Tokat’a bağlı Kızık köyünün güney kısmında dere yatağı kenarında yer alan Roma devrine ilişkin kaya mezar, kaçak hazine avcılarının talanına uğradı. Tabiat fotoğrafçılarının ve yerli turistlerin ilgi odağı olan kaya mezar anıtının bulunduğu kayalık alan defineciler tarafından dinamitle patlatılarak tahrip edildi. Kaya mezar anıtının bulunduğu mağara girişinin ise matkaplarla delindiği ve alanın etrafında hafriyat yapıldığı görüldü.
‘YER ALTINDA BULDUKLARI İÇİN KENDİLERİNİ HAK SAHİBİ GÖRÜYORLAR’
Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Kısım Lideri Prof. Dr. Alpaslan Demir, “Öncelikle şunu bilmek gerekiyor. Bu çeşit kaçak hafriyat yahut define arayanların temel kanaati şu; bunlar yer altında buldukları için kendilerini hak sahibi olarak görüyorlar. Lakin 1989 yılından itibaren kültür varlıklarının tamamı devletin malıdır. Bunu bilmeleri gerekiyor. Şunu bilmek gerekiyor, bu işin hukuksal tarafları var. Bir yerde define olduğunu sav ediyorlarsa, devletten müsaade almaları gerekiyor. Şayet toprak kendilerinin ise bir şey bulduğu takdirde bunun yüzde 50’si devletin olur, yüzde 50’si ise bulan kişinin olur. Şayet toprak kendisinin değilse yüzde 10’nu toprak sahibinin, yüzde 40 bulan kişinin, yüzde 50’si ise devletin olur. Bunların hepsi bizim kültürel mirasımız. Dolaysıyla bunlara verilecek ziyan, bulunan gereçlerin yurt dışına çıkarılması kültürel mirasımızın Türkiye dışına çıkması manasına geliyor. Bu işin vicdani boyutu var. Bir de tüzel boyutu var. Bunun herkesin bilmesi gerekiyor” dedi.
‘HİÇ VİCDANLARI YOK’
Yaptığı araştırmalar nedeniyle Türkiye’nin birçok vilayetini ve köyünü gezdiğini söyleyen Prof. Dr. Demir, “Ben binlerce köy dolaştım. Bu bir hastalık, definecilik bir hastalık. Tedavi edilmesi gereken bir hastalık. Bu işin içinde olan bireylerin hiç vicdanları yok. Yani patlayıcı da kullanıyorlar, o tarihi yapıtlara ziyan da veriyorlar. Lakin bilmeleri gereken şey şu; ben dolaştığım köylerde definecilerle konuştum. ‘Buldunuz mu?’ diye soruyorum; hepsi ‘Biz bulamadık lakin şunlar bulmuş’ diyorlar. Daima bir umut dünyası ile hareket ediyorlar. Ancak bu süreç içerisinde de tarihi yapıtlara ziyan veriyorlar. Oyna bunların hepsi bizim geleceğimize, çocuklarımıza aktaracağımız bir mirastır” diye konuştu.
‘HARABE OLMUŞ’
Bölgede tabiat fotoğrafçılığı yapan Fehmi Ertin, kelam konusu mezarın 3 yıl öncesine kadar sağlam olduğunu, tahrip edildiğini görmekten büyük keder duyduklarını belirterek, “Çok hoş, Roma periyodundan kalma bir mezardı. 3 yıl sonra arkadaşlarımız ile buraya geldiğimizde etrafındaki bütün yerleri dinamitlerle patlatıp, define aramışlar. Şu an çok harabe bir vaziyette etrafı. Tokat tarihi, kültürel özelliklerin olduğu bir yer. Biz bunları müdafaaya ve tanıtmaya çalışıyoruz fakat maalesef vatandaşlar buna pek sahip çıkmak istemiyorlar. Evvelden mezar yeri ve etrafı daha bir hoştu. Artık etrafı dinamitlerle patlatıldığı için harabe olmuş. Bunlar hoş bir şey değil. Her bulunan mezarda define olacak, diye bir kural yok” diye konuştu.