DEVA Partisi başkanı Ali Babacan, geçen hafta Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu’daki altı kenti gezdi. Trabzon’dan Rize’ye geçerken, aracında Babacan’a eşlik ettim ve özel bir söyleşi gerçekleştirme imkanı buldum.
Son sorum şöyleydi:
“Peki altılı masa birden çok ittifak oluşturabilir mi?”
Aslında bu soruyu bir art plan bilgisi kapsamında yöneltmiştim. Gelecek Partisi önderi Ahmet Davutoğlu, DEVA ve Saadet Partisi’yle (SP) ittifak kurmak istiyor. Davutoğlu’nun önerdiği, SP önderi Temel Karamollaoğlu’nun da sıcak baktığı ittifak teklifi Babacan tarafından geri çevrildi. Zira DEVA, kendisini muhafazakar kimlikte konumlandırmıyor. O kadar ki Babacan, 3 Kasım 2020’de bana verdiği bir söyleşide, “Çok şükür muhafazakar değiliz” demişti.
Yeniden Trabzon-Rize seyahatine döneyim.
Babacan, araç içinde yönettiğim soruya karşılık şu cevabı verdi:
“Altılı masada hiç konuşmadık. Sayın Davutoğlu, “Üç parti (Saadet, Gelecek ve DEVA) deklarasyon yapalım’ diye önerdi. Partinin yetkili organlarına götürdük. Başkanlık heyetinde 21’de 21 reddedildi. Bir arkadaşımız bile desteklemedi. O bizim kendimizi nasıl tanımladığımızla ilgili bir bahis. İstemiyor arkadaşlarımız.”
Babacan’ın cevabını içeren söyleşi 23 Temmuz’da halktv.com.tr’de yayınlanınca iki parti taraftarları toplumsal medyada çok sert tartışmalara girişti. Gelecek Partisi kurucularından Abdülkadir Baykay, “En büyük kusur sizi adam yerine koyup bu teklifi götürenlerdedir” diye tweet attı.
Dün, DEVA ve Gelecek’i karşı karşıya getiren bu polemiğin başka tarafı olan Davutoğlu ile görüştüm. Davutoğlu, başta Babacan olmak üzere vaktiyle başbakanları ve genel liderleri olduğu eski yol arkadaşlarına kırgın.
İşte, o deklarasyon
Davutoğlu, “21’de 21 reddedilen” deklarasyonu birinci olarak bugün halktv.com.tr aracılığıyla kamuoyu ile paylaşmaya karar verdi.
Davutoğlu’nun kaleme aldığı deklarasyon şöyle:
“Biz DEVA, Gelecek ve Saadet partileri olarak ülkemizin geldiği kritik eşikte kuşaklar uzunluğu savunageldiğimiz pahaların ve kazanımların korunması için:
1- 28 Şubat gibisi direkt yahut dolaylı vesayet rejimleri üzerinden din ve vicdan özgürlüğüne karşı oluşabilecek her aksiyon ve siyaset karşısında demokratik hak ve özgürlükleri ve büyük fedakarlıklarla elde edilmiş kazanımları korumak,
2- Geniş kitlelerin fedakarca gayretleri sonucu elde edilen kazanımları üzerinde yükselen iktidarlarını milletin temel bedellerinden koparak yolsuzluklar, yasaklar ve yoksulluktan oluşan şer üçgeniyle sürdüren ve bu nedenle başta gençlerimiz olmak üzere halkımızın bu kıymetlere karşı yabancılaşmasına yol açan güç yozlaşmasına karşı gayret etmek maksadıyla her siyasi konjonktürde mutlak işbirliği yapmak kararını almış bulunuyoruz.
Uzun çabalar sonucu elde edilen kazanımlarımızın korunması yozlaşmış bir iktidar gücüyle değil, böylesi kararlı bir duruşla mümkün olabilir. Bu bir seçim ittifakı değil, geniş kitlelere kazanımlarımızı kaybederiz korkusu yayarak, yolsuzluklarını legalleştirme ve iktidarlarını sürdürme gayreti için olanlara karşı ilkesel bir işbirliğidir. Bu iş birliğine katılmak isteyen öbür partilere de kapımız açıktır.”
Babacan, basında karşılık verdi
Davutoğlu, 5 Ağustos 2021’de bu deklarasyonu Karamollaoğlu’na sunduğunu, SP başkanının “Ali Beyefendi de olsun” demesi üzerine 23 Ağustos’ta Babacan ile görüşerek, metni teslim ettiğini belirtiyor. Babacan’ın ortak hareket etmeye isteksiz davrandığını, geri dönmediğini, deklarasyonunun reddedildiğini basından öğrendiklerini kaydediyor.
Davutoğlu, Babacan ve DEVA’yı sertçe eleştirerek, şöyle diyor:
“DEVA’da ‘hayır’ diyen 21 arkadaşıma soruyorum: İki paragraflık metinde sizi ne rahatsız etti kimlik olarak? ’28 Şubat’ı yapmak isterlerse onlara karşı çaba edeceğiz’ dememiz mi, rahatsız etti? ’28 Şubat’ı örtü üzere istismar ederek yolsuzluk yapanlara karşı uğraş edeceğiz’ dememiz mi? Bizlerle bir arada olmak rahatsız ettiyse altılı masada da beraberiz. Atomize olan siyaseti toparlamamız lazım. ‘Ben’ dememek, ego yapmamak lazım.”
İşte, Davutoğlu ile söyleşimiz:
Babacan’ın “21’de 21 reddettik” dediği deklarasyonun içeriği nedir?
Ben başbakanken AK Parti’deki bozulmayı engelleyerek, siyaseti özgürleştirici bir atmosfere sokmaya çok çalıştım. Olmadı. Başbakanlığıma mal oldu.
Arkasından AK Parti’de muhalefet yaparak, değişime zorlayabilir miyim diye uğraş sarf ettim. Ümit ettim ki AK Parti’de hareketliliğe yol açsın bu ve yanlış gidiş durdurulabilsin. Öteki başkanlardan farkım bu. Dayanak olmadı. İhraç süreci başladı. O süreçte istedim ki AK Parti’den tek bir sesle çıkalım. Babacan’la temasımız vardı. Onlar farklı çıkmak konusunda ısrarcı oldu. Kendilerine her teklifi yaptım. “Parçalanmayla alternatif oluşturmakta zorlanırız. Rakip hale geliriz. Halbuki milletin görmek istediği şey güçlü bir alternatif. Bir arada olalım. Benim makam hesabım yok” dedim. Babacan, “Arkadaşlar istemiyor” dedi. Ve iki parti doğdu.
Siz bunu istemezdiniz.
İstemezdim. Çok net. Sert çabalarla doğduk. Konferanslarım iptal edildi. Üniversite kapatıldı. Yakınlarıma baskılar… Kolay doğum olmadı. Endişe duvarını yıktık. Bu halde bedel ödeyen kimse olmadı.
Babacan dahil mi?
Tabi yani. Babacan’ı tek başına kastetmem lakin herkes baktığında bunu görür.
Babacan ve arkadaşları sizi neden istemedi?
Bilemiyorum.
Yorumunuz var mı?
Ben şuna inanırım: Türkiye’nin büyük uzlaşıya muhtaçlığı var. Bütün siyasi akımların uzlaşısına… Siyasi akımların kendi içinde de konsolidasyona gereksinim var. Bir partiden iki-üç parti çıkıyor. Birbirine yakın akımları toparlarsak büyük uzlaşının önünü açarız diye düşündüm. Geçen sene 5 Ağustos’ta Karamollaoğlu, 23 Ağustos’ta Babacan’la görüştüm.
Niçin?
(Dedim ki) “Bizim Millet İttifakı’na yakın olduğumuz gözüküyor. Halbuki AK Parti’den çekim oluşabilmesi için hassasiyetlere yanıt vermemiz lazım. En değerli hassasiyet dini kazanımlar ve özgürlükler alanında.”
Neden reddedildi?
Ben onun için şaşırıyorum. Şayet kimlik diye bir argüman varsa 28 Şubat’a karşı olan bir metnin karşı kimliği 28 Şubatçılıktır. Ben bunu DEVA’ya yakıştırmam. “28 Şubat’ı kullanarak, yolsuzluk yapanlara karşı gayret edeceğiz” diyorsak, karşı kimliği yolsuzluk yapanlardır. Onu da DEVA’ya yakıştırmam.
Öyleyse…
Önce Temel beyefendiye verdim. “Bizim için uygun. Ali beyefendi katılırsa uygun olur” dedi. Ali beyefendiyle görüştüm. İstekli görünmedi.
DEVA’cılar muhafazakar bir parti olmadıklarını söylüyor.
Bu bir tercih. Babacan’ın bunu kimlik diye yorumlaması benim için de şaşırtan lakin öğretici oldu.
Şaşırtıcı ve öğretici olan ne?
“28 Şubat’a karşı işbirliği yapacağız” denilen metnin muhafazakar partide düşünce doğurmaması gerektiğini düşünürüm. Bir de yordam tarafı var ki, beni üzen konularından biridir, Babacan’la o görüşmemizden sonra bir kanaat almış değilim. Bana dönüp “Bu metni uygun görmedik” diyebilir.
Demedi mi?
Bana demedi. Karamollaoğlu birkaç defa teşebbüs etti. Ona da net olarak “Yok” demedi. Basında öğrendik.
Açık ve net tabir edeyim: 28 Şubat gibisi din ve vicdan özgürlüğüne tehdit oluşturulursa gayret ederim. 28 Şubat korkusu yayarak yolsuzluk yapmak isteyen iktidara karşı da uğraş ederim. Bu muhafazakarlığın gereğidir. Kimlik krizi çıkıyor olmasını şaşırtan buldum. Öğreticiden kastım, nitekim kimlik ayrışması var, buna da hürmet duyarım.
28 Şubat’ta mı ayrılıyorsunuz?
Bu metin ne söylüyorsa oradan ayrılıyoruz.
Siz muhafazakar kıymetlere, DEVA ise liberal bir kimliğe sahip. Babacan, bu farklılığı kastetmiş olamaz mı?
Olabilir. Bu metne atıfla söylemeleri çok çarpıcı. Ben AK Parti’nin fikir ve uygulamalarına karşıyım. Onlarla gayret ettim. Bedel ödedim. Fakat AK Parti’nin kitlelerinin bedellerine hem sahibim hem saygılıyım. O kitleleri savunan benim. Onlara genel başkanlık, başbakanlık yaptım. O kitlelerden kopmadım, kopmam da. Kaygılı muhafazakarlar denilen kitlenin şemsiyeye muhtaçlığı var. Gelecek Partisi’ni şemsiye olarak gördüm. Üçlü açıklamayla şemsiyeyi genişletmek istedim. Atomize olan siyasi yapıyı tekrar toparlayabilir miyim diye uğraş sarf ettim. Altılı masaya alternatif değildi. Bir yıldır masada olan teklifti.
Neden sizinle yan yana olmak istemiyorlar?
Onu Babacan’a sormak lazım ancak açıkladığı referans, kimlik.
Altılı masadan sonra da uğraşınız sürdü mü?
Karamollaoğlu, nisan-mayıs aylarında tekrar temas uğraşı içine girdi. Keşke 21’de 21 tam bir mutabakatla reddedildiğimizi Babacan’dan duymuş olsaydım.
Altılı masada birden çok ittifak olabileceğini, DEVA, Gelecek ve Saadet’in ikinci bir ittifak daha kurabileceğini savunuyorsunuz. Yanlış mı biliyorum?
Çünkü yeni seçim yasası çıktığı için milletvekili seçimlerinde atılı ittifakın toplu girmesinin kazanımı yok. Bilakis birbirine yakın partiler seçim ittifakı kurarlarsa büyük bahtları var. Kaygılı muhafazakarlar siyasetinin geleceğini belirleyecek, bunu görelim. Onları tatmin etmedikçe AK Parti ve MHP’nin dini ve ulusal kıymetleri istismarına dayalı otoriter yapısını değiştirmek neredeyse imkansız.
Teklifiniz hala geçerli mi?
Hiçbir vakit kapıları kapatmam.
Babacan’ın kelamlarından sonra…
O tercihte bulundu. Bundan sonra tekrar tekrar vurgulamam saygısızlık olur. Bir karar vermişler, güzel olsun. Lakin bu kararın kimlikle ilişkilendirilmesini bilhassa o kimliğin direkt muhatabı olan kitlelere bırakıyorum.
Kırgın üzeresiniz.
Geçmişte o denli çok şey gördüm ki artık kırılmayı unuttum. (Gülüyor) Küsmeyi, kırılmayı unuttum. Benim için şu an tek şey var: Türkiye’de tansiyonları azaltacak ulusal bir uzlaşı ortamı sağlamak. Altılı masa bunu sağlıyor. Kalıcı siyasi dönüşüm için içinden çıktığım ve kimliğiyle onur duyduğum, yanlış temsil edildiğine inandığım toplumsal kesitlerin dehşetlerini gidermek ve onlara yeni bir ufuk çizmek. O ufku çizmek için bu metni bir taban üzere teklif etmiştim. Şöyle denebilirdi: “Bu metnin şuralarını değiştirelim. Değiştirirdik.
Ne oldu sonra?
Saadet Partisi ile süreç yürüyor. Saadet de ben de dilek ediyorduk ki DEVA içinde olsun, daha güçlü olsun.
Kılıçdaroğlu ve Akşener nasıl bakıyor?
Bu süreci altılı masa kurulurken Meral hanımla da Kemal beyefendiyle de paylaştım. Bu altılı masaya alternatif ya da onu engellemek için çıkmış değil. İttifak içinde ittifakın olabilmesi gerektiğini söyledim. Siyasi olgunlukla karşıladılar. Siyasette inandırıcılık çok değerli. Sahicilik değerli. Şayet tartışma açılmasaydı bu hususları konuşmazdım. 21’de 21 reddedilen bir metinle ilgili o denli bir heyula dolaştı ki… Çok negatif bir şey olması lazım diye düşünüldüğü için ben de soruya muhatap oldum: “Hocam nedir bu metin?” Altılı masanın yerin kuvvetlendiren bir şeydir. Orayı zillet diyerek, ulusal manevi bedellere düşman, bizi de oraya takılan kulüp üzere gösterenlere karşı yanıttır.
Ben artık DEVA’da “hayır” diyen 21 arkadaşıma soruyorum: İki paragraflık bu metinde sizi ne rahatsız etti kimlik olarak? “28 Şubat’ı yapmak isterlerse onlara karşı çaba edeceğiz” dememiz mi rahatsız etti? “28 Şubat’ı bir örtü üzere istismar ederek yolsuzluk yapanlara karşı gayret edeceğiz” dememiz mi? Bizlerle birlikte olmak rahatsız ettiyse altılı masada da beraberiz. Atomize olan siyaseti toparlamamız lazım. Burada “ben” dememek, ego yapmamak lazım.