Türkiye’nin güçlü müzik birikimini her istikametiyle okuyucuya sunmak gayesiyle yola çıkan “Müzik Defteri” mecmuası geçtiğimiz ay birinci sayısı ile okurla buluştu. VakıfBank Kültür Yayınları bünyesinde yayın hayatına adım atan mecmuanın bu sayısında Alper Maral, Aysel Demir, Barış Uzun, Bertan Rona, Filiz Kamacıoğlu, Görkem Aytimur, Keysudar Sever, Necati Giray, Hikaye Yanık, Şule Gece ve Uğur Ekren üzere sanatçı, akademisyen ve müzik araştırmacılarının yazıları yer alıyor.
Müzik alanında kesintisiz bir fikir alışverişi ve tartışma ortamı oluşturmak emeliyle kurulan mecmuada; müziğin ideolojisi, estetiği, tarihi, eleştirisi, psikolojisi ve sosyolojisi üzere hususlar işleniyor. Örneğin Prof. Dr. Alper Maral’ın Sadi Konuralp anısına kaleme aldığı yazıda dünyanın en tanınmış sinema müziği bestekarı John Williams’ın tekrar dünyaca ünlü Star Wars bestesini ele alırken Doç. Dr. Aysel Demir, “Bir Teorisyen Bir Besteci” başlıklı yazısı ile çoğunlukla siyasi fikirleriyle tanıdığımız Jean Jacques Rousseau’nun Romantizm akımına ilham veren, duygusal istikameti ağır basan, uslanmaz bir romantik ve sanatçı ruhlu bir kişilik olduğundan bahsediyor. Ayrıyeten Demir, Rousseau’nun bestelerinde siyasi fikirlerinin iniş çıkışlarının açıkça görülebildiğine dikkat çekiyor. İlerleyen sayfalarda ideoloji tabip adayı Barış Uzun, “Sembol Olarak Müzikal Yapıt” hakkında okuyucuyu bilgilendiriyor. Prof. Dr. Filiz Kamacıoğlu ise bizleri “Müzik herkes için olmalıdır” prensibiyle kendini müzik eğitimine adamış Macar bestekar Zoltan Kodaly ile tanıştırıyor.
MÜZİK DÜŞÜNÜRLERİ BİR ARADA
Müzik dünyası üzerine bu sefer dinleyicileri, okumaya ve düşünmeye davet eden mecmuanın editörlüğünü ise sanat ve müzik ideolojisi üzerine üniversitede dersler veren ve bu alanda çalışmalar ortaya koyan Prof. Dr. Uğur Ekren yürütüyor. Ekren, bilhassa sanat alanında düşünen insanların bir ortaya geldiği ve süreklilik arz eden mecmua cinsinden mecraların kıymetli bir ayrıcalığa sahip olduğunu düşünüyor. Ülkemizde eksikliğinin hissedildiği müzik alanında akademik seviyede yeni fikri tartışmalara taban hazırlamak sıkıntısıyla yola çıktıklarını anlatan Ekren, “Müzik Defteri”nin öyküsünün geçtiğimiz yıl Türkiye Wagner Topluluğu’nu kurmak için teşebbüslerde bulunduğu periyoda uzandığını söylüyor.
Alman opera bestekarı ve müzik teorisyeni Richard Wagner üzerine çalışmak için 2013 yılında Almanya’nın Bayreut kentine giden Ekren, burada Wagner vaktinde kurulmuş olan Wagner Toplulukları ile karşılaşmış. Mannheim’lı Emile Heckel öncülüğünde kurulan bu Wagner Toplulukları üzerine araştırmalar yapmış. İleride Türkiye’de de bu türlü bir topluluk kurmaya da bu çalışmalar sırasında, şimdi Türkiye’ye dönmeden karar vermiş.
Müzik ideolojisine dair araştırmalarını ve niyetlerini 2016 yılında yayımlanan “Felsefenin Perspektifinden J.S. Bach ve Richard Wagner’in Sanatı” isimli kitabında derleyen Ekren, 2021 yılında ise Wagner Topluluğu’nun kurulmasına öncülük ediyor. Türkiye Wagner Topluluğu, Türkiye’deki müzik ve sanat dünyasına katkı yapmak maksadıyla, Richard Wagner’in müziğini, sanat anlayışını, ideolojisini ve tesirlerini tanıtmayı ve tartışmayı hedefliyor. Düzenlenen seminer ve sohbetlerde Wagner’in sanatı müzikolojik, felsefi, sosyolojik, tarihi olmak üzere pek çok bağlamda irdeleniyor. Sayısı vakitle artan topluluğun her bir üyesi, Ekren’in gözünde kurucu üye kabul ediliyor. Topluluğun sayısı en son sanatçı Zeliha Berksoy’un da iştirakiyle toplam 74 üyeye ulaşmış.
TEMEL DERDİM MÜZİĞİ ANLAMAK
“Benim Wagner çalışmalarım aslında yalnızca vesile. Temel derdim, müzik sanatını merkeze alarak pek çok disiplinin bir ortada yer aldığı çalışmaları hayata geçirmek” diyen Ekren, ideoloji, psikoloji, sosyoloji, edebiyat, fizik ve öteki pek çok disiplinin yardımıyla müziği derinlemesine anlamak üzerine çalışıyor. Tüm bu çalışmaların asıl gayesinin ise ülkemizde bu alanda var olan birikimi, potansiyeli fiiliyata dökerek ülkemiz kültür ve sanat hayatına kalıcı ve ufuk açıcı katkılarda bulunabilmek olduğunu söyleyen Ekren, “Asli derdim Wagner değil, asli derdim ülkem. Topluluğu bu niyetlerle kurdum” sözünde bulunuyor.
Topluluğun kurulma basamağında, ülkemizin konservatuvarlarında ve akademilerinde vazife yapan çok sayıda akademisyen ve sanatkarla tanışma talihini yakaladığını anlatan Ekren, “Topluluğun bedelli üyelerinin bilgi ve birikimini en verimli bir biçimde sanat ve müzikseverlerle nasıl buluşturabiliriz” üzerine düşünmeye başlamış. “Pek çok aktiflik düzenlemiş olsak da var olan potansiyeli istediğim seviyede fiiliyata geçirecek olanın bir mecmua yahut kitap çalışması olacağının farkındaydım” diyor Ekren. Bu noktada topluluğun kurucularından olan Serhan Bali’nin uzun yıllardır çıkardığı ve kendisinin de takip ettiği bir müzik mecmuası ona ilham olmuş. “Biz de akademik seviyede bilhassa de müzik ve ideolojiyi buluşturan bir mecmua çıkarabilir miyiz sanki?” niyeti üzerine çalışmaya başlamışlar. Tam bu ortalar büyük bir talih yapıtı Ekren ile tıpkı tasayı ve azmi taşıyan Vakıfbank Kültür Yayınları’nın bedelli yöneticileri kendisiyle irtibat kurmuş ve bu türlü bir mecmuanın hayata geçirilmesi için Ekren’e her türlü takviyesi vereceklerini tabir etmişler. Bu hoş buluşma ve topluluğun üyelerinin tam dayanağıyla “Müzik Defteri” okurlarıyla buluşmuş.
İLHAM OLMANIN PEŞİNDEYİZ
Altı aylık bir yayın sıklığına sahip mecmuada genel olarak akademik seviyede yazılar yer alıyor. Akademik bir seviyesi tutturmanın ve sürdürmenin hayli kıymetli olduğunu düşünen Ekren, “Önemli olan genç kuşaklara ilham olacak işler başarabilmek. Tanınan olanın peşinde değiliz ve olmamalıyız” diyor. Mecmuanın gelecek sayılarında değerli sanatkarlarla söyleşilere ve yeni konserlerle ilgili yorum ve değerlendirmeler içeren yazılara ve haberlere yer verecek. Fakat nitelikten ödün vermemek yayın konseyinin benimsediği unsurlardan biri. Mecmuanın yayın konseyi ise ülkenin saygın üniversitelerinin konservatuvar hocaları, müzikle ilgili farklı alanlardan akademisyenler ve alanında isim yapmış sanatkarlarından oluşuyor. Ekren, bu heyeti “Yayın heyetimizi gözden geçiren herkes ülkemizde bilinen ve tanınan çok kıymetli isimlerle karşılaşacaktır” kelamlarıyla tanımlıyor. Yayın heyetinde Maestro Antonio Pirolli’den, Sinan Operası’nın bestekarı Hasan Uçarsu’ya, müzik müellifi Konutun İlyasoğlu’ndan opera sanatkarları Çağnur Gürsan ve Ünüşan Kuloğlu’na kadar daha pek çok kıymetli isim bulunuyor.
Müziği bilen felsefecilerleyiz
Felsefe kökenli bir akademisyen olan Uğur Ekren, Türkiye’de Wagner üzerine çalışan birinci isim. Müzik ideolojisi alanındaki çalışmalar, Türkiye’de olduğu üzere dünyada da yeni yeni yaygınlaşıyor. Ülkemizde Ekren’in de heyetlerinde yer aldığı müzik ideolojisi konusunda değerli master ve doktora seviyesinde çalışmalar yapılıyor. Ekren’in öncülüğünde kurulan Türkiye Wagner Topluluğu’nun en değerli özelliklerinden biri de yurt dışındaki öteki topluluklar üzere sadece konservatuvar üyelerinden ve müzisyenlerden oluşmuyor. Türkiye Wagner Topluluğu müzik ideolojisi ile ilgilenen pek çok akademisyeni de buluşturuyor. “Müzik bilen felsefeciler ve ideoloji bilen müzisyenler de var” diyen Ekren, Prof. Dr. Alper Maral, Prof. Dr. Oktay Taftalı, Doç. Dr. Görkem Aytimur, Doç. Dr. Can Okan, ve Doç. Dr. Buyruk Ülger üzere başarılı isimleri sıralıyor. Bu listeye direkt tanışık olmadığı pek çok ismin de eklenebileceğini söylüyor ve bilhassa gençlerde artan bir ilgi gözlemlediğini ve bu ilgiden çok umutlu olduğunu söz ediyor.