Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya- Ukrayna ortasındaki esir takasına ait, “Türkiye diyaloğun ve diplomasinin gücüne baştan beri inandı ve bunu da ispatlamaya çalıştı. Türkiye diyaloğun ve diplomasinin gücüne inandığının sonucunu de artık bu rehine mübadelesiyle almış durumda. Bu bizi ayrıyeten çok çok memnun kılıyor.” dedi.
Erdoğan, ABD ziyareti sonunda New York’taki Türkevi’nde gazetecilerle gerçekleştirdiği söyleşide, Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Şurası genel görüşmelerine katılmak üzere gerçekleştirdikleri New York ziyaretlerini tamamladıklarını, son derece verimli, ağır bir ziyaret olduğunu belirtti.
Ziyareti müddetince çeşitli vesilelerle Amerika’daki Türk vatandaşlarıyla bir ortaya gelmeye özellikle değer verdiklerini lisana getiren Erdoğan, “Burada faaliyet gösteren Türk sivil toplum kuruluşu temsilcileriyle buluştuk, hasbihal ettik. Türk-Amerikan Ulusal Yönlendirme Komitesi tarafından organize edilen yemekte vatandaşlarımızla kucaklaştık. Tüm temaslarımda vatandaşlarımızın 2023 seçimlerini coşkuyla beklediklerini müşahede etmekten büyük bir memnunluk duydum.” diye konuştu.
Erdoğan, Türkiye’nin atılımlarının birçok ülke tarafından ilgi ve gıptayla izlendiğini de söyledi.
BM 77. Genel Konseyi hitabı
Bu yılki Genel Heyet genel görüşmelerinin “İç İçe Geçmiş Sınamalara Dönüştürücü Tahliller İçin Dönüm Noktası” teması altında yapıldığını lisana getiren Erdoğan, şunları kaydetti:
“Dünyamızda kıymetli gelişmelerin, özellikle iktisat, besin ve güç üzere alanlarda önemli sınamaların yaşandığı bir periyotta bu Genel Heyet gerçekleştirildi. Bu toplantı, Ukrayna- Rusya Savaşı’nın akabinde yapılan birinci Genel Heyet olması bakımından da farklı bir değer taşıyor. Genel Kurul’a, görüşmelerin birinci gününde altıncı konuşmacı olarak hitap ettim. Konuşmamda milletlerarası barış ve güvenliği direkt ilgilendiren sorunlar hakkındaki görüşlerimizi ortaya koydum. Tıpkı halde yaşanan adaletsizliklere, eşitsizliklere dünyanın kayıtsız kalma lüksünün artık kalmadığına dikkati çektim.”
Erdoğan, SETA tarafından düzenlenen aktiflikte ABD’li fikir kuruluşu temsilcileriyle bir yuvarlak masa toplantısı icra ettiklerini de söyledi.
Burada da misal görüşlerini, mevcut gelişmeler ışığında Türkiye’nin bölgesinde ve dünyada ne derece değerli bir rol oynadığını bilhassa vurgulayarak tekrarladığını söz eden Erdoğan, toplantıya katılanların da Türkiye’nin kritik rolünü ziyadesiyle müdrik olduklarını gördüğünü kaydetti.
ABD Lideri Joe Biden tarafından düzenlenen resepsiyona da iştirak ettiğini anımsatan Erdoğan, akabinde da TAİK ve DEİK tarafından ABD iş dünyasının temsilcilerinin iştirakiyle düzenlenen aktifliğe katıldığını söyledi. Erdoğan, bu toplantıda iştirakçilerle Türkiye iktisadı, Türkiye’ye yatırım imkanları ve ikili ekonomik bağlantılar hakkında fikir alışverişinde bulunduklarını belirtti.
Türkevi binasındaki görüşmeler
BM Genel Şurası genel görüşmelerinin çok sayıda ikili görüşme ve temasa da imkan sağladığını belirten Erdoğan, şöyle devam etti:
“Ziyaretimiz vesilesiyle BM Genel Sekreteri yanında birtakım devlet ve hükümet liderleriyle ikili görüşmeler gerçekleştirdik. Devlet lideri seviyesinde Libya, Guatemala, Finlandiya, Kırgızistan ve Avusturya önderleriyle bir ortaya geldim. Gürcistan, Almanya, İspanya, Japonya, Lübnan ve Birleşik Krallık başbakanlarını kabul ettim. Genel Heyet hitabımın akabinde da birebir binada Katar Buyruğu, Kazakistan, Kore Cumhuriyeti cumhurbaşkanları ve Bangladeş başbakanıyla sohbet ettik. Bunlardan Birleşik Krallık, Japonya, İsrail ve Guatemala önderleriyle birinci defa yüz yüze görüşme fırsatı bulmuş olduk. Ayrıyeten ABD Kongresinin üç farklı üyesini, FIFA Lideri’ni ve Dünya Yahudi Kongresi Lideri’ni kabul ettim.”
“Türkiye’nin görüşlerinin giderek daha geniş bir etrafta takviye bulmaya başladığını görüyoruz”
Açılışını geçen sene gerçekleştirdikleri Türkevi binasının, görüşmelerine konut sahipliği yaptığını lisana getiren Erdoğan, şöyle konuştu:
“Buradaki Türkevi hakikaten çalışmalarımızın hoş bir sonucu oldu. Hamdolsun Amerika’da Birleşmiş Milletlerin tam karşısında bu türlü bir Türkevi’ne sahip olmak Allah’ın bize bir lütfu. Biz esbaba tevessül ettik, sonucunu de aldık. Artık de burada bütün önderlerle yaptığımız görüşmelerle çalışmalarımızın sonucunu görüyoruz. New York’ta gerçekleştirdiğim temasların milletlerarası gündemde ülkemiz açısından ehemmiyet taşıyan mevzularda mevcut tartışmalara katkı sağladığına inanıyorum. İstişarelerimiz ve görüşmelerimiz, bu mevzulara ait tavır ve önceliklerimizin memleketler arası toplumun dikkatine getirilmesi bakımından çok çok faydalı oldu.
Türkiye’nin bölgesel ve global problemler konusundaki görüşlerinin giderek daha geniş bir etrafta takviye bulmaya başladığını görüyoruz. Medya ve entelektüel çevrelerdeki tartışmalar yanında her Birleşmiş Milletler Genel Konseyi’nde bizimle benzeri görüşleri lisana getiren başkanların sayısı artıyor. İnşallah büyük ve güçlü Türkiye’nin inşası sürecinde uzaklık kat ettikçe global barışa, huzura, refaha olan katkımız daha da çoğalacaktır.”
“Rusya ve Ukrayna ortasında barışın tesisine yönelik gayretlerimiz devam ediyor”
Cumhurbaşkanı Erdoğan, ziyaret değerlendirmesinin akabinde gazetecilerin sorularını da yanıtladı.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in kısmi seferberlik ilan etmesi ve Ukrayna- Rusya Savaşı’nda gelinen son durumun hatırlatılmasının akabinde “Taraflara nasıl bir onurlu çıkış sağlanabilir? Putin’in bu yeni açıklamaları sizi şaşırttı mı? Son gelişmelerle ilgili değerlendirmeniz nedir?” sorusu üzerine Erdoğan, bu savaşın her iki ülke halkına, bölgeye, dünyaya ödettiği bedellerin ortada olduğunu tabir etti.
Hiç kimsenin bu bedeli daha da artırma anlayışında olmaması gerektiğini vurgulayan Erdoğan, şunları kaydetti:
“Ancak biz attığımız adımlarla bir noktada memnunuz. Örneğin rehinelerin değişimi konusunda bugün adımlar atıldı. Sayın Putin ve Sayın Zelenskiy ile yürüttüğüm diplomasi trafiği sonucunda Rusya ve Ukrayna ortasında 200 savaş esirinin mübadelesi bugün gerçekleşti. Türkiye’nin orta buluculuğunda gerçekleşen bu esir mübadelesi, savaşın sonlandırılması yolunda değerli bir adım. Rusya ve Ukrayna ortasında barışın tesisine yönelik uğraşlarımız devam ediyor. Esir mübadelesine imkan verdikleri için Sayın Putin ve Sayın Zelenskiy’e teşekkür ediyorum. Bu süreçte çaba gösteren bütün arkadaşlarıma da teşekkür ediyorum.
Bu gelişme de bizi önemli manada memnun etti. Bu mevzuda gerek Sayın Putin gerek Zelenskiy, her iki taraf da bizim attığımız bu adımı bir yerde kolaylaştırdılar. Şu anda bu süreci ilgili arkadaşlarımız takip ediyor ve karşılıklı olarak da bu rehinelerin takası başlamış vaziyette.”
“Türkiye diyaloğun ve diplomasinin gücüne baştan beri inandı”
Türkiye olarak en başından beri barışın tesisi için uğraş gösterdiklerini söyleyen Erdoğan, diplomasiyi her vakit ve her kaidede önemsediklerini belirtti.
Erdoğan, memleketler arası hukuk çerçevesinde prensipli ve vicdanlı bir duruş sergilediklerine de işaret ederek, şöyle devam etti:
“Bölgesel ve global krizlerde orta bulucu ve istikrarlaştırıcı bir rol oynayacağımızı söz ettik. Global orta bulucu rolümüz ve diplomasideki başkan pozisyonumuz bizi daha çok inisiyatif almaya zorluyor. Türkiye, diyaloğun ve diplomasinin gücüne baştan beri inandı ve bunu da ispatlamaya çalıştı. Türkiye, diyaloğun ve diplomasinin gücüne inandığının sonucunu de artık bu rehine mübadelesiyle almış durumda. Bu bizi ayrıyeten çok çok memnun kılıyor.
Diğer taraftan, 24 Şubat’tan itibaren her fırsatta Rusya’ya askeri operasyonlarını durdurma ve güçlerini Ukrayna’dan çekme davetinde da bulunduk. En son Semerkant’taki görüşmemizde bunları yeniden tabir ettik. Barış yolunun açılması tarafında gerek Rusya ve Ukrayna başkanları gerek dünya başkanları nezdinde çeşitli teşebbüslerde bulunduk. Barış ve istikrarı sağlamak için eforlarımızı bundan sonraki süreçte de devam ettireceğiz.”
“Birleşmiş Milletler, savaşı sona erdiremediği üzere, güç ve besin krizlerine bir tahlil de bulamamıştır”
Türkiye’ye döner dönmez çabucak tekrar Ukrayna ve Rusya başkanlarını arayarak telefon diplomasisini sürdüreceklerini bildiren Erdoğan, tıpkı halde yeniden arkadaşlarının muhataplarıyla diyaloglarının devam ettiğini kaydetti.
Özellikle BM’nin de tıpkı formda inisiyatif alarak sorunun tahlili için daha fazla uğraş göstermesi gerektiğinin altını çizen Erdoğan, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Ne yazık ki Birleşmiş Milletler, savaşı sona erdiremediği, akan kanı durduramadığı üzere savaşın sonucu olarak ortaya çıkan güç ve besin krizlerine bir tahlil de bulamamıştır. Bu bahisle ilgili BM Genel Sekreterinin tahıl koridorunun oluşmasındaki uğraşı BM’ye olan itimadı biraz olsun tazeledi fakat savaşın sona erdirilmesi istikametinde daha çok uğraş gösterilmesi gerektiği de kuşkusuz. Bu yalnızca benim değil tüm dünya başkanlarının ortak uğraşıyla olması gereken bir süreç. Hepsinin bu kanalı zorlaması lazım. Yani Sayın Putin’le az yahut çok bir hukuku olanın, kendisiyle bunları görüşmesi ve bu kapıyı zorlaması lazım. Zelenskiy’le de birebir halde. Yoksa kalkıp da bu başkanlara yönelik çok daha farklı negatif yaklaşımlar sergilemek beklediğimiz sonucu getirmez. Tam bilakis buradaki vefatlar, buradaki tahribat daha da artar diye düşünüyorum.”
“Temenni ediyorum ki önümüzdeki periyotta KKTC’nin tanınmasıyla çok daha farklı bir gelecek orayı bekliyor”
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) tanınmasıyla ilgili somut rastgele bir adımın olup olmayacağı, bu istikamette dünyadan ne üzere adımların beklenebileceği sorusu üzerine Erdoğan, Türkiye’nin Kuzey Kıbrıs’a yönelik siyasetinin muhakkak olduğunu ve bunun tartışma götürmeyeceğini belirtti.
“Biz Kuzey Kıbrıs’ı rastgele bir ülke olarak görmüyoruz. Onu biz adeta kendimiz olarak kabullendik, o denli görüyoruz, o denli de göreceğiz.” diyen Erdoğan, Rusya Devlet Lideri Putin’le görüşmelerinde de Kuzey Kıbrıs sıkıntısına değindiğini aktardı.
Erdoğan, “Onunla da bu mevzuyu devamlı görüştüm. Ülkemizde konuk ettiğimiz ya da ziyaret ettiğimiz tüm önderlere Kıbrıs’taki haklı çabamızı, sıkıntının adil ve kalıcı tahlile kavuşturulmasını yeniden birebir biçimde daima tekrarladık, daima tabir ettik.” dedi.
Rusya’dan KKTC’ye direkt uçuşların başlamasından memnuniyet duyacaklarını belirten Erdoğan, “Buranın çok çok kıymetli olan bir boyutu da şu, malum Rusya’nın turist potansiyeli çok yüksek. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin de en kıymetli gelir kaynaklarından bir tanesi turizm. Turizmde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne bu türlü bir akışın olması inanıyorum ki Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti için ekonomik olarak da önemli manada bir sıçramaya vesile olacaktır. Aslında turizme yönelik alt yapısı çok uygun olan bir ülke pozisyonunda. Bu mevzuda alınacak sonuçlar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni inşallah çok çok ileri taşıyacaktır. Temenni ediyorum ki önümüzdeki periyotta Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tanınmasıyla çok daha farklı bir gelecek orayı bekliyor olacaktır.” diye konuştu.
“Tüm krizlerin, sıkıntıların tahlilinde diplomasinin kullanılmasından yanayız”
“Hem Şanghay Tepesi’nde hem BM’de bulunmuş bir önder olarak Rusya-Ukrayna denkleminde ve Türkiye’nin yönlendirici halinde değişimler ve gelişimler olur mu? Mesela bir tahıl koridoru sürprizi oldu, Türkiye olmasa yapılamayacaktı, Putin de bunu söyledi. Bu türlü yeni gelişmeler olur mu bu süreçte hem Şanghay hem BM denkleminde?” sorusu üzerine Erdoğan, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Her şeyden evvel insan odaklı diplomasimizin karşılığını, dünyanın neresine gidersek gidelim gerek başkanlar gerek halklar nezdinde sahiden teveccühle görüyorum. Rusya-Ukrayna Savaşı’nın başından itibaren bizim tek maksadımız kanın durması, barışın sağlanması oldu. 2014’te Kırım’ın ilhakından bu yana Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne, egemenliğine ve siyasi birliğine olan taahhüdümüzü her vakit lisana getirdik.
Ukrayna-Rusya Savaşı’nın başından itibaren de Rusya’nın bu noktada attığı adımların haksız olduğunu ve kabul edilemez olduğunu vurguladık. Bunu birebir halde biz 2014’te Kırım’la ilgili de tekrar tabir etmiştik, söylemiştik. Siyasi, insani ve teknik alanlarda natürel biz Ukrayna’yı desteklerken diyalog yollarının da açık tutulması için gayret harcadık. Yaptığımız ve yapacağımız görüşmeler, uğraşlarımız yalnızca barışa yöneliktir. Tüm krizlerin, problemlerin tahlilinde diplomasinin kullanılmasından yanayız. Olağan burada insan hayatının pahalı olduğunu daima işlemek zorundayız. Lakin bunu her iki tarafa da söylemek durumundayız. Bunu Ukrayna tarafına da Rusya tarafına da bu inançla söyledik, söylemeye devam ediyoruz. İnşallah döner dönmez tekrar bu mevzuyu başkanlarla görüşmeye devam edeceğiz. Bir an evvel de buralardan sonuç alalım istiyoruz.”
(Sürecek)