ÇOCUK FOTOĞRAFLARINI ANLAMAK ONLARI ANLAMAK GİBİDİR
Uzm. Dr. Köseoğlu, “Çocuk fotoğraflarını anlamak onları anlamak üzeredir ve ruhsal olarak değerlendirmemizde de yardımcı olmaktadır. Küçük yaşta beyindeki düşünme süratiyle, lisandaki sürat birbirine eşit süratte değildir. Küçük çocukların beyni çok süratlidir. Ama lisan gelişimi o kadar süratli olmayabilir ve bu durumda çocuğun kendisini söz etmede zorluklar yaşayabilmektedir. Tam da burada fotoğraf kendini tabir etmenin en güzel aracı olabilmektedir. Çocukların karaladıkları ve çizdikleri, bizim için çok bedelli manalar tabir eder” diye konuştu.
OKUL ÖNCESİ, FOTOĞRAF EĞİTİMİ İÇİN EN UYGUN DEVİRLERDEN BİRİ
Okul öncesi sanat eğitimi incelendiğinde fotoğrafın çocuğun algısal, bilişsel, duygusal gelişimini uygun istikamette etkilediğinin gözlemlendiğini söyleyen Uzm. Dr. Köseoğlu, “Yine bu devir yaş kümesindeki çocuklar, öğrenmeye meraklı olmaları sebebiyle fotoğraf eğitimi için en uygun periyotlardan birindedir. Fotoğraf yapmak, çocuğun yalnızca duygusal ve bilişsel alanını geliştirmesinin dışında el- göz uyumu ve ince motor marifetlerini de geliştirmektedir” açıklamasında bulundu.
RESİMLE TANIŞTIRIRKEN BUNLARA DİKKAT EDİN
Uzm. Dr. Köseoğlu, fotoğraf eğitimi öncesi dikkat edilmesi gereken ögeleri şöyle sıraladı:
- Çocuğun eline kalem vermeden evvel biz karalama yapmalıyız örnek olmalıyız ki çocuk bunu taklit edebilsin.
- Ufak kâğıtlarda sıkılabilirler, biraz büyük kâğıt daha âlâ olabilir.
- Resim yaparken müdahale etmemeliyiz ki çocuk kendi iç dünyasını yansıtabilsin
- Resimlerin manasını anlamada bir kaç soru kıymetli rol oynayabilmektedir.
- Hatırladıkları bir anın fotoğrafını çizmelerini isteyebilirsiniz.
- Çizdikleri fotoğrafın nelerden bahsettiğini sorabilirsiniz.
YÜKSEK BİNALAR ÇİZİYORSA HASRET İÇİNDE OLABİLİR
Resimlerin çocuğun hayatındaki birçok şeyi anlatabileceğine değinen Uzm. Dr. Köseoğlu, “Bir uçak çizmesi kuş üzere özgür olmayı, yüksek binalar hasretleri yahut gerginliği, konuttan çıkan yollar rehberliğe muhtaçlığını söz edebilir. Büyük çizilen fotoğraflar çocuktaki hiperaktif ya da dürtü denetimi zayıf olan çocuklar tarafından çizilmekte iken, daha küçük fotoğraflar biraz daha utangaç, zayıf özgüven duyusu olan çocuklar tarafından çizilmektedir. Büyük gözler çizmek kendisiyle ilgilenilmesini isteyen çocukları söz edebilmektedir. Tekrar fotoğraflarda çizilen baş resmi, otoriteyi temsil edebilmektedir. Çocuklar otoriter olan kişinin başını daha büyük çizebilmektedirler. Mutsuz çocuklar, oturan bir çocuk ya da adam resmi çizebilirler. Şahıslar ortasında kimi objelerin koyulması, bağlantı eksikliğini gösterebilmektedir. Şahıslar ortası irtibatı, anne baba ve kardeşler ortasındaki irtibatı de fotoğraflardan varsayım edebiliriz. Kişiyi başkalarından ayrı yerde bırakma, o kişinin kısıtlandığını ya da kimi çocuklar tarafından daha özgür olduğunu da söz edebilmektedir” tabirlerini kullandı.
SEVMEDİKLERİNİ SAYFANIN SONUNDA ÇİZEBİLİRLER
Çocuğun fotoğraf yaparken birtakım şahısları aile içerisinde göstermesi ya da tam aykırısı göstermemesinin de bir manası olabileceğini tabir eden Uzm. Dr. Köseoğlu, “Sevmedikleri kişiyi sayfanın sonuna gerçek çizme ya da hiç çizmeme durumları olabilmektedir, örneğin kardeş kıskançlığı olabilen durumları buna örnek verebiliriz. Kişiselleşme ve özgürleşme muhtaçlığı duyan çocuklar kendilerini sayfanın en soluna çizebilmektedirler. Tabi ki bunların hepsinin bir bütün halinde incelenmesi, uzman biri tarafından kıymetlendirilmesi gerekmektedir ve fotoğraf yorumlanırken çocuğun gelişim evreleri de göz önünde bulundurulmalıdır. Fotoğraf çizmek üretkenliktir, hayal dünyasını geliştirmek, bilişsel gelişinde artış, dikkat hünerlerinde artış, bir mevzuya farklı tahliller bulabilmeyi de geliştirmektedir” açıklamasında bulundu.
RESİMDE DE GELİŞİM EVRELERİ VAR
Uzm. Dr. Köseoğlu, çocuklardaki fotoğraf gelişim evrelerini şu formda sıraladı:
- 1,5 yaş sonrası: Objeleri tanırlar ve kitaplardaki fotoğraflara ilgi duymaya başlarlar
- 2-4 yaş ortası periyot (karalama evresi): Karalama evresi olarak bilinir, çizgiler anlamsız olup, saat tarafında sağdan sola doğrudur, çocuk fotoğraflarındaki farklılıklar karalama evresinden sonra görülür.
- 3 yaş civarı: Çocuk insan fotoğraflarını yalnızca baş ve baş içerisinde iki göz ve ağız olarak çizmektedir. Vakitle dikey çizgilerden yatay çizgilere ve sonra da eğrilere geçerler, daha sonra yuvarlak çizmeye başlarlar.
- 4 yaş civarı: Çocuklar kolları ve bacakları olan çöp adam çizebilirler. Kol ve bacakları başa bitişik formda, boyun olmadan çizilebilirler.
- 4-7 yaş ortası (şema öncesi dönem)
- 5 yaş civarı: Artık kol ve bacaklar gövdeye bitişik değildir, boyun da resme eklenmeye başlamıştır. İnsan figürü dışında konut, ağaç, böcek, kelebek, mesken de eklenmeye başlamıştır. Lakin birbirleriyle bağları yoktur, yani konuttan büyük kelebek, böcek fotoğrafları olabilmektedir.
- 6 yaş civarı: İnsan figürü artık daha dolgun halde çizilmeye başlanmıştır. Aile figürleri çizmeye başlarlar, fotoğraflarda yer çizgisi vardır, gökyüzünü çizgiyle ayırabilirler. Saydam fotoğraf dediğimiz, örneğin konutun dışından baktığımızda meskenin içerisinde eşyalar da görülecek formda çizerler.
- 7-9 yaş ortası (şematik dönem): Görsel gerçeklik evresi de dediğimiz bu evrede uzaktaki objeler daha ufak, yakındaki fotoğraflar daha büyük çizilmeye başlanır. Objeler gerçek olana daha misal biçimde çizilmeye başlanır.