11 Türk askeri 4 Temmuz 2003 günü öğlen saatlerinde Irak’ta ABD’li askerler tarafından başlarına çuval geçirilerek esir alındı. İki müttefik ülke ortasında krizlerin doruğu sayılan skandal olay, tıpkı yıl TBMM’den geçmeyen 1 Mart tezkeresiyle ilişkilendirilse de sır perdesi hâlâ aralanmadı. Kerkük Valisi’ne suikast argümanı, yok edilen Türkmen-Arap tapu kayıtları, Erdoğan’ın ‘nota’ tepkisi… Ve Çuval Olayı’ndan 1.5 yıl sonra kayıtlara “kaza” olarak geçen topuktan Türk yöntemi müdahale…
Tam 19 yıl önceydi…
4 Temmuz 2003, Irak’ın Süleymaniye kenti…
Amerikan 173. Hava İndirme Tugayı’na bağlı 150’ye yakın asker, kentte konuşlu Özel Kuvvetler Komutanlığı‘na ilişkin büroyu basarak, 11 Türk askerini “müsadere” etti.
Kafalarına çuval geçirilen üç subay ve sekiz astsubayla birlikte bir Türkmen aşçı, iki Kürt hizmetli, üç muhafaza vazifelisi peşmerge de “esir” alındı.
Şimdiye kadar Türkiye-ABD ortasında yaşanan en büyük kriz olarak diplomasi tarihine geçen ve Çuval Olayı (The Hood Event) olarak isimlendiren hadiseden bahsetmeden evvel biraz geriye gidelim.
ABD’NİN GÖZÜ KULAĞI ANKARA’DA
1 Mart 2003, TBMM…
Irak’ı işgali etmek için düğmeye basmayı bekleyen ABD Lideri George W. Bush, yardımcısı Dick Cheney ve Neo-Conlar’ın gözü kulağı Ankara’dan gelecek haberdeydi.
TBMM’de; 62 bin yabancı askerin altı mühletle Türkiye’de bulunmasına, ABD Silahlı Kuvvetleri’nin Kuzey Irak’a hür geçiş yapabilmesine, Adana’daki İncirlik Hava Üssü’nün Amerikan keşif ve ağır bombardıman uçaklarına (255 uçak-65 helikopter) açılmasına müsaade veren 1 Mart Tezkeresi oylanıyordu.
264 evet, 250 hayır, 19 çekimser oyu çıktı. Evet oyları çoğunlukta olsa da salt çoğunluk (267) sağlanamadığı için tezkere Meclis’ten çıkmadı.
O tarihte Meclis’te AKP‘den 365, CHP‘den 177, bağımsız olarak da sekiz milletvekili vardı. ABD idaresi hem şaşkın hem de kızgındı.
ERDOĞAN’IN ‘SINIRLI TEZKERE’ HAMLESİ
Dönemin başbakanı ve AKP Genel Lideri Recep Tayyip Erdoğan, 1 Mart’ta geçmeyen tezkereyi revize ederek Meclis’e gönderdi.
“Yabancı askerlerin Türkiye’de konuşlanması ve geçişi”nin yerine “Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Kuzey Irak’a gönderilmesi ve yabancı hava güçlerine Türk hava alanının açılması” tabiri yer alan “sınırlı tezkere” 19 Mart 2003 günü 202 hayır oyuna karşı 332 evet oyuyla kabul edildi.
Ancak iş işten geçmişti! ABD’nin Irak’ı işgali, tezkerenin TBMM’de görüşülmesinden 10.5 saat evvel başlamıştı.
İlk tezkereyle 15 bini aşkın piyadeyi Türkiye üzerinden Kuzey Irak’a geçirmeyi planlayan fakat hayal kırıklığına uğrayan ABD, ikinci tezkereyle 173. Hava İndirme Tugayı’ndan birkaç bin paraşütçü indirmekle yetinecekti.
SİS BOMBASI ATARAK GİRDİLER
Ve o güne gidelim, 4 Temmuz 2003, öğlen saatleri…
173. Hava İndirme Tugayı’na bağlı 150’ye yakın ABD askeri, Özel Kuvvetler Komutanlığı’na (ÖKK) mensup Türk askerlerinin bulunduğu binaya sis bombası atarak girdiler.
Binada konuşlu timin kumandanı Binbaşı B.Y. idi. Amerikan timinin başında ise Albay William C. Mayville bulunuyordu.
William C. Mayville
BİLEĞE KELEPÇE, BAŞA ÇUVAL
Binbaşı dâhil üç subay ile sekiz astsubayı kelepçelediler, başlarına çuval geçirip, askeri kamyonla Kerkük Havaalanı’na götürdüler.
Baskının sebebi, “bir ÖKK mensubunun, Kerkük Valisi Abdul Rahman Mustafa’ya suikast planının ögelerinden biri olması” savıydı.
Bafel Talabani
TALABANİ’NİN OĞLU GÖRÜNTÜYE ÇEKTİ
Baskını düzenleyenler ABD askerlerinin yanında Kürdistan Yurtseverler Birliği’nin önderi -daha sonra Irak Cumhurbaşkanı olacak- Celal Talabani’nin oğlu Bafel Talabani vardı ve yaşananları görüntüye çekiyordu!
TAPU VE NÜFUS KAYITLARI İÇİN GELDİLER
Irak’ın işgalinin birinci aylarında başta Kerkük ve Musul olmak üzere bölgede demografik yapıyı değiştirmek için yörenin asli ögeleri Türkmen ve Araplara ilişkin kayıtlar yok ediliyor, tapu ve nüfus ofisleri peşmergeler tarafından yakılıp yağmalanıyordu.
İddiaya nazaran; Türkmenlere ilişkin tapu kayıtlarını yok edilmeden ele geçiren ve kopyalayan ÖKK ögeleri bu evrakları, ABD askerlerinin baskın yaptığı binada saklıyordu.
Kerkük Valisi’ne suikast tezi bir mazeretti, ABD askerleri ile oğul Talabani tapu-nüfus kayıtları için gelmişti.
Dönemin Genelkurmay Lideri Hilmi Özkök
ÖZKÖK: DİRENÇ ETMESİNLER
Tim kumandanı Binbaşı B.Y., ateş buyruğu veremedi ve askerleriyle birlikte teslim oldu. zira devrin Genelkurmay Lideri Hilmi Özkök‘ten “Mukavemet etmesinler” buyruğu gelmişti.
11 asker iki ülke ortasında yaşanan diplomatik tansiyon sonrası, 60 saatlik bir sürecin sonunda hür bırakıldı.
ERDOĞAN: NE NOTASI? MÜZİK NOTASI MI VERİYORSUN
Muhalefetteki CHP’nin o dönemki Genel Lideri Deniz Baykal, “ABD’ye nota verilmeli” dedi. Baykal’a cevap veren devrin Başbakanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, şu tabirleri kullandı:
“Öyle kalkıp nota verecek misiniz? Ne notası veriyorsun? Onu söyledim… Müzik notası mı? Olayı teşhis edeceksin, derinliğine teşhis edeceksin, anlayacak, bileceksiniz, ha verilmesi neyse ondan sonra verirsin. İki tane ortak ortasında dargınlık olduğu vakit, bu dargınlığı nasıl gideririz, ona çalışılır. Ortak, ‘yanlış yapıldı’ diye paydaşlığı bozmaz…”
Yaşanan kriz sonrası ABD Avrupa Kuvvetler Kumandan Yardımcısı Korgeneral John Sylvester ile Genelkurmay Harekât Lideri Korgeneral Köksal Karabay koordinesinde bir araştırma kümesi kuruldu fakat yapılan çalışmanın sonuçlarıyla ilgili kamuoyuna bilgi verilmedi.
ÖKK KUMANDANI EMEKLİYE SEVK EDİLDİ
Çuval Olayı sonrası Özel Kuvvetler Komutanlığı, Genelkurmay Harekât Başkanlığı buyruğundan alınarak Genelkurmay II. Başkanlığı’na bağlandı. Özel Kuvvetler Kumandanı Tümgeneral Sadık Ercan, 2004 Yüksek Askeri Şura sonrası emekliye sevk edildi.
Özel Kuvvetler Kurmay Lideri Tuğgeneral Abdullah Kılıçarslan, 2012 yılında 28 Şubat davasından tutuklandı, 17 ay mahpusta kaldı. 2018 yılında beraat etti.
TOPUKTAN TÜRK METODU MÜDAHALE
Çuval Olayı’ndan 1.5 yıl sonra… 9 Aralık 2004, Ankara…
21 Ağustos’ta Türkiye’deki en üst seviye ABD askeri temsilciliği Savunma İşbirliği Ofisi‘nin (ODC) komutanlığına atanan Hava Tümgeneral Peter Sutton, Almanya’dan Ankara’ya geldi.
Savunma İşbirliği Ofisi’nin (ODC) Kumandanı Tümgeneral Peter Sutton
Esenboğa Havaalanı’na Sutton’u karşılamak ve korumak için gelen takımdaki Türk Silahlı Kuvvetler mensubu A.D.‘nin bir anda ateş alan hafif makineli silahından (MP5) seri halde çıkan beş kurşundan biri, tümgeneralin sol topuğuna isabet etti.
Sutton evvel havalimanında sonra özel bir hastanede tedavi edilirken, askeri savcılık soruşturma açtı. “Topuktan Türk metodu müdahale” de kayıtlara kaza olarak geçti.
17 Aralık 2004 günü Musul’da şehit düşen Özel Harekat polisleri.
BEŞ TÜRK POLİSİ ŞEHİT DÜŞTÜ
Sutton’un vurulmasından bir hafta sonra… 17 Aralık 2004, Musul…
Türk polislerinden oluşan Özel Harekat timi, karayoluyla Bağdat Büyükelçiliğimizi muhafaza vazifesini devralmaya gittiği sırada, ABD’nin egemenliği altındaki bölgede pusuya düşürüldü. Başkomiser Nihat Akbaş, Komiser Bilal Ürgen, polis memurları Adem Çiçek, Bülent Kıranşal ve Süleyman Karahasanoğlu şehit oldu.
21 Aralık 2004 günü Musul’daki ABD askeri üssüne düzenlenen taarruz.
ABD ÜSSÜNE HAVAN TOPLU SALDIRI
21 Aralık 2004, Musul…
Uluslararası ajanslar “flaş” koduyla şu haberi geçti:
“Musul’daki ABD askeri üssüne roket ve havan topuyla düzenlenen akında 24 kişi öldü, 64 kişi yaralandı. Musul’daki taarruzda, ABD askerlerinin tek bir olayda birinci kere bu kadar büyük bir kayıp verdiği bildiriliyor.”