Kahramanmaraş merkezli zelzelelerde can kayıpları artarken, yıllardır uzmanların uyardığı Marmara zelzelesi için bilhassa İstanbul’daki vatandaşlar riski tekrar hatırladı. İstanbul, başta olmak üzere Marmara Bölgesinde vatandaşlar binalarının sarsıntıya güçlü olup olmadığını anlamak için harekete geçerken, risk tahlili yaptırmak için neler yapmalı? Risk tahlili yaptırmanın fiyatı ne üzere sorular soruluyor.
Olası bir zelzele için yıllardır ihtarda bulunulan İstanbul’da kentin büyüklüğü ve kalabalık olması bu mevzudaki endişeleri artırıyor.
Son günlerde İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) ‘binatespiti.ibb.istanbul’ ve ” adresleri üzerinden binlerce müracaat alıyor.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı da sarsıntı bölgesinde hasar tespit çalışmalarına devam ediyor. Zelzele bölgesinde yaşayanların konutlarının hasar durumunu öğrenmek için de adresinden ‘http://hasartespit.csb.gov.tr’ müracaat yapıyorlar.
Binaların riskli olup olmadığı süratli tarama sistemiyle 10 gün içinde açıklanıyor.
Özel şirketlere de müracaat yağıyor lakin uzmanlar uyarıyor bu mevzuda yapılanlar binaya diğer hasarlar da verebiliyor. Bir de bina riskli çıkarsa Bakanlık yetkili binaların “yıkım” raporu dikkate alınıyor.
Diyelim özel bir firma çağırdınız; ‘lisanslı’ firma gelip binadan örnek aldı ve ‘riskli ya da değil’ raporu verdi.
Burada da işler değişiyor; bina riskliyse 1-2 ay içinde yıkılması gerekiyor. Tapuda ‘bu bina riskli’ biçiminde şerh düşülüyor.
İBB Genel Sekreter Yardımcısı Buğra Gökçe’nin yaptığı açıklamaya nazaran, İBB’nin risk tahlili değil süratli tarama yaparak ön tespitte bulunuyor. Bakanlık akreditasyonu olan şirketler değil İTÜ akademisyenlerinin yaptığı tespitler olarak dikkat çekiyor.
İTÜ’nün geçmiş günlerdeki hususa dair uyarısı da burada görülüyor.
Binada dönüşüm için daire sahipleri bulunduğu vilayetteki Etraf ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı, Etraf ve Şehircilik Vilayet Müdürlükleri’ne risk tahlili yaptırmak için müracaat yapabiliyor.
Kiracılar risk tahlili için müracaat yapamıyor, müracaat tapu sahibi üzerinden yapılmalı. Performans tahlili ve gerekmesi halinde yapılacak güçlendirme projeleri için yapı konusunda uzman SİM-İTB evraklarına sahip inşaat mühendisleri tahlil sonrası güçlendirme ya da yapının yıkımı seçeneklerinden birine karar veriyor.
Güçlendirilme, tasarım ve hesaplar doğrultusunda yapılırken, yıkım maliyetine de oranla bakılabiliyor. Güçlendirme maliyeti yıkımı maliyetinin yüzde 40’ını aşması ya da bina kat maliklerinin talep etmesi durumunda yıkım ve tekrar imal da devreye girebiliyor.
Bu mevzuda birçok bilgi yeniden Bakanlık sitesinde yer alıyor.
İşin maliyet boyutu ana sorunu oluşturuyor.
Kiraların yükseldiği bu süreçte yardımların da kâfi olmadığının görülmesiyle işler tekrar zora giriyor.
csb.gov.tr
İnternet üzerinde fiyat çalışmalarına baktığımız katlar yükseldikçe risk tahlil için istenen meblağ da artıyor. Sonraki adımlarda 10 katlı bir bina ise fiyat aralığı 10 ila 80 bin TL’ye çıkıyor.
Bu halde çağırılan firmaların yetkili olup olmadığı ise bilinmiyor. Bakanlık sitesinde yetkili olan kuruluşlara da buradan bakabilirsiniz.