İSTANBUL (İGFA) – 6 Şubat’ta Kahramanmaraş merkezli yaşanan 7.7 ve 7.6’lık zelzeleler 10 ili etkiledi. Yıkıcı tesiri nedeniyle dünyanın en büyük felaketlerinden biri olarak gösterilen sarsıntıların akabinde Türkiye gerçeği bir defa daha gözler önüne serildi. Uzmanlar, her an bu gerçeği bilerek yaşanması gerektiği ve kentlerin sarsıntıya dirençli hale getirilmesi konusunda ikazında bulunuyor. Jeoloji Profesörü Naci Görür Saran Radyoları ortak yayınında, Kahramanmaraş sarsıntısı için uyardığını fakat dikkate alınmadığını belirtirken, Adana-Hatay, Bingöl-Karlıova ve Marmara bölgesinde bekledikleri zelzeleler için artık bağırmayı geçip, çığlık kademesine geçtiklerini söyledi.
Radyo Trafik İstanbul, Radyo Trafik Ankara, Radyo Trafik İzmir ve Radyo Spor ortak yayınında Saran Küme Trafik Radyoları Genel Yayın direktörü Cezayir Doğan’ın sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Naci Görür, yaşadığımız son felaketin milat olmasını umut ettiğini lakin tekrar milat olmayacağını belirtti. “1999 yılında meydana gelen 17 Ağustos zelzelesi için de herkes ‘milat olacak’ demişti” sözünü kullanan Görür, “17 Ağustos zelzelesi 5 sene sonra unutulduğu üzere, yapılanlar da eskiye döndü. Bu türlü büyük acılar yaşandığı vakit afetleri hatırlıyoruz. Bu en büyük zafiyettir. Sarsıntı, olduğu vakit hatırlanmaz. Kıymetli olan beşerler ölmeden evvel kentlerimizi zelzeleye dirençli hale getirmektir. İnsanını düşünen, çağdaş anlayış budur. Bizde afet idaresinde acil müdahale temel alınmıştır. Ölen ölsün kalan sağlar bizimdir anlayışı var. Yara sarma edebiyatı çağ dışı bir anlayıştır. Biz bu anlayışı değiştirmek için bağırıp çağırdık. Risk idaresine öncelik vereceğiz denildi lakin kaplumbağa süratiyle kentlerimizi zelzeleye hazırladık.” biçiminde konuştu.
3-4 sene evvelki söylemlerinde Kahramanmaraş’a dikkat çektiğini belirten Naci Görür, “Kahramanmaraş sarsıntısı bağıra bağıra geldi. Lisanımızda tüy bitti, hiçbir vakit ciddiye alınmadık. Halka da bu işi anlatamadık. Halkı anlıyorum, zelzeleye hazırlık para ister. Halkın toplu halde bir talebi olursa yöneticiler buna sessiz kalamaz. İktidar halkı şad etmeli ki bir daha iktidara gelsinler. Halk da bu gücünü kullanamadı. EYT’liler kadar bu millet bunu yapamadı. Bu politikler neden duymadı, zira halk talebi olmadı. Bilim insanları kendi kendilerine konuşsun dendi.” tabirlerini kullandı.
“TÜRKİYE HER YIL BATIYA KAYIYOR, SON SARSINTIDA DOĞU ANADOLU 3-4 METRE KAYDI”
Prof. Dr. Naci Görür, 24 Ocak 2020’de Elazığ’da meydana gelen zelzelesi hatırlatarak, “2003’ten beri Elazığ’da sarsıntı olacağını öngörmüştük. Elazığlıları da uyardık lakin başaralı olamadık. Elazığ zelzelesi nedeniyle Kahramanmaraş, Adıyaman, Hatay yöresine dikkat edilmesi gerektiğini, büyük bir sarsıntı meydana geleceğini belirtmiştik. Doğu Anadolu fayı üzerinde olan zelzeleler bunlar. Bu fay birbirine sürtünerek yanal olarak kayıyorlar. Doğu Anadolu’nun büyük bir kısmı yaklaşık 3-4 metre güney batıya, Akdeniz’e gerçek kaymış durumda. Türkiye, bir bütün olarak yılda 2 buçuk santimetre Yunanistan’a hakikat kayıyor. Bu sarsıntılar de ondan meydana geliyor. Elazığ zelzelesi de güç transfer etti ve işaret ettiğimiz noktada 6 Şubat’ta bu sarsıntılar meydana geldi.” açıklamasını yaptı.
“HATAY-ADANA YÖRESİNE GÜÇ TRANSFERİ OLABİLİR”
Kahramanmaraş merkezli zelzelelerin Hatay’a, Adana’ya yanlışsız güç transfer etmiş olabileceğine vurgu yapan Görür, “Adana havzasında ve Hatay ve civarında bulunan fay sistemleri çok yüklenmiş olabilir. Bir fay sistemi çok yüklenirse dayanamaz ve kayalar kırılarak zelzele üretebilir. Zelzelenin olduğu yerde güç boşaldı fakat gücün transfer edildiği, kırılmanın olmadığı yerler var. İlla olacak demiyorum ancak Adana ve Hatay yöresine dikkat etmek lazım. Bilim insanı olarak bizim misyonumuz tehlike olan yerleri söylemek ve devlet ve insanların önlem almasını sağlamak.” ikazında bulundu.
“SON SARSINTI 1 MİLYON 870 BİN TON TNT PATLAMASINA EŞİT”
Jeolog Naci Görür, zelzele büyüklüğünün açığa çıkardığı güç ölçüsü demek olduğunu açıkladı ve “7 büyüklüğündeki sarsıntı büyük bir sarsıntıdır, bu zelzele 1 milyon 870 bin ton TNT’nin patlamasına eşit bir güç çıkartır. Bizim son yaşadığımız sarsıntılar önemli boyutlarda zelzeleler. Yıkım büyüklüğü birçok parametreye nazaran değişiyor. Şiddet, sarsıntının yeryüzünde hissedilme derecesidir. Yakında olup yeterli yerde az hissedilip, berbat tabanda olup uzakta daha çok hissedilebilir.” dedi.
“AYNI NOKTAYA KONUT YAPILMASI ÇILGINLIK”
Kahramanmaraş merkezli olan ve 10 ili birden etkileyen zelzelelerin akabinde yapılan açıklamalarda, kısa mühlet içerisinde sarsıntı konutları inşa edileceği açıklanıyor. Prof. Dr. Naci Görür, bahse ait şöyle konuştu:
“Depremin akabinde birebir yerde yapılaşma olması çılgınlık. Bu cahilliği maalesef yapıyoruz. Bilim ve teknolojinin, aklın gereğince hükümran olmadığı toplumlarda bunlar oluyor. Diyarbakır, Adıyaman, Kahramanmaraş, Hatay kadim yerler. Binlerce yıldır hayat sürülen toprakları boşaltmak olmaz. Buralarda zelzele dirençli kentler, yerleşim alanları yapmak zorundayız, yapabiliriz. Japonya’ya “yerinizi değiştirecek misiniz?” diye soruyorlar mı? Sarsıntının yaraları geçmeden siyasi nedenlerle, seçim tasasıyla çabukla yeni binalar yapmamak lazım. Bölgede mikro bölgeleme çalışmaları yapmak lazım. Nerelere bina yapılmalı, nereler yeşil alan olmalı konusu bilimsel olarak belirlenmeli. Devlet idaresinin her kademesinde bilim ve teknoloji ihmal ediliyor. Bilim ışığının aydınlatmadığı ülkelerde bu tıp şeylerle maalesef karşılaşırsınız. Felaketlerde yaşanan kayıp, bilim olarak geride kalmış ülkelerde fazladır.”
“İSTANBUL SARSINTISI MARAŞ ZELZELESİNİN VERDİĞİ HASARIN 10 KATINI VERECEK”
1999 sarsıntısının akabinde İstanbul’da beklenen zelzele içinde çarpıcı sözler kullanan Görür, “’Kahramanmaraş’a dikkat’ diye bağırdığımız üzere, 1999’dan beri ‘İstanbul’a dikkat’ diye bağırıyoruz. İstanbul’un sarsıntıya hazırlanması için bağırmaktan çok yalvarma kademesine geldik. Artık çığlık atma kademesindeyiz. Gereğince duyulmadı, korkarım ki İstanbul zelzelesi Kahramanmaraş sarsıntılarının 10 kente verdiği hasarın 10 katını Marmara Bölgesi’ne verecektir. İnşallah görmeyiz lakin hiçbir anlayışın bu ülkeyi bu duruma mahkum etmemesi lazım. Bir an evvel İstanbul’da seferberlik ilan edilip çalışmaların başlatılması lazım. Bir kadro şeyler yapıldı, artık güç birliği yapmak lazım. Kâfi ki irade ve inanç olsun, bilimin ışığında ilerlensin.” değerlendirmesinde bulundu.
“SANAYİNİN ANADOLU’YA YAYILMASI ŞART”
“Türkiye’nin üretimi, endüstrisi ve iş dünyası yüzde 60 oranında Marmara’da, ekonomik can damarları burada.” diyen Naci Görür, “Marmara büyük sarsıntıların tehdidi altındayken, burada olacak felaket iktisadın çarklarını durdurur. Bunları da 5-10 senede düzeltemezsiniz. Bu durum, iktisadın diz çökmesi, ülkenin dışa bağımlı hale gelmesi demektir. Marmara’da nüfus ve bina yoğunluğunu, üretim çarklarının yoğunluğunu artırmamak lazım, tıpkı sepete bütün yumurtaların konmaması gerekiyor. Endüstrinin Anadolu’ya yayılması kuraldır. İnşaatlar rant hırsıyla yapılmamalı.” diye konuştu.
İZMİR’DE BÜYÜK BİR ZELZELE BEKLENİYOR MU?
Jeoloji Profesörü Naci Görür Saran Radyoları ortak yayınında, zelzele bölgesinde yer alan İzmir için ise şu sözleri kullandı:
“İzmir’de hoş çalışmalar yapılıyor. İzmir yarım adası çok sayıda faal faylarla kesilmiş. Bu faylar ne kadar ortayla sarsıntı üretir, çalışmalar yapmadan bilemeyiz. İzmir’de zelzele dirençli niteliğini oluşturmak için belediye ve hükümet gerekeni yapar. Halk talepkar olmalı. Elimizde sihirli bir değnek yok, vatandaşın da müteahhitin de yanlış işler yapmaması lazım. İzmir aşikâr bir müddet içinde dirençli bir kent haline getirebiliriz. Anadolu levhası bayağı 3-4 metre hareket etti, bütün fay sistemlerini etkileyecek. Vakit zaman küçük küçük sarsıntılar olabilir. Ondan kaygı etmemek lazım.”
KARLIOVA-BİNGÖL-ERZİNCAN BÖLGESİNE DİKKAT!
Karlıova-Bingöl-Erzincan bölgesinde 7 şiddetinin üzerinde sarsıntılar beklediklerinden de bahseden Naci Görür, “Bölgedeki son sarsıntı 1794 yılında oldu. Hem Kuzey Anadolu fayı hem Doğu Anadolu fayı üzerinde sarsıntı bekliyoruz. O etrafta olan insanların ve lokal idarelerin çok dikkatli olması ve merkezi idareye baskı lazım. Zelzelesi durduramayız ancak zelzelenin verdiği ziyanları minimize etmek için elimizden geleni yapacağız.” dedi.
“DEPREM ÖLDÜRÜYOR, PARTİZANLIĞI BIRAKIN!”
Prof Dr. Görür, Saran Radyoları’ndan Türk halkına seslendi. Zelzele konusunda halkında sesini duyurması gerektiğinin altını çizen Görür kelamlarını, “Biz bu ülkede gerçek, etik, namuslu işler yapsak, rant için uğraşmasak. Kolon kesmişler bu ülkede, yeni binalar çöktü, yavrularımız göçük altında. Meyyit sayısının 18-19 bin mi olduğunu sanıyorsunuz? Ülkenin efendisi millettir. Hükümet kendini beğendirmek için çalışır. Aklımızı başımıza toplayacağız, bize yanlış yapanı bir daha ne iktidara getireceğiz, ne oy vereceğiz. Ölen ölüyor, hangi partidensin bir farkı olmuyor. Sarsıntı öncesi abuk sabuk bir gündemimiz vardı. Hırsla birbirimize saldırıyorduk. Sarsıntı, iktisat, işsizlik, pahalılık kadar değerli değil mi? Çoluk çocuk dinlemeden sarsıntı öldürüyor. Partizanlığı geçin, sarsıntı dirençli kent istiyoruz diye bir gün pankart açıp sesinizi duyurmaya çalıştınız mı? Kendi göbeğimizi kendimiz keseceğiz. Millet olarak hangi bedelin gerisinde durursak devlet de onu yapmak zorunda kalır. Halka karşın hükümet olmaz.” tabirleriyle tamamladı.