STM Savunma Teknolojileri Mühendislik ve Ticaret AŞ Önder Teknikeri Yusuf Güzel, şirket yerleşkesindeki teknoloji gösterim alanında DAR’ı kullanarak, aygıtın kabiliyetlerini anlattı.
İnşaatlarda yere dökülen “tabliye betondan” oluşturulan 2 blok ve bir sıvalı tuğla duvarın gerisindeki canlının tespiti için aygıtı kullanan İyi, 3 duvarın gerisinde canlının nefes alıyor olması ve göğüs kafesi hareketi, omuz hareketi, el sallama, parmak oynatma üzere mikro-makro hareketlerinin DAR tarafından tespit edilebildiğini söyledi.
Hayırlı, aslında savunma endüstrisi için üretilmesine karşın DAR’ı sarsıntıda enkaz ortamında kullanmayı denediklerini kaydetti. Aygıtın sağladığı katkıya dikkati çeken İyi, şöyle konuştu:
“Enkaz ortamında olağanda 22 metre olan uzaklığımız enkazın durumuna nazaran 10, 7, 5 metre olacak formda düştü. Arama-kurtarma çalışmalarında depremzedeye seslenerek, nefes alması kâfi fakat ‘elini-kolunu salla’ halinde kendisini uyarıp, hareketlerini fazlalaştırarak yerinin tespitini kolaylaştırmayı sağladık.”
DAR’ın ultra geniş bant radar sinyaller vasıtasıyla gözle temas, erişim mümkün olmayan yerlerde, kapalı yerlerde art tarafta bulunan canlının tespit edilmesi maksadıyla geliştirildiğini anlatan İyi, radarın özel birlikler tarafından meskûn mahal operasyonları, terörle gayret, rehine kurtarma operasyonları üzere alanlarda kullanıldığını lisana getirdi.
DAR İLE KURTARILAN HAYATLAR
Cihazı geliştirirken zelzelede, doğal afetlerde, çığda ve yangında kullanılabileceğini öngördüklerini vurgulayan İyi, zelzele sonrası yürüttükleri faaliyetlere ait şunları söyledi:
“Depremin boyutunun çok büyük olmasıyla birlikte grup olarak 8 kişi, 4 aygıtla Hatay bölgesine ulaştık. Zelzelede birinci kere kullanılan bir eser. Savunma endüstrisi için üretilmiş bir eseri sarsıntı ortamında birinci enkazlarda deneyimleyerek daha önlemli ilerledik. Aygıt kendini de kabul ettirdikten sonra 4 gruba bölünerek daha süratli biçimde enkazlarda çalışma yaptık. Toplamda 50’nin üzerinde vatandaşımızın yerinin tespitini yaptık.
İlk Hatay bölgesi Odabaşı Mahallesi’nde çalışmalara başladık. Birinci çalışmamızda art tarafı pres olmuş, ön tarafında açıklık bulunan bir bölgeden ses geldiğini söylüyordu gruplar. Burada 5-5,5 metreden tespit yaptık. Aygıtı birinci sefer kullandığımız için biraz daha içeri götürmek istedik. Enkazın içine girerek yaklaşık 2,5 metreden tespit aldık. Grupların çalışmasıyla 1,5-2 saat sonunda yabancı asıllı bir bayanın canlı olarak çıkmasında vesile olduk.
Sonrasında Oduncu Apartmanı bölgesine götürdü bizi gruplar. Burada 4,5 metre aşağıda Reyhan Hanım’ın yerini tespit ettik. Bu esnada tam aksi istikametten zayıf zayıf sinyaller alıyorduk. Vatandaşlara soruldu, o dairede bir anne ve bebeğinin yaşadığı bilgisini aldık. Reyhan Hanım’ın yeterli olduğunu teyit ettikten sonra önceliği bebeğe verdik. Takımlar anne ve bebeğine ulaştı, anne vefat etmişti maalesef lakin 7 aylık bebeği enkazdan sağ salim çıkardılar. Sonrasında bodrum kata düşen Reyhan Hanım kurtarıldı.
Birinci kata çıkarak tekrar aramalarımıza devam ettik. Yatak odası, ebeveyn banyosu üzere bir yerden karşı daireden olduğunu varsayım ettiğimiz 2,5 metreden sinyaller alıyoruz. Bu sefer takımları o tarafa yönlendirdik. Uğultu formunda ses aldık, Arapça mı konuşuyor anlayamadık. Takımlar 2-2,5 saat çalışıp karşı daireden tam 7 kişiyi aldılar. Biz seslendikçe daima bir ağızdan konuştukları için uğultuyu alıyormuşuz. 7 kişiyi kurtarmak bizi çok memnun etti. Sonrasında 2 metre ileride bir metre sağda, 5 metre ileride 2 metre sağda üzere pozisyon vererek öbür enkazlarda çalışmalara devam ettik.”
“ZAMANA KARŞI YARIŞTA KATKI SAĞLADI, YETENEKLERİ ARTACAK”
Yusuf İyi, DAR’ın bilhassa vakte karşı yarışta arama-kurtarma takımlarına yarar sağladığını vurguladı.
STM’nin DAR’a yönelik devam eden çalışmalarına ait de değerlendirmede bulunan İyi, şunları kaydetti:
“Terörle uğraş için tasarlayıp ürettiğimiz cihazımızı enkaz ortamında daha faal nasıl kullanılırız, 3-4 duvarın değil de 5-6 duvarın gerisini nasıl görebiliriz arayışı içindeyiz. Zira dik duran, olağan duran bir binada 22 metreye kadar tespit yapabiliyoruz lakin sarsıntı ortamında enkazın da nasıl yıkıldığına bağlı olarak bu uzaklık düşüyor. Daha da geliştirerek 5 kat, 6 kat, tahminen daha üstü duvarlarda nasıl tespitler yapabiliriz, buna çalışacağız.”