Ülke TV Genel Yayın Direktörü ve Yeni Şafak Müellifi Hasan Öztürk, Enerji ve Alışılmış Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez ile kahvaltıda biraraya geldiklerini ve Bakan Dönmez’in burada dünyadaki güç darlığı ve Türkiye’nin durumuyla ilgili çarpıcı değerlendimelerde bulunduğunu lisana getirdi.
Yeni Şafak Gazetesi’ndeki köşesinde buluşmada Bakan Dönmez’in yaptığı açıklamaları paylaşan Öztürk, yazısının son kısmında dar gelirli için dikkat çeken bir teklifte bulunarak “Sayın Bakan’a, güç fiyatlarının daha da ucuzlatılması için bu devirde zenginleşen öbür dallara ek vergi düşünüp düşünmediklerini de sorduk. Teklifimizi, Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Nebati’ye ileteceğini söyledi. Son kelamımız şu olsun: Türkiye ithalatında ana kalem güç. Hiç olmazsa hane halkını ilgilendiren kısmıyla yani ‘ücretli ve dar gelirliler’ başta olmak üzere hane halkının güç tüketimine ödediği maliyeti azaltmak için ‘Zenginden alın, yoksula verin!’ “ ifadelerini kullandı.
İşte Hasan Öztürk’ün “Enerji üretiminde umutlandık, tüketimdeki maliyette yoksul fukara için yeni formüller gerekli” başlıklı o yazısı;
Albert Einstein, “Enerji her şeydir” demiş. Kelamı, Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez’den duydum.
Dün Yeni Şafak’ın konuğuydu Sayın Dönmez. Ve elbette kahvaltıda gündemimiz “Dünyadaki güç darlığı ve Türkiye’nin durumu”ydu.
Enerji Bakanı Fatih Dönmez’i dinlerken aldığım notları sizlerle de paylaşmak istiyorum.
– Elektrik yani güç insanın hayatını etkileyen buluşların birincisidir.
– Güç kaynaklarını ele geçirmek isteyenler çatışmalara, savaşlara neden oluyor.
– Olupbitenler karşısında “Nemelazım” deme lüksümüz yok. Ülkemizin güç gereksinimi için ne geriyorsa yapmak durumundayız.
– Enerji kaynakları bilhassa, doğal gaz ve petrol stratejik emtiadır.
– Güç kaynaklarına sahip olsanız dahi, size bunu sattırmazlar. Örneğin Rusya, İran ve Venezuela’nın kaynakları var fakat yaptırımlar nedeniyle talebi karşılayacak arzda bulunamıyorlar.
– Enerji kaynaklarına sahip olmasanız da paranız olabilir. Lakin paranız olsa dahi petrol ve türevlerini alamayabilirsiniz. “Sana satmıyorum” diyebilirler.
– Dünyada şu anda bir güç krizi var.
– Zira kovid pandemisinden sonra bu sefer de ambargolar eserlere erişimi engelliyor.
– Bu yüzden arz – talep istikrarı bozuldu.
– Yılda ortalama 98-100 milyar varil bir üretim ve tüketim vardı.
– Kovid devrindeki kapanma yüzünden üreticiler yatırımı durdurdu.
– Artık biriken talepler patladı.
– Talebi karşılamak için kesim yıllık 600 milyar dolarlık yatırım yapması lazım.
– Yatırım olmazsa üretim düşer. Arz düşüp, talep arttığı için fiyatlar yükselir.
– Pandemide tam da bu türlü oldu. Petrol 50 doların altına düştü, 30 doları bile gördü.
– Petrol üreticisi bu nedenle yatırım yapmadı ayağını gazdan çekti. Kimileri firen bile yaptı.
– Bir güç alanının keşfi ve üretime geçmesi için 5 ila 10 yıla gereksinim var.
– Kovid sonrası talebi karşılamak için yapılan çalışmalar kısa vadede güç talebi meselesini çözmez.
– Rusya, İran ve Venezuella’ya uygulanan kısıtlamalarda esneme olursa bir tahlil olabilir.
TÜRKİYE’NİN GÜCÜNÜ GÜÇ İTHALATI TÜKETİYOR
Bize gelince;
– Arz güvenliği değerli.
– Petrol, doğal gaz ve kömür kaynakları bazında rastgele bir sıkıntımız yok.
– Arızi durum olmazsa kahır yaşamayız.
– Tüketimimiz bu yıl bilhassa doğal gazda arttı.
– Şunu unutmayalım ülkemizde tükettiğimiz petrolün yüzde 92’sini ithal ediyoruz. Yüzde 8’ini üretiyoruz.
– Üretimimiz de çoğunlukla ağır petrol. Çıkartması daha değerli. Lakin çıkartıyoruz.
– Doğalgazda ithalatımız yüzde 99.
– Fakat Karadeniz Sakarya Sahası’nda keşfettiğimiz doğal gazı 2023’ün çabucak başında sisteme dahil edeceğiz.
– Yıl sonuna kadar kıyı ile denizdeki Sakarya Sahası’nı borularla birbirine bağlayacağız.
– Saha kıyıdan 170 km açıkta. Derinlik 2 bin 200 metre 2.200 metre deniz tabanından sonra 2 bin 2 bin 500 metreye kadar daha iniyoruz.
– Evvel 10 kuyu, sonra 40 kuyu açacağız.
– 2026/27’de azamî düzeye çıkacağız. O vakit hanelerimizde kullanılan doğal gazın tamamını biz kendimiz üretmiş olacağız.
– Yaptığımız işin çoğunluğu denizin altında olduğu için görünmüyor. Şu anda birden fazla mühendis 5 bin 200 kişi gece gündüz çalışıyor.
– Karadeniz’in tabanında hidrojen sülfür var. Asitik ortam nedeniyle hayat yok. Asitik ortam nedeniyle özel boru döşeniyor. Ve deniz açıkta çok derin uçurumlar içeriyor. O yüzden şu anda denizin altında dorukların üstlerini tıraşlıyoruz, çukurları dolduruyoruz. Sonra boruları deniz tabanına sabitleyeceğiz.
– Petrol ve doğal gaz sanayisi global bir kesim. O yüzden kimi hizmetlerde uzmanlaşmış global firmalar var. Biz de onlardan hizmet alıyoruz. Fakat aksine göç de yaşanıyor. Uzman birçok vatandaşımız yurt dışından geldi ve bu projede çalışıyor.
– Türkiye Petrolleri Anonim Paydaşlığı tarafından petrol üretimi 40 bin varilden 60 bin varile çıkartıldı. Özel kesimin üretimi ise 15 bin varil civarında.
– Terörden arındırılmış bölgelerde hem arama faaliyetleri var hem de üretime başlayan kuyularımız var. Örneğin Gabar’daki Şehit Esma Çelik ismine açılan alanda şu anda 2 kuyu faaliyette.
– Daha evvel açılıp kapatılmış kuyularda da tekrar arama yapılacak.
– Türkiye’de fay çizgileri nedeniyle petrol damarlarımız çatlamış. Hasebiyle o çatlaklardan sızıntı olduğu için petrol öbür yerlere kaçmış.
– Türkiye’nin geçen yıl 51 milyar dolarlık güç ithalatı olmuştu. Bu yıl 90-100 milyar dolar civarında bir ithalatımız olacak.
– Hanelerde kullanılan doğal gazda devlet sübvansesi 70 düzeyinde.
– Geçen yıl 100 milyar lira civarında devlet takviyesi oldu.
– Bu yıl sayının 200 milyar lira civarında olması varsayım ediliyor.
– Elektrikte başlayan kademelendirmede. Birinci kademeye yani düşün güç tüketimi ve ucuz elektrik kullananların oranı yüzde 75. Yüzde 25’lik bir küme ikinci kademeden ödeme yapıyor.
Sayın Bakan’a, güç fiyatlarının daha da ucuzlatılması için bu periyotta zenginleşen başka bölümlere ek vergi düşünüp düşünmediklerini de sorduk. Teklifimizi, Hazine ve Maliye Bakanı Sayın Nebati’ye ileteceğini söyledi.
Son kelamımız şu olsun: Türkiye ithalatında ana kalem güç. Hiç olmazsa hane halkını ilgilendiren kısmıyla yani “ücretli ve dar gelirliler” başta olmak üzere hane halkının güç tüketimine ödediği maliyeti azaltmak için “Zenginden alın, yoksula verin!”