Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Suriye’nin terör örgütlerinin yuvası haline geldiğine dikkati çekerek, Suriye’ye karşı gerek Rusya gerekse İran’ın bir hal belirlemesi gerektiğini bildirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, TRT ortak yayınında gündeme ait soruları yanıtladı, değerlendirmelerde bulundu.
Ortak yayında, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın son 4 ayda dünya başkanlarıyla yaptığı yüz yüze ve telefon görüşmelerine ait manzaralara yer verildi.
Ziyaret sonunda İran’la yatırımdan toplumsal güvenliğe uzanan geniş bir yelpazede farklı alanlarda 8 evrak imzalandığını hatırlatan Erdoğan, şöyle konuştu:
“Görüşmelerde ikili ticaret hacmimizi, ta Ahmedinejad vaktinde da bunu belirlemiştik, 30 milyar dolara çıkarma amacımız var. Ancak şu anda olağan bu kovid vesaire ile bu bayağı düştü. Şu anda son durum işte 7,5 milyar dolar. Artık 7,5 milyar dolar Türkiye-İran’a yakışmıyor. Bunu hızla bizim yine 30 milyar dolara çıkarma uğraşı içine girmemiz lazım. Mutabık mıyız? Sayın Reisi dedi ki ‘Mutabıkız, çalışacağız ve bunu halledeceğiz’. Bir sefer burada bu işi halletmek için avantajlarımız var. Nedir bu? Biz alışılmış İran’dan petrol alıyoruz, doğal gaz hakeza bunu artıracağız. Bunu artırmamız halinde bu sayısı yakalarız. Yani burada bir meşakkat olmaz. ve artık hızla, yani bu yılın birinci yarısını işte tamamlıyoruz, 8’i yakaladık. Bu demektir ki bu 8’i yıl sonuna kadar biz katlayabiliriz. Aramızdaki bu görüşme hakikaten samimi geçti. ‘Bu adımı atmamız lazım, bunun gereğine inanıyoruz’ dedik ve alışılmış 8 muahedeyi da imzalamak suretiyle bir sefer buradaki bu Yüksek Seviyeli Stratejik Kurulu başarılı biçimde tamamlamış olduk.”
“Savaşın yarattığı negatif şartlar ve ortamızda birtakım bahislerde uyuşmazlıklar elbette var”
Diğer taraftan Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile görüştüklerini belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
“Putin’le olan görüşmemiz nitekim çok daha farklı geçti. Zira şu anda Putin-Zelenskiy olayında biz çok değerli bir rol oynuyoruz. Zira biz kimseye burada düşman nazarıyla bakmıyoruz. Dost nazarıyla bakıyoruz ve bu halde bakışımız da her iki tarafın da sahiden samimi yaklaşımını getiriyor. Kaldı ki, Sayın Putin ile malum şu anda Batı’nın yaklaşım şekli, yani siyasetçilere yakışan bir yaklaşım üslubu değil. Doğal sen o denli bakarsan Sayın Putin de size nasıl bakacak? O denli bakacak. Artık savaşın oluşturduğu konjonktüre karşın biz ikili münasebetlerimizdeki kıymetli mevzuları rahatlıkla ele aldık ve olumlu bir görüşme olduğunu ben de rahatlıkla söyleyebilirim. Savaşın yarattığı olumsuz şartlar ve ortamızda kimi hususlarda uyuşmazlıklar elbette var. Lakin, biz malum S-400 konusunda vesaire dünyanın bakışını paylaşmadık. Tam tersine biz inandığımız neyse bunu yaptık. ve Rusya ile var olan ikili münasebetlerimizi karşılıklı çıkarlar temelinde sürdürmek ve potansiyel olan alanlarda geliştirmek durumundayız. Onun için de Astana Tepesi çerçevesinde Sayın Putin ve Sayın Reisi ile Suriye ihtilafının farklı veçhelerini detaylarıyla istişare ettik. Sürecin ve aramızdaki eşgüdümün devamını, siyasi tahlil açısından çok çok kıymetli görüyorum.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Tahran’daki görüşmelerinde “terörle mücadele”nin gündemlerinin bir numaralı konusu olduğuna işaret ederek, “Suriye terör örgütlerinin yuvası haline gelmiş durumda. Hasebiyle Suriye’ye karşı gerek Rusya gerekse İran’ın bir tutum belirlemesi gerekir. Bilhassa Fırat’ın batısında ve doğusunda terör örgütü PKK/YPG, sivillere ve ülkemize yönelik ataklarına hala devam ediyor. Bu uğraş kararlılığımızı tepe sırasında Sayın Putin ve Sayın Reisi’ye de şahsen aktardım.” tabirlerini kullandı.
Yunanistan‘daki yöneticilerin daima Türkiye’yi şikayet etmesi, adaları silahlandırması ve ABD üslerinin sayısındaki artışa dikkat çekilerek, Yunanistan‘ın ne yapmak istediği konusunda değerlendirmeleri sorulan Erdoğan, yaklaşık 1-1,5 ay evvel Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis’i yemeğe davet ettiğini ve Vahdettin Köşkü’nde bir arada yemek yediklerini hatırlattı.
Yemekte, Miçotakis’e “Biz bundan sonra ortamıza üçüncü bir ülkeyi sokmayalım, üçüncü bireyleri de sokmayalım. Yani biz ne yapacaksak, bunu çabucak, hatta direkt çizgi kuralım, direkt sınırdan görüşmelerimizi yapalım.” dediğini anlatan Erdoğan, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Aradan geçti 15 gün, 3 hafta, bir Amerika seyahati, Kongre’de bu konuşmasında, bizi ima ederek, verip veriştirerek orada maalesef aleyhimizde birçok şeyler söyledi. Oradan döndü, Davos’a gitti. Davos’ta da yeniden benzeri şeyleri yaptı. ya biz Türkiye’yiz? Bir kabile devleti değiliz. Ondan sonra ‘Türkiye bize şöyle yaptı, bu türlü yaptı’ deyip duruyorsun. Kaldı ki sen de siyasetçisin, ben de siyasetçiyim. Şunu bir kere bilmen lazım, Türkiye’ye karşı rastgele bir olumsuz adım attığın vakit benim birinci işim siyasetçi olduğuma nazaran halkıma anlatabileceğim elimde güçlü malzemelerimin olması lazım. İşte onun için de Efes tatbikatı bunları bayağı çıldırttı. Tuttular bunlar da Efes tatbikatından sonra kendilerine nazaran kimi tatbikatlar yaptılar. Şu anda Yüksek Seviyeli İşbirliği Kurulu toplantılarını da ben iptal etme kararı verdim. ve dedim ‘Bundan sonra benim artık Miçotakis’le görüşmem diye bir şey kelam konusu değil.’ Yunanistan’ın samimi, dürüst olmayan tavrına son vermesi gerektiğini açık bir formda lisana getirme kararını aldık. Gerek Dışişleri Bakanım, gerek Savunma Bakanım dedi, ‘Bundan bu türlü artık görüşmelere son vereceğiz.'”
“Yunanistan bizim güvenlik gereksinimlerimiz için uçak almamızı engellemeye çalışıyor”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Yunanistan’da 9 Amerikan üssü olduğunu vurgulayarak, 5’inin zati var olduğunu, 4’ünün de yeni açıldığını söyledi. Bunların da inkar edildiğini anlatan Erdoğan, şöyle devam etti:
“Şimdi bunları adalara yerleştirme çabaları var. Alışılmış Rusya’ya karşı kurulduğunu söylüyorlar. Dedim ya yok, kimi aldatıyorsunuz? Yani Rusya ile sizin bu türlü bir şeyi yapabilme ne gücünüz ne kudretiniz yok. Amerika bile bunu yapamaz. Kaldı ki, şayet üs diyorsanız, bizim İncirlik üssü de var. Yani biz bu kadar âlâ niyet gösteriyoruz, siz bize hala geliyorsunuz, adalarda bu türlü garip garip şeyler yapıyorsunuz. ve Yunanistan bizim güvenlik gereksinimlerimiz için uçak almamızı engellemeye çalışıyor. Bir taraftan Amerika’ya, bir taraftan Fransa’ya daha değişik ülkelere hepsine bu türlü saldırarak ‘Türkiye’ye vermeyin.’ Verirler yahut vermezler hiç değerli değil, lakin biz duruşumuzla, her şeyimizle pozisyonumuzu zati koruyoruz.”
“Lozan Antlaşması’nın yıl dönümü münasebetiyle yaptığınız açıklamada, bilhassa Yunanistan paragrafına yer verdiniz. Doğal adaların silahlandırılması Lozan’a da çok muhalif bir durum. Bu, çok adreslere teslim bir ileti olarak okundu. Yunanistan tarafından bu iletinin alındığını düşünüyor musunuz?” sorusuna ise Erdoğan, şu karşılığı verdi:
“Şimdi, o denli zannediyorum ki herhalde buradan gereken dersi almışlardır. Yani Yunanistan’ın uygun komşuluk ilgileri hilafına sürdürdüğü bu faaliyetler yalnızca Lozan’a değil, birebir vakitte Paris Antlaşması’na da aksi. Artık Lozan ve Paris antlaşmalarına aksi olan bu türlü bir durumda Türkiye olarak biz ne yapalım? Elimiz kolumuz bağlı duralım, ‘Ey Yunanistan sen ne yapmak istiyorsan yap’ o denli mi diyelim? Ne gerekiyorsa vakti saati geldiğinde bunu da Türkiye olarak yaparız. Bu adaların egemenliğinin gayri askeri statü altında kalmaları kaydıyla kendisine verildiğini Miçotakis bilmiyor herhalde, yani bunu öğrenecek.”
“Bu tıp kurallar Türkiye için geçerli kurallar değil, olacak iş de değil”
ABD’nin Türkiye’ye F16 satışıyla ilgili “Yunanistan şartı”nı nasıl değerlendirdiğine ait bir soru üzerine Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları söyledi:
“Şimdi o da bir garip, yani onun üzerine aslında Hulusi Paşa çabucak bir açıklama yaptı biliyorsunuz. Yani bu tıp koşullar Türkiye için geçerli koşullar değil, olacak iş de değil. Zira Biden ile Madrid’de yaptığımız görüşmede bunları biz çok olumlu bir formda onunla konuştuk ve görüşmede ikili bağlarımıza ve bölgesel mevzulara dair kapsamlı bir fikir alışverişinde bulunduk. ve gerçekten kendisinin de dönüşte yaptığı açıklamaları aslında olumluydu. Sonra bu nereden çıktıysa, yani Yunanistan’la ilgili bahisler gündeme geldi. Alışılmış idarenin bu net tavrını ben aslında Madrid’deki görüşmelerle ilgili olarak olumlu gördüm. Natürel ABD idaresi bu dayanağını kamuoyu nezdinde görünür kıldıkça Rum-Yunan lobisi başta olmak üzere Kongre’deki birtakım odakların F16 talebimizi engellemek için teşebbüslerini olağan hızlandırdıklarını da görüyoruz. Hakikaten Amerika’nın 2023 Ulusal Savunma Yetki Yasası hazırlıkları kapsamında Temsilciler Meclisi’nde 14 Temmuz’da, F16 talebimizin karşılanmasını belli kimi şartlara bağlayan bir değişiklik önerisi de ayrıyeten kabul edildi. Kanunla ilgili süreç devam ediyor ve şimdi katılaşmış bir karar de mevcut değil. O sebeple sürecin safahatını yakından takip edip kesin metne bakmak lazım. Ben gelişmelerin olumlu olacağı inancındayım. Zira Madrid’deki görüşmede kendi partisinden, yani Demokratlardan da olumlu yaklaşımda bulunmayan kimi arkadaşlar vardı. ‘Tamam’ dedim ‘Cumhuriyetçiler, biz de Cumhuriyetçilerin üzerinde bir çalışma yapalım. ve böylelikle Demokratlar, Cumhuriyetçiler olarak, oradan olumlu bir kararın ben çıkabileceğine inanıyorum’ dedim. Bu mevzuda da şu anda birtakım teşebbüslerde bulunuyoruz, bulunacağız.”
(Sürecek)