Karadeniz’deki savaş güç güvenliğini gündemin en üst sırasına taşıdı. Ülkeler ithal yakıtlara olan bağımlılığın faturasını yüksek gaz ve elektrik maliyetiyle hatta iktisattaki çarkları durdurarak ödüyor. Bu nedenle de herkes alternatif siyasetler üzerinde baş yoruyor. Türkiye temelinde bu vizyonu 2017’de koydu. Periyodun Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak, “Bağımsız Güç, Güçlü Türkiye” sloganıyla ‘Milli Güç ve Maden Politikası’ nı hazırladı. Ondan sonra güneş ve rüzgârda Yenilenebilir Güç Kaynak Alanı (YEKA) yatırımları, nükleer santral, arama gemileri üzere adımlar peş peşe geldi.
Sabah’tan Dilek Güngör’ün haberine nazaran; yerli endüstrinin geliştirilmesi, nitelikli işçi yetiştirilmesi ve tedarik zinciri üzere mevzularda yeni fırsatlar oluşturulması gayesi konulan YEKA projeleri için iş dünyası birbiriyle yarıştı. Birinci yarışa en düşük teklifi de Kalyon Güç verdi. Şirket ortadan üç yıl bile geçmeden Konya-Karapınar’da dev güneş gücü santralini ve Ankara’daki Kalyon Güneş Teknolojileri Fabrikası’nı kurdu. Bugün Konya’da ucu bucağı gözükmeyen bir alanda güneş panelleri güç üretmeye başlamış durumda… Bu devasa yatırımı Kalyon Güç İdare Heyeti Lideri Haluk Kalyoncu ve Kalyon Güç İcra Şurası Üyesi Dr. Murtaza Cet ile incelendi.
MONACO PRENSLİĞİ’NDEN BÜYÜK
Santral, 20 milyon metrekare alanda… Panellerin dikildiği bölge 50 yıl evvel Acıgöl olarak biliniyormuş… Göl yatağı kuraklık nedeniyle buharlaşarak çöle dönmüş… Artık Acıgöl’de güneş açmış durumda… 20 milyon metrekarelik toprakta panellerin sonunu görmeniz imkânsız. Fakat balon çeşidi yapmanız gerekiyor. Yaklaşık 12 kilometrelik bir alan…
Daha net anlatmak için şunu söyleyeyim: 2.800 adet futbol alanı büyüklüğünde bir yer… 3.2 milyon adet panel kuruluyor. Bu Monaco Prensliği’nin yüzölçümünün neredeyse 3.5 katı büyüklük demek… Şu ana kadar 2 milyondan fazla panel konulmuş ve elektrik üretmeye başlamış. Kalyon Güç İcra Şurası Üyesi Dr. Murtaza Cet, “Şu anda panellerden üretilen elektrik sisteme veriliyor. 950 megavat civarında üretim var. Santralin yüzde 80’i tamamlanmış durumda… Kalan kısım de 15 Ocak’ta bitiyor” diyor.
2 MİLYON HANEYİ AYDINLATACAK
Ata’nın verdiği bilgiye nazaran, 2 milyon konutun evsel tüketimini yani Konya’nın tüketimini karşılayacak üretim yapılacak. Santral tam kapasite çalışmaya başladığında yılda 3 milyar kilovatsaat elektrik üretimi olacak. Bu kabaca, Türkiye’de 1 yılda tüketilen elektriğin yüzde 0.75’i… Türkiye’nin güneş konseyi gücü 8 bin megavat. Bu türlü bakıldığında, bir anda Türkiye’nin yenilenebilir güçte güneş gücü hissesini yüzde 20 oranında artıracak denilebilir.
PANELLER ‘İKİYÜZLÜ’
Toplam 3 milyon 256 bin 38 adet güneş paneli… “Bunlar nasıl denetim ediliyor” diyoruz. Cet, “Paneller yüzde 80 yerlilikle üretiliyor. İkiyüzlü paneller diyoruz. Zira tek taraflı değil… İki tarafından da güç üretimi mümkün… Ayrıyeten otonom bir sistem… Panellerin ortalarında tracker’lar masaları var. Bunlar panellerin dönmesini sağlıyor. Örneğin, rüzgâr artarsa santral kendini muhafaza konumuna alıyor, güneşin geliş açısında nazaran de hareket edebiliyor” diyor. Kullanılan panellerin her iki yüzüyle elektrik üretilebilmesi yaklaşık yüzde 15’lik bir elektrik üretimini daha mümkün kılıyor.
ANA MERKEZ UZAY ÜSSÜ GİBİ…
Kalyon Karapınar Güneş Gücü Santrali’nin idare binası olarak planlanan, tıpkı vakitte bilgi ve teknoloji üssü olarak hizmet verecek ödüllü SCADA Merkezi binasının da temeli atılmış durumda… Burası tasarımı ve fonksiyonuyla sembolik bir yapı olacak. SCADA Merkezi’nde ziyarete gelen kümelere sunumların yapılacağı konferans salonları, atölyeler, üniversitelerden gelen araştırmacıların çalışmalarını sergileyeceği alanlar olacak. Güneş gücü alanına yapılan en büyük ve en kapsamlı yatırımın kalbinde yer alacak bina, manzarası ve sunduğu imkanlarla yenilenebilir gücün, teknolojinin ve geleceğin bir yansıması niteliğinde olacak.
GÜNEŞTEN GÜBRE ÜRETECEK
Kalyon Güç hem Ankara’daki Güneş Teknolojileri Fabrikası hem de Karapınar GES’te Ar-Ge çalışmalarına öncelik veriliyor. Ar-Ge merkezinde 100’den fazla mühendis ve araştırmacı vazife yapıyor. Murtaza Cet, “42 proje yürütüyorlar. 50 tane patent başvurusu var” diyor. Pekala neler bunlar? Bir takım wafer’in kalınlığını biraz daha düşürmeye çalışıyor. Böylelikle elektrik üretimini daha da artıracaklar. Bir de Murtaza Cet güneş ışığından gübre elde etmek için çalıştıklarını söylüyor. “Güneş gücüyle hidrojen elde edip, onu nitrojenle birleştireceğiz. Daha sonra amonyak üreteceğiz. Bunu da gübre yapacağız” diyerek Türkiye’ye de yeni bir vizyon açıyor.
PANEL ÜRETİMİ İKİYE KATLANACAK
Konya’daki santralin panelleri Ankara’da konseyi Kalyon Fotovoltaik (PV) Güneş Teknolojileri Fabrikası’nda üretiliyor. Fabrika, dünyanın birinci ve tek entegre güneş paneli üretim fabrikası… 100 bin metrekarelik alanda 475 milyon dolar yatırım ile kuruldu. 2.100 kişi çalışıyor. 2.500 metrekarelik bir Ar-Ge merkezi var. Burada silisyumdan güneş panelleri üretiliyor. Silisyum 1700 derecede eritilerek ingot denilen kütük haline sokuluyor. Makinelerde rahat işlemek için ise 80 cm kesimlere bölünüyor ve sonra külçe haline geliyor.
Bunlar da elmas tellerle çok ince kesilip wafer üretiliyor. Bunlar hücreye dönüşüyor. Bu hücrelere iletken olması için gümüş işleniyor. Bir panel 72 hücreden oluşuyor. Cet, “Dünyada tek bir çatı altında toplanan tek fabrika” diyor. Şu anda yüzde 80 yerli üretim… Üretim kapasitesi 500 megavattı. Evvel 1200 megavata çıktı. Cet, “Her yıl kapasite 1000 megavat diye planladık fakat bunu önümüzdeki yıl haziran ya da temmuzda iki katına çıkaracağız” açıklamasında bulunuyor. Türkiye’de panel bulunmadığını, fabrikaların hücreleri Çin’den ithal ettiğini belirten Cet, “Çin de güç krizi nedeniyle güneş yatırımlarını artırdı, kendi kullanıyor, ihraç etmiyor” diyor.
TEK TÜK AĞAÇLAR BİLE KORUNUYOR
Ata, dünyada en ucuz elektriğin güneşten elde edildiğini belirtiyor. “Hem ucuz, hem de çevreci” güç ürettiklerinin altını çiziyor. Proje, 1.5 milyon ton karbon salınımını engelliyor. Geçmişteki YEKA projelerinin son periyotta biraz hal değiştirdiğini, küçük YEKA’ya dönüldüğünü belirten Cet, “YEKA uygun bir modeldi, biraz birinci uygulamadan sapıldı” diyor. Ve etrafa etkisi… Santral zati çöl bölgesinde kurulmuş olsa da tek tek ağaçlar dahi müdafaa altına alınmış… Endemik bitkiler taşınıyor. Bölgeye yakın bataklık topraktaki kuş çeşitleri izleniyor. Proje içinde tespit edilen göğüslü hayvanlarla ilgili muhafaza çalışmaları yapılıyor.
EDİRNE KARS ORTASINI 5 SEFER DOLAŞIR
Santralın ortasında 30 tane orta yol var. Hayvan sürüleri geçebilsin diye yapılan yollar… İçinde de neredeyse 100 kilometreye yakın karayolu… Arazinin üstü kadar altı da teknoloji üssü gibi… Toprak altına 8.5 milyon metrelik kablolar döşenmiş… Bu Edirne- Kars ortasını yaklaşık 5 kere gidip gelecek uzunlukta…
SOLAR OCEAN
Enerjinin depolandığı, ana kumanda merkezinin olduğu binaya girdik. Orada devasa santral daha net anlaşılıyor. Haluk Kalyoncu, “Solar Ocean- Güneş Okyanusu” ismini vermiş… Kumanda merkezinin balkonundan baktığınızda hak veriyorsunuz…