Danıştay Cumhuriyet Başsavcılığı, İçişleri Bakanlığı’na bağlı Ödül Komisyonu’nun “Terör Arananlar” listesi yapması yetkisinin hukuka karşıt olduğunu belirterek, buna müsaade veren yönetmelik unsurunun iptalini istedi. Başsavcılık, Ödül Komisyonu’nun “aranan terör suçlularının kıymet sıralaması sonucunu doğuran bir listeleme yapmayı sağlayan bir yetki olarak kullanımı mümkün bulunmadığını” belirtti.
İçişleri Bakanlığı’na bağlı kurulan Ödül Komitesi, tutuklu Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD) Genel Lideri Selçuk Kozağaçlı’nın da sanığı olduğu ÇHD davasının firari sanığı Avukat Özgür Yılmaz’ın ismini http://www.terorarananlar.pol.tr/ uzantılı “Terör Arananlar Turuncu Listeye” yazdı. Yılmaz’ın bulunmasına yardımcı olanlara 1 milyon TL vaat edildi.
Özgür Yılmaz’ın avukatı Fatih Gökçe, Yılmaz’ın isminin “terör arananlar” listesine yazılması sürecinin iptali istemiyle Danıştay’da dava açtı. Dava dilekçesinde, 5 Kasım 2019 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Terör Cürümlerinin Ortaya Çıkarılmasına yahut Kanıtların Ele Geçirilmesine ya da Cürüm Faillerinin Yakalanmasına Yardımcı Olanlara Verilecek Ödül Hakkında Yönetmelik’in tümünün de iptali talep edildi.
Danıştay Savcısı: Terör Arananlar listesi iptal edilmeli
Davaya ilişkin Danıştay
Danıştay Başsavcılığı, iptal talebinin münasebetinde yönetmelik kapsamında İçişleri Bakanlığı tarafından kurulan Ödül Komisyonu’nun “terör arananlar listesi” yapma yetkisinin bulunmadığına dikkat çekerek, şu değerlendirmede bulundu:
“Ödül komitesine tanınan, verilecek ödül ölçüsünün belirlenmesi yetkisinin, aranan terör suçlularının değer sıralaması sonucunu doğuran bir listeleme yapmayı sağlayan bir yetki olarak kullanımı mümkün bulunmamaktadır. Aranan terör hatalısı ya da faili tarafından bu türlü bir listeleme yapılması Anayasal tertibin devamı açısından gerekli olması halinde bu listelemenin, terör kabahatlerinin ortaya çıkarılmasına, kanıtların ele geçirilmesine ve kabahat faillerinin ele geçirilmesine yardımcı olanlara verilecek mükafatı belirleyecek olan Ödül Komitesi tarafından yapılması tanınan yetkiyi aşar nitelikte bulunmaktadır.”
İçişleri Bakanlığı’nın savunmasında, haklarında arama/yakalama kararı bulunan şahısların listeler halinde yayımlanarak kamuoyu bilgilendirme metodunun yalnızca Türkiye’ye mahsus bir durum olmadığı ileri sürüldü. Fakat Danıştay Başsavcılığı, bu savunmayı kabul etmeyerek, şu görüşü söz etti:
“Verilen örneklerin İNTERPOL ‘Wanted persons’ kısmında memleketler arası arananların bilgileri ve fotoğrafları, Avrupa Birliği üyesi ülkelerin Polis Teşkilatlarının işbirliği yapabilmesi emeliyle oluşturulan Avrupa Polis Teşkilatı olarak bilinen ‘EUROPOL’ ‘Europe’s Most Wanted Fugitives’ listesinde arananların bilgiler ve fotoğrafları, ABD ‘FBI’ın resmi Web Sitesinde ‘Most Wanted’ kısmında aranan şahısların bilgiler ve fotoğrafları ve ödül ölçülerinin bulunduğu belirtilmiş olmasına rağmen yapılan listemelerin hepsinin de Polis Teşkilatı ya da kolluk kuvvetlerince gerçekleştirilen listelemeler olduğu, ödül kurulu tarafından gerçekleştirilen bir listelemeden kelam edilmediği açıktır.”
Danıştay Başsavcılığı, bu kapsamında “Bu halde, aranan terör cürmü faillerinin yakalanmaları için Komite tarafından hata ya da hatalı hakkında değer sıralaması yapılarak, listeler oluşturulmasına ve davacının da bu kapsamda oluşturulan turuncu listeye dahil edilmesine yönelik idari süreçte hukuka uyarlık bulunmamıştır” sonucuna vardı.
İçişleri Bakanlığı ne dedi?
İçişleri Bakanlığı ise mahkemeye gönderdiği savunmada, bu listede yer alan bireylerin somut kanıtlar olmadıkça ceza alması ya da haklarında güvenlik önlemi uygulanması kelam konusu olmamakla birlikte şahısların bahse mevzu sitede yayımlanmasının isimli makamlarca yakalanma kararı bulunması kaidesi ile sonlandırıldığı belirtildi. Savunma dilekçesinde, davacının savlarının “farazi” olduğunu ve bunlar karşısında yönetmeliğin tamamının iptalinin kabul edilebilir olmadığı belirtilerek şöyle denildi:
“Kaldı ki kelam konusu yönetmeliğin tamamının ya da bir grup unsurlarının iptal edilmesi davacı şahsın yargılama süreci ile ilgili kendisine hukuken olumlu/olumsuz rastgele bir katkıda bulunmayacağından davacının gerek Yönetmeliğin tamamı gerek ise birtakım hususlarının iptaline yönelik talebinde tüzel bir menfaati de bulunmamaktadır. Çünkü davacı şahıs DHKP-C terör örgütüne üye olmak cürmü kapsamında hakkında ulaşılan kanıtlar doğrultusunda yargılanmaktadır. www.terorarananlar.pol.tr adresli web sitesinde yer alması şahsın yakalanmasına yönelik olup yargılama sürecinde rastgele bir tesiri olmayacağı da bilinmektedir.”
Avukat Gökçe: Yönetmelik anayasaya aykırı
DW Türkçe’ye konuşan Avukat Fatih Gökçe, kamuoyunda “Aranan Teröristler Listesi” olarak tabir edilen ve İçişleri Bakanlığı’nca hazırlanan listelerin açıkça hukuka ve Anayasa’ya ters olduğunu belirterek, “Bakanlığın bu uygulaması ile pek çok insan mağdur edilmiş ve haklarında katılaşmış bir mahkumiyet kararı olmamasına karşın bireylerin isim ve fotoğrafları paylaşılmak suretiyle ‘terörist’ olarak gösterilerek gaye haline getirilerek can ve mal güvenliği bakımından geri dönüşü olmayacak bir duruma neden olunmuştur. Meslektaşımız avukat Özgür Yılmaz’ın ismi ve resmi hala bu listelerde yer almakta olup, meslektaşımız hala bu durumun neden olduğu problemlerle karşı karşıya kalmaktadır” dedi.
Ödül Komitesi nedir?
“Terör Arananlar” listesi, 5 Kasım 2019 tarihinde yayımlanan yönetmelik kapsamında http://www.terorarananlar.pol.tr/ internet adresi üzerinden yayımlandı. Yönetmelikte, verilecek mükafatı belirleme yetkisi Ödül Komisyonu’na verildi. Komite, emniyet işlerinden sorumlu İçişleri Bakanlığı Bakan Yardımcısı’nın başkanlığında; Emniyet Genel Müdürlüğü’nden belirlenecek üç üye, Jandarma Genel Komutanlığı’ndan belirlenecek üç üye ve Kıyı Güvenlik Komutanlığı’ndan bir üye olmak üzere toplam sekiz üyeden oluşuyor. Ödül Komitesi, İçişleri Bakanı’nın onayıyla kuruluyor. Komite’nin sekretarya misyonunu ise merkezde Emniyet Genel Müdürlüğü, taşrada vilayet emniyet müdürlükleri tarafından yerine getiriliyor.
Ödül Komitesi; “Terör Arananlar” listesine eklediği bireyleri değer sırasında nazaran “Kırmızı”, “Mavi”, “Yeşil”, “Turuncu” ve “Gri” gruplandırdı. En yüksek ödül, “kırmızı listede” yer alanların yakalanmasına yardımcı olanlara veriliyor. Bu listede PKK’dan Gülen yapılanmasına, IŞİD’den MLKP’ye, El Kaide’den Hizbullah’a kadar birçok terör örgütünün üst yöneticisinin ismi yer alıyor. Bunlar ortasında Fethullah Gülen, Adil Öksüz, Murat Karayılan, Cemil Bayık, Duran Kalkan, Fehman Hüseyin, Mihraç Ural, İlhami Balı, Fehriye Erdal, Mustafa Dokumacı, Edip Gümüş’ün isimleri de yer alıyor.
Ödül sistemini düzenleyen yönetmelik ise Terörle Uğraş Kanunu kapsamına giren kabahatlerin ortaya çıkarılmasına yahut kanıtların ele geçirilmesine ya da cürüm faillerinin yakalanabilmesine yardımcı olanlara yahut yerlerini veyahut kimliklerini bildirenlere verilecek para ödülünün ölçü, tarz ve temellerini düzenliyor.
Davayla ilgili kararı önümüzdeki aylarda Danıştay 10. Daire verecek. Daireden çıkacak karara karşı Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na itiraz edilebiliyor.
Alican Uludağ