Maraş merkezli zelzelenin akabinde bölgeye giderek çalışmalara katılan İstanbul Büyükşehir Belediye Lideri Ekrem İmamoğlu, Antakya’da karbon elyaf prosedürüyle güçlendirilen ve üç zelzelede de yıkılmayan binayı inceledi. İmamoğlu, “25 yıl kentsel dönüşüm açısından boşa harcandı. Bu süratle devam edilirse de 100 yılda lakin tamamlanabilir. O yüzden İstanbul’da mümkün bir sarsıntıda yıkılacağı kesin olan binalarda insanlarımızı kaybetmemek için hemen karbon elyaf metoduyla muhafaza sistemine geçiyoruz” dedi.
Karar gazetesine konuşan İmamoğlu, İstanbul’da dönüşümü yapılamadığı için zelzeleye dayanıksız olarak belirlenen binaların güçlendirilmesi için yeni projesini açıkladı.
İmamoğlu, Antakya Sümerler Mahallesi Belediye Kooperatif Evleri’nde karbon elyaf metoduyla güçlendirildiği için 3 kere art geriye yaşanan şiddetli sarsıntıya karşın ayakta kalan binayı inceledi. Etrafındaki benzeri binalar yıkılırken ayakta kalan binanın ‘sırrının’, 13 yıl evvel ‘karbon lifli polimerle’ yapılan güçlendirme çalışmasıydı. İmamoğlu, bu husustaki çalışmalara sürat vererek, İstanbul’da kentsel dönüşümü yapılamadığı için rastgele bir zelzelede enkaza dönüşme riski taşıyan binalarda bir an evvel bu güçlendirmenin yapılması için düğmeye bastı. Hala birçok binada uygulanmakta olan prosedürün yaygınlaşması için de yeni model geliştireceklerini belirten İmamoğlu şunları söyledi:
“Kaybedilen 25 yıl için içimiz yanıyor. Daha fazla beklemek vefata davetiye çıkarmak demektir. O yüzden bir an evvel karbon elyaf yolunu İstanbullular’ın hizmetine sunacağız. Bunun için karbon elyafla güçlendirilecek binaların maliyeti için vatandaşa takviye vereceğiz. Güçlendirme bedelini belediye olarak biz ödeyeceğiz, İstanbullular da bunu 3 yıla yayılan taksitlerle geri ödeyecekler. Böylece dayanıksız binaların en azından ayakta kalmasını ve mevt riskinin azalmasını sağlayacağız.”
İmamoğlu ayrıyeten, şu anda yetersiz olan karbon elyaf üretim ve uygulama kapasitesini de birinci etapta beş katına çıkarılacağını belirterek “Vakit kaybetmeden bütün riskli binaları zelzeleye güçlü hale getireceğiz. Bir yandan kentsel dönüşüm projelerimizi devreye sokacağız” dedi.
İBB Lideri Ekrem İmamoğlu, yeni projenin hafta sonu İstanbullulara açıklanacağını da kelamlarına ekledi.
YIKILMAYAN BİNANIN ‘SIRRI’
Antakya Sümerler Mahallesi’nde 1975 yılında temeli atılan Belediye Kooperatif Evleri’nde bulunan A3 Blok sarsıntıda büsbütün yıkıldı, A1 Blok ağır hasar gördü. A2 Blok ise, Kahramanmaraş Pazarcık ve Elbistan ilçeleri merkezli 7.7 ve 7.6’lık, Hatay Defne merkezli 6.4 büyüklüğündeki sarsıntılara direnerek ayakta kaldı. A2 Blok’un ‘sırrı’, bina sakinlerinin anlatımıyla kamuoyu ile paylaşıldı. Yıkılmayan blokun, 2008 Ekim ayı ile 2009 Mart periyodunda duvarlarında ‘lifli karbon polimer’ kullanılarak güçlendirildiği öğrenilirken, birinci sefer denenen bu prosedür sayesinde zelzelede bir kişinin bile burnu kanamadı.
İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Lideri Ekrem İmamoğlu, yıkılmayan blokta incelemelerde bulundu. İmamoğlu, Balıkesir Üniversitesi İnşaat Mühendisliği öğretim vazifelisi Dr. Erkan Töre tarafından bilgilendirildi. Dr. Töre, yıkılmayan A2 Blok’un ODTÜ ve İTÜ tarafından, ağır hasar gören A1 Blok’un ise mahallî bir mühendislik şirketi tarafından güçlendirildiğini belirterek, “Türkiye’de geliştirilen ve yönetmelikte de yer alan duvar güçlendirme usulüyle, dolgu duvarları karbon lifli polimerle güçlendiriyoruz. Böylelikle, taşıyıcı sistemin davranışlarını etkiliyoruz. Perde beton üzere bir dönüşüm sağlanıyor. İçeride incelemelerde bulunduğumuzda, güçlendirme çalışmalarının hakikat çalıştığını tespit ettik. Yapı içinde güçlendirilmeyen kısımlar, ağır hasarlı durumda. Lakin günün sonunda 2 binada yaşayan beşerler, kendi imkanlarıyla konutlardan çıktılar” bilgilerini paylaştı.
KARBON ELYAF YOLU NEDİR?
Karbon elyaf, metallere oranla, gerilmeye karşı çok daha sağlam, direnci yüksek ve hafif bir gereç. Yüzde 95’ten fazlası karbon atomlarından oluşan, insan saçından daha ince filamentler halinde hazırlanıyor. Uygulanacak materyal, 3000, 6000, 12000, 24000 üzere sayıda değişen filamentten oluşan iplikler halinde üretiliyor. Akabinde bu iplikler dokunarak 1 mm’den daha ince kumaş haline getiriliyor. Karbon fiberin yapısı, çelikten 5 kat daha hafif olmasına karşın, gerilmeye karşı çelikten daha güçlü olarak biliniyor. İplik yumuşaklığında olan lifler kolay kolay istenilen biçime getirilerek kolon, kiriş üzere uygulama yapılan yüzeylere epoksi reçine ile yapıştırılıyor. Bu sistemin uygulandığı sarsıntıya dayanıksız binaların ayakta kaldığı ve mevtle sonuçlanan hadiselerin önlendiği belirtiliyor. (KAYNAK)