Deprem bilimci, jeofizik yüksek mühendisi Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, Sarsıntı Fonu’nda bugüne kadar 37 milyar dolar toplandığının söylediğini belirterek, “Deprem vergisini Bülent Ecevit 2 yıl için koymuştu. O vakit için öncelikle yarası sarılması gereken yer Gölcük’tü. Lakin idaresi yitirdiler. Bugünkü idare geldi. Sarsıntı vergileri nerede diye sorguladım. O günkü başbakan bugünkü Cumhurbaşkanı ‘Biz onlarla duble yol yaptık’ dedi. Evet duble yollar yapıldı lakin şu anda millet göçüntü altında” dedi.
Maraş merkezli 10 kentte yıkıma neden olan 7,7 ve 7.6’lık zelzeleler için “Bu dünya çapında bir afet. Yani dünya bu türlü bir afeti çok az gördü” değerlendirmesi yapan Prof. Dr. Övgün Ahmet Ercan, kestirimlerinin 200 bine yakın kişinin göçük altında kaldığı tarafında olduğunu belirtti. Aslında yeterli bir sarsıntı yönetmeliği bulunduğunu belirten Ercan, “Bu yönetmeliğe uysalardı göçmeyecek yapıları yaparlardı. İşin berbat tarafı yeni yapılan yapılar da göçtü” dedi.
Ercan, Türkiye’nin yaşadığı büyük sarsıntılardan gerekli dersleri alıp almadığı ve kayıpları azaltmak için bugüne kadar neler yapıldığı ve bundan sonra nelerin yapılması gerektiğine ait görüşlerini şöyle paylaştı:
“Biz jeofizik mühendisleri Türkiye’de nerelerde hangi aralıklarla aşağı üst hangi büyüklükte sarsıntı olacağını biliriz. 2001 yılında Türkiye ve İstanbul’da ‘Depreme Çağrı’ diye bir kitap yazdım. Orada Türkiye’de zelzele olacak, öncelikli zelzele beklenen 33 yeri saydım. Bunların içinde Van, Isparta, Sisam, Midilli ve Kahramanmaraş, Adana ve Ceyhan da var. Şimdi sarsıntısını beklemekte olan yerler de var. Bunları politikleri de yolluyoruz natürel. Yani ‘böyle bir kitap var. Alın okuyun’ diye. Bilim insanın ve herkesin bir hayat anlayışı tavrı vardır. Fakat zelzelenin siyaseti, sağcısı, solcusu, dincisi, dinsizi olmaz. Biz hep bilgi veririz. Bizim vazifemiz bu. Hasebiyle her şey siyasi erkeğe bağlı. Bilgi üretme üniversitenin misyonu lakin biz aksiyon yapamayız. Aksiyonu yürütme yapar. Yürütme Türkiye Cumhuriyeti Meclisi’dir. Neler yapılacağının buyruğunu onlar verir.
“Deprem için alınacak tedbirler için yasa ve yönetmelikleri çıkardığınızda bunu aksiyona sokarken para gerekiyor”
Deprem için alınacak tedbirler için yasa ve yönetmelikleri çıkardığınızda bunu harekete sokarken para gerekiyor. Finansal bir kaynak olmalı. Bunun birinci ayırdına varan benim. Bu yaşımda görmüş olduğum Cumhuriyet’in en başarılı Hükümet Lideri olan sayın Ecevit oldu. 1999 sarsıntısı onun Devlet Bahçeli’yle koalisyon yaptığı bir periyoda denk geldi. O devirde baktı ki Türkiye’de daima sarsıntılar oluyor ve bunlarla baş etmek çok sıkıntı. O vakit dedi ki ‘Bir Sarsıntı Fonu oluşturalım. Beşerler içtiği sigaradan, gazozdan, gittiği sinemadan çok ufak bir hisse koysunlar.’ Geçen gün ben (eski siyasetçi) Emin Hoş ile birlikteydim. Dedi ki ‘Hocam bugüne kadar oradan toplanan para 37 milyar dolar.’
Bu Zelzele Fonu’yla, zelzele olmadan evvel öncelikli olarak, sarsıntı görecek yerlerde konutlar güzelleştirilecek, berbatlar yıkılıp yerine yeniler yapılacaktı. Sonuçta Sarsıntı Vergisi’ni Ecevit 2 yıl için koymuştu. Zira; o vakit için öncelikle yarası sarılması gereken yer Gölcük zelzelesinde göçen konutlardı. Ancak idaresi yitirdiler. Bugünkü idare geldi. Sonra birinci kere ben televizyonda canlı yayında Zelzele Vergileri nerede diye sorguladım. O günkü Başbakan bugünkü Cumhurbaşkanı dedi ki ‘Biz onlarla duble yol yaptık’ yanıtını verdi. Ben 85 milyonluk Türkiye içinde yalnızca bir şahısım. Gerçekleri ortaya koyarken ve halkın çıkarı için konuşurken şayet sen kendi çıkarını peşinde durmuyorsan ve dayatmıyorsan ne olur? O orada kalır. Münasebetiyle bu bu türlü söylenince hiçbir reaksiyon çıkmadı.
‘DUBLE YOLLAR YAPILDI FAKAT ŞU ANDA MİLLET GÖÇÜNTÜ ALTINDA’
Duble yollar yapıldı ancak şu anda millet göçüntü altında. Göçüntü altında kalınan yer yaklaşık 330 kilometrelik bir jenerasyon. 10 tane ili etkiliyor. Yaklaşık 4 milyon konutun bulunduğu bir yer. 13 milyon kişi bu konutlarda otururken şu anda yaklaşık 7 bin konut göçmüş durumda ve beşerler çaresiz. Elinde kâfi ölçüde kurtarmacılar yok. Kurtarma araç gereçleri yok. Bu dünya çapında bir afet. Yani dünya bu türlü bir afeti çok az gördü. Yani bu kadar yapının yıkıldığı yerde hala vefatlar bu düzeydeyse bu işte bir yanlışlık var.
Göçen bina sayısı aşikâr. Benim hesaplarıma nazaran 4 kat üzerinden ve 8 daire olarak hesapladığımda yaklaşık 200 bin kişi göçük altında. Göçükten çıkarılan insan sayısı yaklaşık 8 bin kişi. Şayet hesap doğruysa yani bunun bir garantisi yok. Ancak yetkili ağızlar diyorlar ki ‘Biz her yapının altında kalan insanların ismini, soyadını, kimliğini biliyoruz.’ O vakit açıklaması gerekiyor sahiden kaç kişi var? Kim bunlar? Kurtulanlar kimler? Zira beşerler tasayla bekliyorlar. Artık bu periyodun siyaseti olmaz.
‘DEPREMDE EN KIYMETLİ OLAN OLAY BİRİNCİ 6 SAATTİR’
Depremde en kıymetli olan olay birinci 6 saattir. Birinci altı saatte ne kadar insan kurtarabilirsen o kadar başarılısın. Birinci 6 saatte çoklukla kurtarılacakların yüzde 80 kurtarılması gerekiyor. Ondan sonra geriye yüzde 5 kalır. Münasebetiyle şu anda üçüncü güne girdik. Kurtarılan, hala canlı kalan insan sayısı beni şaşırtıp sevindiriyor. Zira hava sıcaklığı eksi 5 derece. Zelzele en makus vakitte gece uyurken saat 04.17’de oldu. Tahminen şanslı olunan şey şuydu; hava soğuk olması nedeniyle beşerler yorgan ve battaniyeye sarılarak uyudular. Zelzele o durumda bunları karşıladığı için şu anda göçük altında olanlar battaniye yahut yorganlarına sarınarak fakat canlı kalmış olabilirler. Bulundukları ortamda su yok. Birebir vakitte besin yok. Bu çok büyük bir kıran. Afet yani.
‘BİZİM YİNE ÜLKE KURMAMIZ GEREKİYOR’
Bunun toplumsal, ruhsal boyutta ve akçalı çok sıkıntıları olacaktır. Akçalı meseleleri çok değerli. Burası Yunanistan, Romanya, Bulgaristan, Beyaz Rusya, İsveç, Finlandiya’dan büyük bir yer. Hasebiyle bizim tekrar bir ülke kurmamız gerekiyor.
Biz çok şey yaptığımızı sandık. 1982 yılından beri ben yazıyorum, çiziyorum. Bilim insanı olarak bizim yapabileceğimiz bürokratik takımları uyarmak ve yol göstermek. Bunları da yaptık. Bizim ikazlarımızı doğrultusunda bir Zelzele Yönetmeliği çıkarıldı. Bu Sarsıntı Yönetmeliği nitekim çok uygun bir yönetmelikti fakat kıymetli olan daha sonra yapılan yapıların bu yönetmelikteki kurallara uyup uymadıkları. Yani bu yönetmeliğe uysalardı göçmeyecek yapıları yaparlardı. İşin berbat tarafı yeni yapılan yapılar da göçtü.
Demek ki yapı kontrol kuruluşları düzgün çalışmıyor. Denetçinin de denetçisi mi olur? Olmaz. Bu durumda öncelikle yapı kontrol kuruluşları ‘Yer yapı kontrol kuruluşu’ ismiyle yine düzenlemeli. Takımlarında kesinlikle bir jeofizik mühendisi, jeoteknik mühendisi, bunun yanı sıra bir inşaat ve mimar bulundurma kaidesini getirmek gerekiyor. En kıymetlisi de bunların bir sigorta şirketi üzere çalışması gerekiyor. Yani şayet yapı kontrol kuruluşunun denetlediği bir yapı göçerse burada olduğu üzere göçük altında kalan her kişinin tazminatını ondan almak gerekiyor. Ayrıyeten çöken yapının bütün maliyetini ondan almak, yapı kontrol evrakının de iptal edilmesi gerekiyor sonsuz olarak. Şayet bunu bu türlü yaparsanız işler düzelir.” (HABER MERKEZİ)