınma Bakanlığı’nın “Büyük Deney Hayvanı Araştırma Altyapısı” daveti doğrultusunda 46 kurumun dayanağı ile hazırlanan proje çerçevesinde, preklinik çalışmalarda bulunularak hayvanlar üzerinde deneyler yapılacak. 28 milyon TL’ye mal olan projeye karşı kentteki hayvan hakları savunucuları harekete geçti.
‘BU AZAP MERKEZİNİ AÇTIRMAYACAĞIZ’
‘Dokuz Eylül Üniversitesinde Deney Merkezine Hayır Platformu’ tarafından hayvanların deney aracı olarak kullanılmasına ve öldürülmesine karşı imza kampanyası başlatıldı. Deney merkezinde, 10-25 kilo ortasındaki hayvanların “deney” ismi altında türlü azaplara ve en sonunda mevte mahkum edileceği vurgulanan imza metninde, hayvan deneyine alternatif birçok bilimsel metot ispatlanmışken, hayvanların ömrünü “kâr” olarak gören ve bunu “bilim” ismi altında yapan şirketlerin her yıl dünyada 100 milyondan fazla hayvanı katlettiği belirtildi. Metinde şu tabirler yer verildi:
“Milyonlarca canlının hayatını, deney hayvanları üzerinden para kazanan bir avuç şirketin ve bilimsel usulleri hiçe sayarak hayvan katletmeyi, işkenceyi tercih eden Dokuz Eylül Üniversitesi’nin eline bırakmayacağız. Bizler, araştırma laboratuvarı ismi altındaki bu azap ve cinayet merkezine karşı bir ortaya gelen Dokuz Eylül Üniversitesinde Deney Merkezine Hayır Platformu olarak tüm demokratik kitle örgütlerini, hayat ve hak savunucularını, tüm tiplerin özgürlüğü için çaba etmeye ve hayvanlarla dayanışmaya çağırıyoruz. Savunmasız hayvanlar üzerinde azap ve deney yapacak ve hayat haklarını gasp edecek bu cinayet yuvasının “bilim” ismi altında aklanmasına müsaade vermeyecek ve bu azap merkezini açtırmayacağız.”
‘YAPILMAK İSTENEN TOPLU BİR AZAP VE KATLİAMDIR’
Platform üyesi Melodi Varlıklı, hayvanlar üzerinde deney yapılmasına neden karşı çıktıklarını şu sözlerle anlattı:
“Hayvanlar da bizler üzere hissedebilen, hassas, şuurlu, hisleri olan ve acı çekebilen canlılar. Bugün hala fare, tavşan, kedi, köpek, maymun üzere tiplere başta olmak üzere birçok hayvana deney ismi altında azaplar uygulandığını ve hayat hakları gasp edilerek öldürüldüklerini biliyoruz. Dokuz Eylül Üniversitesi’nde de yapılmak istenen toplu bir azap ve katliamdır. Bunu bilim yahut eğitim üzere münasebetlere dayandırmak isteyenler olabilir ama biz tarihten de çok yeterli biliyoruz ki bilim ismi altında insanlara da yapılmayan azap ve zulüm, hak ihlalleri kalmadı. Kaldı ki hayvan deneyleri bilimsel de değildir. Olsaydı bile karşı çıkılması gerekirdi. Zira firmalar yahut kurumlar daha çok kazansın diye acı ve azap çekiyor, şiddete uğratılıp öldürülüyor. Bu mutlaka kabul edilemez.”
‘ALTERNATİF BİLİMSEL METODLAR MEVCUT’
Alternatif ve bilimsel yollar olduğuna dikkat çeken Varlıklı, “Kimseye azap etmeyen, öldürmeyen alternatif yollar var. Asıl bilimsel olan usuller. Cansız doku modelleri, 2 ve 3 boyutlu hücre kültürü modelleri, bilgisayar modellemeleri, görüntüleme teknikleri, klinik araştırmalar, mikroorganizmalar, genomik proteomik metabolomik, ileri matematik, çok organlar, mikro-doz çalışmaları üzere alternatif metotlar mevcut. Lakin savunmasız hayvanları alıp azap etmek ve öldürmek, sonrasında da buna ‘bilim’ demek hem bu bireylerce daha ucuz ve maliyetsiz hem de daha kolay. Asıl bilimsel olan metotları araştırmak ve uygulamak yerine bu istismar ve şiddeti, ömür hakkı ihlallerini tercih ediyorlar” dedi.
Hakkındaki yolsuzluk ve mobbing haberleriyle gündemde olan Dokuz Eylül Üniversitesi Rektörü Nükhet Hotar’ın “Bu projenin sonuçları ile Türkiye’ye ve hatta dünyaya örnek olabileceği” tarafındaki açıklamalarına da değinen Güçlü, “Örnek olmayı planladığı kavramlar acı, azap, istismar, şiddet ve katliam, bilime dayandırılmak istenen lakin bilimsel olmayan eziyet metotları ise evet örnek olabilir. Bu hususla ilgili Deneye Hayır Derneği’nde daha ayrıntılı açıklamalar mevcut ve Türkiye’de hayvan deneylerinin bilimsel olmadığını ispatlayan ve anlatan “Hayvan Deneyleri: Hayvanlar Bizim İçin mi Var?” isimli bir kitap var. Dr. Oğuzcan Kınıkoğlu tarafından yazılmış bir kitap. Dileyenler onu da okuyup ayrıntılı bilgi sahibi olabilirler” diye konuştu.
‘BU AZAP MERKEZİNİ DAİMA BİRLİKTE AÇTIRMAYALIM’
Platform olarak çalışmalara başladıklarını lisana getiren Güçlü, başlattıkları kampanya kapsamında şu ana kadar 12 bin imzanın toplandığını söyledi. Önümüzdeki süreçte de çalışmalarını geniş bir tabana yayacaklarını tabir eden Güçlü, kamuoyuna davette bulunarak, “Öncelikle bu azap merkezinin duyulması için toplumsal medya hesaplarımızın ve imza kampanyamızın duyulması çok değerli. Şu ana kadar 12 bin imzaya ulaştık ama duyulması ve güçlü bir duruş sergilemesi için daha fazla olması gerekiyor. Son olarak da ömürden yana olan herkesi bu deney merkezini açtırmamak için bu çabayı ve dayanışmayı büyütmeye çağırıyoruz. Zira bu bahis yalnızca muhakkak bir kesiti değil, herkesi ilgilendiren bir mevzu. Zira acı çeken bir canlının ezilmesine, azap etmesine göz yummak demek bütün sömürü ve hak ihlallerine göz yummak demek olur. Zira bilimin sesine kulak vermeyip milyonlarca TL harcayıp hayvanlara azap yapmayı tercih eden bir üniversiteye ses çıkarmamak demek, bilim dışı tüm argümanlara susmak demek oluyor. Bu azap merkezini daima birlikte açtırmayalım” tabirlerini kullandı.
ÜNİVERSİTE YETKİLİLERİ: TABİATTAN YA DA BARINAKTAN HAYVAN TEDARİK EDİLMEYECEK
Konuyla ilgili ulaştığımız üniversite yetkilileri ise hayvan deneylerinin dünyadaki tüm gelişmiş ülkelerde etik kurallar çerçevesinde yapıldığını belirterek, “Bilim insanlarının üretmiş olduğu projeleri, kendilerinin katılmadığı etik şuralar tarafından objektif değerlendirmelerden sonra deneysel hayvan çalışmalarının yapılıp, yapılmayacağına karar verilir. Her hayvan çalışması kesinlikle hayvan deneyleri etik konseylerinin onayından sonra yapılır. Laboratuvar ortamında üretilmiş, spesifik olarak bakım ve beslenmesi denetim altında olan yüksek sertifikalı hayvanlardır. Bu tarafıyla dünyanın her yerindeki laboratuvar hayvanları araştırma sonuçları tekrar edilebilir ve standardize edilmiş çalışmalardır. İnsan dışı primat, kedi, köpek, hamster, gelincik laboratuvarın barındırdığı tipler kapsamında değildir. Bununla birlikte eklemek gerekir ki her biri değerli can olarak bedellendirilen laboratuvar hayvanları, bilimsel araştırmaların hipotezleri topluma, bilime katkısı uygunsa deneysel çalışmalar gerçekleştirilir” sözlerini kullandı.
Bilimsel araştırmaların sonucunun yalnızca beşerler için değil tüm hayvanların da yararına sunulacağını belirten yetkililer, şu tabirleri kullandı:
“Üniversitemiz 15 Temmuz Sıhhat ve Sanat Yerleşkesinde açılması planlanan Büyük Deney Hayvanları Araştırma Merkezi, ‘Deneysel Başka Bilimsel Maksatlar için Kullanılan Hayvanların Refahı ve Korunmasına Dair Yönetmelik’ kapsamında; halk sıhhati başta olmak üzere, insan ve hayvan sıhhati ile ilgili her alanda katkısını bildiğimiz laboratuvar hayvanlarının kullanımı ulusal ve memleketler arası yasal düzenlemeler çerçevesinde çalışmalarını yürütecektir. Yeni kurulacak merkezimizde kullanılacak hayvanlar TC Tarım ve Orman Bakanlığı yönetmelik’ çerçevesinde tanımlanan fare, sıçan, kobay üzere yalnızca deneysel hedefle üretilen hayvanlar kullanılacaktır. Tabiattan ya da hayvan barınaklarından (kedi, köpek) hayvan tedarik edilmeyecektir. Bu hayvanların tedarik edilmesi yasal değildir.”