Nur Kaplan
ANKARA – Maraş’ın Pazarcık ve Elbistan ilçelerinde meydana gelen 7,7 ve 7,6 büyüklüğündeki sarsıntıların yarattığı bilanço her geçen gün daha da ağırlaşıyor. 10 kentte büyük yıkıma neden olan zelzelelerde 7’nci güne girilirken, 25 bine yakın insan hayatını kaybetti, 80 bin kişi ise yaralı olarak enkaz altından çıkarıldı.
Deprem bölgesinde bulunan on binlerce kişi öbür vilayetlere giderken, konaklayacak yeri olmayanlar sokaklarda yahut çadır kentlerde kalıyor. Afet bölgesinde kalan ve en kırılgan küme olan bayanlar ve çocuklar için sıhhat hizmetine erişim büyük kıymet taşıyor. Hijyenik ortama ve eserlere ulaşamayan bu küme ömür tehdidi altında günler geçiriyor. Doktorlar, sarsıntı bölgesinde bayan ve çocuk sıhhati sıkıntısına ait ikazlarda bulundu.
ANNE SÜTÜNE ERİŞİM SORUNU, ENFEKSİYON TEHDİDİ
İstanbul Tabip Odası’ndan Bayan Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Özge Yılmaz, Adıyaman’da misyon yapıyor. Kentte sadece Adıyaman Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin ve 3 çadırdan oluşan sahra hastanesinin hizmet verdiğini tabir eden Yılmaz, bölgede kanamalı, bebek hareketlerini hissetmeyen hamilelerin olduğunu ve az hasarlı bir Aile Sıhhati Merkezi’ni düzenleyerek orada çalışmalar yaptıklarını belirtti. Yılmaz, şunları kaydetti:
“Savaş şartlarında üzereyiz. Harp cerrahisindeyiz. Aciller dışında sevkler yapılıyor. Muayenelerin yapılması mümkün değil. Jinekolojik masa, ultrason gerekiyor. Bilhassa hamilelerin takibi çok kıymetli, onlar diğer hastanelere giderken yoldaki risk çok önemli meseleye dönüşüyor. Doğumların ve sezaryenlerin burada yapılabilir hale gelmesi lazım. Bayanların hijyenik gereksinimleri sonradan akla geliyor, gereğince eser yok. Vajinal ve idrar yolu enfeksiyonu için tedaviye ulaşacak imkan yok. Afet olaylarında gerilim hormonu yükseldiği için anne sütüne erişimde meseleler oluşuyor, bebek maması gerekiyor.”
‘TETANOZ AŞILARI BİR AN EVVEL YAPILMALI’
Türk Tabipleri Birliği Bayan Hekimlik ve Bayan Sıhhati Kolu’ndan Aslı Davas ise bilhassa hamile bayanların pak su, kıyafet ve besinlere süratlice erişiminin sağlanmasını ve Sıhhat Bakanlığı’nın doğum yapılan yerlerin duyurulması noktasında hareket etmesi gerektiğini belirtti. Bayanlar ve çocuklar için çocuk bezi, hijyenik ped, demir desteği üzere imkanların sağlanması gerektiğine dikkat çeken Davas, Tetanoz aşılarının bir an evvel yapılması gerektiğini söz etti. Davas, şöyle devam etti:
“Kadın doğum uzmanı sayısı, bölgedeki sezaryen doğumhane sayısı desteklenmeli. Çadırlarda besin, su dağıtımında bayan ve çocukların bilhassa hedeflenmesi lazım, tek başlarına gidemeyebilirler. Bayanların barınma merkezlerine suya erişim noktaları yakın olmalı ve çok yeterli aydınlatılmalı. Bayan ve erkek tuvaletlerinin başka olması, barınma yerlerinden uzak olmaması lazım.”
‘DOĞUM ALANI, NAKİL, AŞILAMA, BESLENME’
Son 3 ayda Maraş, Adıyaman ve Hatay’da on binlerce hamilenin kayıt altında olduğunu söyleyen Davas, doğum kitlerinin hamilelere sağlanması gerektiğini, Sıhhat Bakanlığı’nda ve Türk Tabipleri Birliği’nde bayan sıhhatiyle ilgili eğitim almış çok sayıda uzmanın görevlendirilmesinin hızlandırılması gerektiğini belirtti. Davas, şunları kaydetti:
“Depremde yalnız kalan bayanlar ve çocuklar en riskli kümeler. Buralar anadili Arapça ve Kürtçe olan yerler, istismar artabilir, lisan mahzurunun aşılması gerekir. Cinsel sıhhat, üreme sıhhati hizmetine başlanmalı. Bunlar temel insan hakları, afetlerde ertelenemez. Öncelikleri, anne ve bebek ölümlerinin engellenmesi için doğum alanlarının organize edilmesi, nakil, aşılama, beslenme halinde sıralayabiliriz.”