İstanbul’da 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsü faaliyetlerine katıldıkları tespit edilen 2 bin 190 kişi 41 ana davada yargılanırken, en kritik davalarda hakim karşısına çıkarılan 1364 örgüt mensubu mahpus cezalarına çarptırıldı.
15 Temmuz darbe teşebbüsü 6. yılını geride bırakırken, İstanbul’da çıkan olayları soruşturmakla vazifeli İstanbul Adalet Sarayı en ağır devirlerini geçirdi.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca, darbe girişimine faal olarak katıldıkları yahut örgütle ilişkili oldukları tespit edilen şüphelilere yönelik yürütülen soruşturmalar sonucu 6 yılda 18 bin 883 iddianame hazırlandı, hakkında süreç başlatılan lakin bir suça karıştığı saptanamayan bireylere yönelik 38 bin 607 takipsizlik kararı verildi.
Darbe girişiminde İstanbul’da çeşitli yerlerin ele geçirilmesiyle ilgili 41 dava açıldı.
Bazı davalarda sanık sayılarının 100’ü geçmesi, kimi davaların da birebir günlerde görülmesi nedeniyle İstanbul Adalet Sarayı’ndaki duruşma salonları yetersiz kaldı.
Bunun üzerine duruşmalar, Silivri Ceza İnfaz Kurumları karşısındaki salonlar, Çağlayan’daki İstanbul Adliyesi’ndeki büyük salon, Bakırköy Adliyesi Konferans Salonu, Kartal’daki İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi’ndeki büyük salon, Büyükçekmece Mimar Sinan Spor Salonu ve Silivri Alibey Spor Salonu’ndan dönüştürülen yerlerde yapıldı.
Duruşmalar Ses ve Manzara Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile kayıt altına alınıp sonradan yazıya döktürülse de kimi duruşmalar iki ay boyunca gece yarılarına kadar devam etti.
Yargılama sürecinde bahis, yer ve sanıklar ortasındaki bağlantılar nedeniyle bir kısım sanıkların belgeleri ana davalardan ayrıldı.
Üst seviye güvenlik kıymetleri altında, binlerce sayfalık iddianameler, tabirler, imajlar ve raporların incelenmesinin ardından darbe girişimi faaliyetleri nedeniyle yargılanan 2 bin 190 sanıktan 1364’ü, ortalarında “Anayasayı ihlal”in de bulunduğu çeşitli hatalardan cezalandırılırken, 826 sanık tüm kabahatlerden beraat etti.
41 ana dava ile bu davalardan ayrılan evrakların tamamı, görüldükleri mahallî mahkemelerce karara bağlandı.
Darbe girişimi faaliyetleri ve FETÖ ilişkileri nedeniyle mahpus cezası verilen 2000 tutuklu ve hükümlü, Silivri Cezaevi’nde kalıyor.
İstanbul’un çatı davasında organizatörlere rekor ceza
14. Ağır Ceza Mahkemesince yürütülen “İstanbul’daki ana darbe davası”, 17 Nisan 2018’de karara bağlandı ve tutuklu 14 sanıktan eski Tümgeneral Fethi Alpay, eski Tuğgeneraller Eyyüp Gürler ile Özkan Aydoğdu, eski Kurmay Albaylar Ahmet Gümüş, Mehmet Kapan, Müslüm Kaya, Nebi Gazneli, Ömer Faruk Özköse ile Kurmay Albay Sadık Cebeci, eski Kurmay Yarbaylar Şakir Çınar ile Fatih Karakaya ve eski Kurmay Binbaşı Murat Yanık, “Anayasal nizamı ortadan kaldırmaya teşebbüs” hatasından ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırıldı.
Tutuklu sanıklardan eski Tuğgeneral Yüksel Durak hakkında “Görevi berbata kullanma” cürmünden 10 ay mahpus cezası veren mahkeme heyeti, sanık Durak’ı ayrıyeten “Silahlı terör örgütünün hiyerarşik yapısına dahil olmamakla birlikte silahlı terör örgütü ismine hata işlemek” hatasından da 5 yıl 2 ay 15 gün mahpus cezasına çarptırdı.
Mahkeme heyeti, sanıklar Muzaffer Tertipli, Eyyüp Gürler, Fethi Alpay, Murat Yanık ve Özkan Aydoğdu’ya, ‘kalkışma sırasında darbeciler tarafından şehit edilen Erol Olçok ile oğlu Abdullah Tayyip Olçok‘un da ortalarında bulunduğu 87 kişinin vefatından sorumlu oldukları’ gerekçesiyle “Nitelikli taammüden öldürmeye azmettirme” hatasından da 87’şer kere ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası verdi.
Ayrıca, sanıklar Müslüm Kaya ve Nebi Gazneli de “Bir cürmün işlenmesini kolaylaştırmak hedefiyle taammüden öldürme” cürmünden 3’er kere ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına çarptırıldı.
Sanıklar Mehmet Kapan ve Fatih Karakaya’yı 43 şahsa yönelik “Bir hatanın işlenmesini kolaylaştırmak gayesiyle taammüden öldürme”, “Bir cürmün işlenmesini kolaylaştırmak maksadıyla çocuğu taammüden öldürme” hatalarını işledikleri gerekçesiyle, 43’er kere ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına çarptıran mahkeme heyeti, sanık Sadık Cebeci’yi, İlhan Varank’ın da ortalarında bulunduğu 14 bireye yönelik “Kasten öldürme” hatasını işlediği gerekçesiyle 14 sefer ağırlaştırılmış müebbet mahpusa mahkum etti.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi de 14 sanığa verilen mahpus cezalarını hukuka uygun buldu.
Kapatılan Kuleli Askeri Lisesi, Vaniköy, Beykoz’da yaşananlar ve Çengelköy Polis Merkezi’nin işgaliyle burada çıkan olaylarda 8 kişinin şehit edilmesine ait 14’ü eski polis 114 sanığın yargılandığı davada 10 Aralık 2018’de karar çıktı.
İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi, eski Albaylar Muammer Aygar ve Mürsel Çıkrıkçı’yı toplam 9 sefer ağırlaştırılmış müebbet ve 1805’er yıl, 26 sanığı “Anayasal tertibi ortadan kaldırmaya teşebbüs” cürmünden ağırlaştırılmış müebbet mahpusla cezalandırdı.
İradeleri kumandanları tarafından fesada uğratıldığı gerekçesiyle 57’si er, 7’si askeri öğrenci olan toplam 64 sanığa ise ceza verilmesine yer olmadığına karar veren heyet, diğer sanıkları da çeşitli kabahatlerden değişen oranlarda mahpus cezalarına mahkum etti.
15 Temmuz Şehitler Köprüsü davası
15 Temmuz Şehitler Köprüsü^ndeki (Boğaziçi Köprüsü) olaylara ait olarak. yürütülen davayı şehit yakınları, gaziler ve müdahil kurumları takip etti. Duruşmalarda, sanıklarla şikayetçiler ortasında çıkan kelamlı tartışmalar vakit zaman koltukların havada uçuştuğu tansiyonlara dönüştü.
Üst seviye güvenlik tedbirleri altında 9 ay süren duruşmaların akabinde İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesi, 12 Temmuz 2018’de, 34 kişinin vefatına ait 143 sanık hakkındaki davayı karara bağladı.
Mahkeme heyeti, kararda 72 sanığı “Anayasal nizamı ortadan kaldırmaya teşebbüs” cürmünden ağırlaştırılmış müebbet mahpus, 22 sanığı “Anayasal nizamı ortadan kaydırmaya teşebbüse yardım” cürmünden 17 yıl 7’şer ay, 5 sanığı da birebir kabahatten 15’er yıl mahpus cezasına çarptırdı.
Davanın en rütbeli sanıkları eski Yarbay Turgay Ödemiş ve eski Binbaşı Ahmet Taştan‘a “Anayasayı ihlal” ve “Kasten öldürme” kabahatlerinden toplam 35’er kere ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası veren mahkeme heyeti, ayrıyeten çeşitli kabahatlerden Taştan’ın 3 bin 343 yıl, Ödemiş’in ise 3 bin 323 yıl mahpusla cezalandırılmasına hükmetti.
Mahkeme, 34 vatandaşın şehit edilmesine ait birçok sanığa da “Kasten öldürme” hatasından ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası verdi. Biri asteğmen, 43’ü er toplam 44 sanık da tüm cürümlerden beraat etti.
‘AKP İstanbul Vilayet Başkanlığı’nı işgal girişimi’ davası
15 Temmuz’daki darbe teşebbüsü sırasında, AKP İstanbul Vilayet Başkanlığının işgal teşebbüsüne ait 15 tutuklu sanık İstanbul 23. Ağır Ceza Mahkemesinde yargılandı. Mahkeme heyeti, “Anayasal tertibi ortadan kaldırmaya teşebbüs” hatasından 4 sanığın ağırlaştırılmış müebbet, 11 sanığın da müebbet mahpusla cezalandırılmasına karar verdi.
Yargıtay tarafından kısmen bozulmasının akabinde tekrar görülen davada mahkeme, 10 sanığa “Anayasayı ihlal kabahatine yardım” cürmünden 12 yıl 6’şar ay mahpus cezası vererek, tahliyelerine hükmetti.
Darbe girişiminde Acıbadem’deki Türk Telekom binası işgal edilmeye çalışılırken çıkan olaylarda, Acıbadem Mahallesi Muhtarı Mete Sertbaş dahil 6 kişinin şehit edilmesine ait tutuklu 41 sanık, İstanbul 27. Ağır Mahkemesi’nde yargılandı.
Mahkeme heyeti, 20 Nisan 2018’de açıkladığı kararda, “Anayasal sistemi ortadan kaldırmaya teşebbüs” kabahatinden 7 sanığın ağırlaştırılmış müebbet, 33 sanığın da müebbet mahpus cezasına çarptırılmasına hükmetti.
Bir sanığın beraatine karar verilen davada ayrıyeten, 6 kişinin şehit edilmesine ait 6 sanık, “Kasten öldürme” kabahatinden başka ayrı ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına çarptırıldı.
İlk derece mahkemelerinin kararının akabinde davaların bir kısmı Yargıtay tarafından kısmen bozuldu.
Bazı davalardaki yargılamalar bozma ve ayrılma nedeniyle devam ederken, ortalarında muvazzafların da bulunduğu 126 asker hakkında “Anayasal nizamı ortadan kaldırmaya teşebbüs etme” kabahatinden ağırlaştırılmış müebbet, 2 er hakkında “kamu malına ziyan vermekten” 6’şar yıla kadar mahpus istemiyle sonradan açılan dava, İstanbul 25. Ağır Ceza Mahkemesi’nde sürüyor. (AA)