Büşra Kızılay – Büşra Tosun
Eğitim sistemindeki sıkıntılara her geçen gün yenisi ekleniyor. 4+4+4 sistemine geçiş hala tartışılırken artık de 12’nci sınıf öğrencilerinin açık öğretim liselerine geçmeleri için teşvik edildikleri tezi gündemde. Argümana nazaran; 12’nci sınıfa geçen öğrenciler, üniversite imtihanına rahat bir formda hazırlanmaları için, dershane öğretmenleri tarafından, açık liseye kaydolmaları konusunda teşvik ediliyor ve yapılan çevrim içi imtihanlara yeniden öğretmenleri takviye veriyor. Geçişlerin sürmesi durumunda örgün öğretimde öğrenci kalmayacağını söyleyen öğretmenler hususa tahlil getirilmesini ve dershanelerin denetlenmesini bekliyor.
“Şubeler kapatılıyor”
Kocaeli’nde bir lisede öğretmenlik yapan N.Ç, örgün liselerden açık liselere geçişlerin pandemiyle birlikte başladığını ve bu devir 12’nci sınıf şubelerinden iki sınıfın kapatıldığını söyledi. N.Ç, okul idarelerinin de öğrencileri açık liseye geçmeleri için teşvik ettiklerini aktardı.
“Açık lise öğrencilere çok cazip geliyor”
Bu durumun devam etmesi halinde 12’nci sınıf örgün öğretimde öğrenci kalmayacağını belirten, İstanbul Bakırköy’de bir devlet lisesinde 10 yıllık öğretmenlik yapan İ.E, “Açık lise öğrencilere çok cazip geliyor. Okulu vakit kaybı olarak görüyorlar. Zira açık liseye geçmiş olan akranları onların iki devirde bitirdiği ders yükünü tek devirde tamamlıyor. Bu da öğrenciler ortasında eşitsizlik sağlıyor” dedi.
Öğrencilerin açık liseye geçiş sebeplerinin Ulusal Eğitim Bakanlığı (MEB) tarafından denetlenmediğini söyleyen İ.E, müdür ve müdür yardımcılarının bu olaya göz yumduğunu vurguladı. Pandemiyle başlayan çevrim içi imtihanların artık okullarda inançlı ortamda yüz yüze yapılması gerektiğini söz eden İ.E, “Bilgisayar ve tablet üzerinden yapılan imtihanların muhakkak güvenilirliği yok. Öğrencinin bilgileriyle herkes imtihana girebilir. Kaldı ki esasen imtihanlara dershane öğretmenleri giriyor. Sınav ortalamalarına bakıldığında hepsi 90’ın üzerinde. Hatta öğrencilere okulun gereksiz olduğu ve açık liseye kaydolmaları söyleniyor” biçiminde konuştu.
İ.E, okullarda sınıflar kapatılınca öğretmen fazlalığı oluştuğunu söyledi ve kelamlarını şu biçimde sürdürdü: “Okula atanan bir öğretmen öğrenci olmayınca öteki okullara yollanıyor. Duruma reaksiyon göstermeye çalışan öğretmenler ise bir formda sindiriliyor. Bu ortada şu anda en çok sömürülenler ise dershane öğretmenleri. Hafta sonları ve tatilleri yok ayrıyeten düşük fiyatlara çalıştırılıyorlar”
“Durumun çözülmesi eşitliği sağlamayacak”
İstanbul’da özel bir dershanede 3 yıldır öğretmenlik yapan İ.K ise, durum ne kadar fecî görünse de aslında olumlu baktığını belirtirken, “Öğrencilerin imtihan yoğunluğunu ve gerilimini bildiğim için ben bu durumu olumlu karşılıyorum, bilhassa 12’nci sınıflar ismine. İmtihan odaklı sistemde ağır ders çalışma temposundan sıkılan öğrenciler bunlarla uğraşmak istemiyor. Hem açık liseye masraf üniversite imtihanına hazırlanırım hem de toplumsal yaşama devam ederim kanısıyla bu yola başvuruyorlar” diye konuştu.
İ.K, öğrencilerin örgün eğitimden ne kadar randıman aldıklarının da soru işareti olduğunu söylerken, “Açık liseye gidenlerin daha başarılı olduğunu söyleyemem. İmtihanlarda dayanak verildiği için not ortalamaları yükseltiliyor. Durumun önüne geçilmesiyle de eğitimde eşitlik sağlanmış olmayacak. Zira öğrencileri sorunun ne olduğunu bilmeden üniversite imtihanlarına hazırlıyoruz” tabirlerini kullandı.
Durumu MEB’e sorduk
Haber için görüş almak istediğimiz üst seviye Ulusal Eğitim Bakanlığı yetkililerinden telefon ve mail üzerinden geri dönüş alamadık. MEB Davet Merkezinden, geçiş süreçlerinin Halk Eğitim Merkezleri tarafından yürütüldüğünü öğrendik. İstanbul’daki bir Halk Eğitim Merkezinde misyonlu Z.P, “Bizler halk eğitim olarak bakanlığın sistemini yürütüyoruz. Örgün eğitimden açık liseye geçiş, genelde ya son sınıfta üniversite imtihanına hazırlanmak için oluyor ya da muhakkak sebeplerden ötürü örgün eğitimini yarıda bırakmış bireyler tarafından tercih ediliyor. Buraya gelip kayıt yaptırıyorlar, destekleyici etüt merkezleri ya da dershanelere giderek üniversite hazırlık basamağındaki eğitimlerini orada tamamlıyorlar. Burada da açık lise imtihanlarına giriyorlar. Pandemiden evvel bu imtihanlar yüz yüze oluyordu lakin şu an çevrim içi olarak devam etmekte” dedi.
“Öncelikli sebep ekonomi”
2020 yılında Eğitim Islahatı Girişimi’nin yayınladığı Eğitim İzleme Raporlarındaki yazısında açık liseye geçenlerin sayısının artacağını söyleyen Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Yelkin Diker Coşkun, bu eğilimin öncelikli nedeninin iktisat olduğunu belirtti. İkinci sebep, olarak üniversite imtihanına hazırlığın gösterildiğini söz eden Coşkun, “Öğrenciler 12’nci sınıfta öğrendikleri mevzularla imtihanda karşılaşmadıklarını söylüyor ve onun yerine bütün vakitlerini dershanede imtihana hazırlanarak geçirmek istiyorlar” formunda konuştu.
Coşkun, eğitim öğretim kavramlarının birbirinden uzaklaştığını vurgularken, “Okul yalnızca öğretim yapılan bir yer değildir. Eğitim de yapılan bir yerdir. Eğitim kavramının içinde duygusal, maddi, manevi pek çok kıymet var. Yalnızca tarih, coğrafya, fizik, kimya öğretilmiyor. Toplumsallaşma, akran öğrenmelerinin de olduğu bir yer” dedi.
“Eğitim toplumu ileriye götürür”
Okulun çok bedelli bir kavram olduğunu söyleyen Coşkun, “Okul kavramını yalnızca öğretime, ders başarısına ve üniversite başarısına indirgediğimiz için eğitimin aslında toplumu ileriye götürecek olan özellikleri göz arkası ediliyor. Okul, akranlarla fikirlerin paylaşılarak, soru karşılıklarla bir mevzuyu farklı taraflarıyla ele alarak birebir vakitte toplumsal özellikler kazandığımız bir yer” diye konuştu.
“Okulun varlık maksadı değişiyor”
Toplumdaki eşitlik kavramının da ulusal eğitim sisteminin temel kıymetleriyle oluştuğunu belirten Coşkun, “Herkes farklı aile yapılarından geliyor ancak sokağa çıktığımızda tıpkı otobüse biniyoruz. Birebir davranış kalıplarıyla davranmak zorunda kalıyoruz. Okuldaki eğitim sayesinde aslında biz toplumsal ahenk da sağlayabiliyoruz. Artık açık liselere yönelmeyle bir kopuş da gerçekleşiyor. Eğitimdeki tıkanmayla birlikte okulun varlık emeli değişiyor” sözlerini kullandı.
Eğilimin üçüncü neden olarak öğrencilerin istedikleri okullara kayıt olamadıklarını vurgulayan Coşkun, “Açık liselere aşikâr yaş sonu getirilmeli, açık liseler kapatılmamalı ve 16 yaşındaki gençlerin açık liseye geçişleri bu kadar kolay olmamalı” dedi.