Türkiye, sarsıntı bölgesinde yer alan bir ülkedir. Hasebiyle binaların zelzeleye güçlü biçimde inşa edilmesi hem yapıların sürdürülebilirliği, hem kentsel planlama, hem de güvenlik açısından epey değerlidir. Zelzeleye güçlü mesken satın almak; yapılan yatırımın uzun vadede getirisinin olmasında, konutun içinde yaşayanların güvenliğinde, konutun pahasını müdafaasında ve bölgenin gelişiminin sekteye uğramamasında kritik rol oynar.
Peki sarsıntıya sağlam konut nasıl olmalıdır? Sarsıntıya güçlü mesken satın almak için nelere dikkat etmek ve meskenin hangi özelliklerini denetim etmek gerekir? Sarsıntıya sağlam konutlar hakkında sıkça sorulan sorulardan kimilerini ve yanıtları sizin için derledik.
Depreme Sağlam Yapı Materyalleri Hangileridir?
Kaliteli hazır beton, zelzeleye güçlü mesken üretiminde en çok kullanılan ve en düzgün sonuç veren yapı gerecidir. Günümüzde, bütün dünyada en yüksek ve en inançlı yapılarda betonarme kullanılmaktadır. Yapıları mümkün olduğunca sarsıntıya güçlü hale getirmek için kontrolü yapılmış ve kaliteli biçimde üretilmiş beton, hem kolon ve kirişlerde, hem de perdelerde ana gereç olarak değerlendirilmelidir. 2018 Türkiye Bina Sarsıntı Yönetmeliği, binalarda en az C25 dayanım sınıfı betonun kullanılmasını tavsiye etmektedir.
Aynı biçimde çelik yapılar, zelzeleye güçlü konut inşasında tercih edilmesi gereken ana malzemelerdendir. Çelik uzun ömürlü, sağlam ve hafif bir materyaldir. Esneme özelliği bu gerecin sarsıntıya karşı yapının bütünlüğünü muhafazasını sağlar. Çelik yapılar, binaların dizaynda estetik, geniş, ferah, konforlu, ergonomik alanlar oluşturmak için de ülküdür.
Depreme sağlam konut inşa ederken seçilecek gereçle ilgili ayırıcı nokta, materyalin olabildiğince hafif ve esnek olması, birebir anda güçlü bir sağlamlığa elverişli olmalıdır. Bu prensipleri göz önünde bulundurarak yapılan dizaynlar, “sismik tasarımlar” olarak isimlendirir. Sismik tasarım unsurlarına uygun seçilen gereçler, doğal olarak binanın sarsıntıya dayanıklılığını arttırır.
Evin Sarsıntıya Güçlü Olup Olmadığı Nasıl Anlaşılır?
Yeni bir gayrimenkul satın alırken yahut sahip olduğunuz meskenin şartları ve bedeli üzerine değerlendirmeler yaparken binanın sarsıntıya dayanıklılık seviyesinin ne kadar kıymetli bir bahis olduğunu fark edebilirsiniz. Bir yapının zelzeleye karşı sağlam olması, pek çok farklı sebebe ve bu sebeplerin etkileşimine bağlıdır. Aşağıda, yapının zelzeleye sağlam olup olmadığını anlamak için denetim edebileceğiniz kimi kriterleri sıraladık:
Kat Mülkiyeti
Eğer yeni bir gayrimenkul satın alıyorsanız ve zelzeleye güçlü mesken sahibi olmak istiyorsanız, dikkat etmeniz gereken birinci kriterlerden biri kat mülkiyetidir. İnşaatı tamamlanmış bir binanın kat mülkiyeti tapusuna sahip olmak için, binanın iskan dokümanına sahip olmak gerekir. 2001 yılı sonrasında mevzuatta yapılan düzenlemelerle, şayet evraklar alındıktan sonra yapıda değişiklik yapılmamışsa, iskan dokümanı ve münasebetiyle kat mülkiyeti tapusu almaya uygun binalar, sarsıntıya güçlü binalardır.
Fakat 2001 yılı öncesinde mevzuatta binaların zelzeleye sağlam inşa edilmesiyle ilgili bir yükümlülük bulunmaz. Bu nedenle, sarsıntıya sağlam konut sahibi olmak için, binanın 2001 yılının öncesinde mi yoksa sonrasında mı yapıldığını denetim etmeniz, akabinde binanın durumuna nazaran kat mülkiyeti tapusu edinmeniz gerekir.
Bina 2001 sonrasında inşa edilmiş olsa bile, uzmanlardan dayanak alarak yapının zelzeleye sağlam olup olmadığı konusunda emin olmanız önerilir. Örneğin binanın projedeki kat planına uygun yapılıp yapılmadığı, binadaki kolonların plandaki kalınlık ve sıklıkta kullanılıp kullanılmadığı üzere konular hakkında emin olmak için uzmanlardan takviye alabilirsiniz.