Covid-19 geçirdikten 12 hafta sonra hala devam eden ve alternatif bir teşhis ile ilişkilendirilemeyen şikayetler, “Post Covid Sendromu” olarak isimlendiriliyor.
“Post Covid Sendromu”nda en çok kalp ve damar, teneffüs, beyin ve hudut ile hareket sisteminin etkilenirken, alt ve üst teneffüs yolu ile bedene giren Covid-19’un organlar üzerinde yarattığı hasarın tesirleri 3 ile 12 ay içinde devam edebiliyor. Bu durum ise Post Covid Sendromu diye nitelendiriliyor.
“MUTLAKA KARDİYOLOJİ UZMANINA BAŞVURULMASI GEREK”
Kardiyoloji Kısım Lideri Prof. Dr. Timur Timurkaynak, Covid-19’dan en çok etkilenen organların başında kalbin geldiğini belirterek, şunları kaydetti:
“Post Covid Sendromu’nda kardiyovasküler açıdan en sık görülen şikayetler ritim bozuklukları ve çarpıntı şikayeti oluyor. Hastalarımız ya atriyal fibrilasyon dediğimiz, pıhtıya neden olan önemli ritim bozukluğu ile ya da şiddetli çarpıntı ile başvurabiliyor. Bunun dışında Post Covid Sendromu’un neden olduğu diğer bir tehlikeyi ise kalp yetmezliği tablosu oluşturuyor.
Ayrıca uzun Covid nedeni ile kalp zarında ve kalp kasında iltihap oluşabiliyor. Bunun sonucunda da göğüs ağrısı, nefes darlığı ve kalp krizi meydana gelebiliyor. Süreksiz ya da kalıcı felç atakları, akciğere pıhtı atması, bacak damarlarında oluşan derin ven trombozu da bekleyen öteki tehlikelerden yalnızca kimileri. Bu nedenle Covid-19 enfeksiyonu geçirildikten sonra kesinlikle kardiyoloji uzmanına başvurulması gerekiyor.”
“ETKİLERİ UZUN VADEDE DEVAM EDEBİLİYOR”
Göğüs Hastalıkları Uzmanı Dr. Muharrem Tokmak da Post Covid Sendromu’nun teneffüs sistemi üzerindeki tesirlerinin daha çok Covid-19’u orta ve ağır şiddette geçiren hastalarda görüldüğünü aktardı.
Tokmak, “Hastalığı pnömoni ile geçiren, akciğer sinemasında ya da tomografide buzlu cam görünümü olan şahıslar, ileri yaşta olanlar ve kronik hastalığı olanlarda Post Covid Sendromu’nun görülme riski de artıyor. Fakat kimi vakit Covid-19’u hafif atlatanlarda da uzamış Covid görülebiliyor” sözlerini kullandı.
Post Covid Sendromu’nun bronşektazi, pıhtılaşma, pulmoner hipertansiyon ve pulmoner fibrozise neden olabileceğini bildiren Tokmak, şu bilgileri verdi:
“Covid-19’un teneffüs sistemi üzerindeki tesirleri uzun vadede devam edebiliyor. En sık görülen şikayetler öksürüğün sürmesi, nefes darlığı, alınan nefesin tamamlanamaması ve halsizlik oluyor. Bu şikayetlerin göz önüne alınarak, Post Covid Sendromu’nun ayırıcı teşhisinin yapılabilmesi için teneffüs işlev testi ve difüzyon testi değer taşıyor. Gerekli durumlarda radyolojik görüntülemelerden de yararlanılabiliyor. Şahısların Covid-19’u geçirdikten sonra 3 ay içinde göğüs hastalıkları uzmanına başvurması, ileriki devirde teneffüs sistemine ait sıhhat sorunları ile karşılaşılmaması için büyük kıymet taşıyor.”
“BEYİN SİSİNE DİKKAT EDİLMELİ”
Nöroloji Uzmanı Dr. Nuran Burcu Artlı ise Covid-19’un beyin ve hudut hücrelerini etkileyerek birçok bulguya yol açabildiğinin altını çizerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Covid-19 tat ve koku duyusunun kaybı, baş ağrısı, baş dönmesi, istikrar bozukluğu, şuur değişiklikleri, nöbet, inme, nöropati, ensefalit üzere birtakım hadiselere neden oluyor. Hastalık atlatıldıktan sonra ise kişinin beyin aktivitesini eskiye nazaran daha yavaşmış üzere hissettiği, algısının yavaşladığı, tüm zihinsel faaliyetlerinde tam anlamlandıramadığı farklılık tariflediği bir tablo devam edebiliyor. Bu durumu beyin sisi olarak isimlendiriyoruz, buna dikkat edilmeli. Bu şikayetlerin varlığında kesinlikle bir nöroloji uzmanı ile görüşülmesi gerekiyor.”
“GEÇMEYEN KAS VE EKLEM AĞRILARININ NEDENİ POST COVİD SENDROMU OLABİLİR”
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı Dr. Pınar Dönmez de uzamış Covid’de daha evvelden var olan şikayetlerin yine ortaya çıkabildiği üzere, daha evvel hiç yaşanmamış bulguların da görülebileceğini aktardı.
Dr. Pınar Dönmez, Post Covid Sendromu’nun hareket sistemi üzerindeki tesirlerine ait şu bilgileri verdi:
“Hastalar genel olarak yorgunluk ve ağrılar nedeni ile başvuruyor. Covid-19, genel kondisyonun düşmesine, idman intoleransına, kas iltihabına, kas içinde doku harabiyetlerine ve kaslarda güç ve kitle azalmasına neden olabiliyor. Ayrıyeten hastalığın geçirildiği müddet boyunca hareketsiz kalınması ve tedavi için kullanılan kortizon içerikli ilaçlar nedeni ile kemik yoğunluğunda azalma ve aseptik kemik nekrozları meydana gelebiliyor.
Hastalık atlatıldıktan sonra birdenbire başlayan yorgunluk, eklem ve kas ağrıları, günlük performansının düşmesi üzere şikayetlerin öteki nedene bağlı olmadan ortaya çıkması bize Post Covid Sendromu’nu düşündürüyor. Hastanın şikayetinin dinlenmesi, şikayete yönelik ayırıcı teşhisin yapılabilmesi için muayene ile tetkiklerin yapılması ve sıkıntıların giderilmesi için hasta ile tedavi planının oluşturulması büyük kıymet taşıyor. Post Covid Sendromu’nun hareket sistemi üzerindeki tesirlerinin giderilmesinde ilaç, fizik tedavi ve rehabilitatif idmandan yararlanılıyor.”