Amerika Birleşik Devletleri Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin Çin’in kendi egemenlik bölgesinde kabul ettiği Tayvan‘ı ziyaret edeceği argümanı Çin tarafının yansısına sebep oldu. Savunma Bakanlığı Sözcüsü Albay Tan Kıfey, yaptığı açıklamada, Çin tarafının Pelosi’nin Ada’yı ziyaretine karşı olduğunu birçok defa lisana getirdiğini, ABD’den Tayvan‘ın bağımsızlığı desteklemeyeceğine ait taahhüdüne uymasını beklediklerini belirtti.
PELOSİ, TAYVAN’A ZİYARET EDERSE ÇİN ORDUSU BOŞ DURMAYACAK”
Çin ordusunun rastgele dış müdahale ve Tayvan‘ın bağımsızlığına yönelik plan karşısında ülkenin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü müdafaaya kararlı olduğunu vurgulayan Sözcü Tan, “Pelosi Tayvan‘ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak.” dedi.
OLASI ASKERİ KARŞILIK İHTİMALİ
Tan, muhtemel ziyaretin “tek Çin” prensibini ve Çin-ABD diplomatik ilgilerinin temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri’nin kararlarını önemli biçimde ihlal edeceğini, iki ülke ve iki ordu ortasındaki ilgilere ziyan vereceğini ve Tayvan Boğazı’nda tansiyonu artıracağını savundu.
Tan’ın kelamları, Çinli yetkililerin Washington ile özel görüşmelerinde, Pelosi’nin ziyareti halinde “olası askeri karşılığı” da gündeme getirdiklerine dair tezleri doğruluyor. İngiliz Financial Times gazetesi, evvelki gün yayımladığı haberde, Çinli yetkililerin, Pelosi’nin, Tayvan’ı ziyaret etmesi halinde, “askeri karşılık” dahil sert yansılar verebileceğini tabir ettiği ileri sürmüştü.
POLOSİ’NİN UÇAĞINA MÜDAHALE İDDİASI
Haberde Beyaz Saray güvenlik yetkililerinin, muhtemel riskler nedeniyle ziyarete karşı olduğu, ABD ordusunun Çin savaş uçaklarının Pelosi’nin uçağına müdahale ederek Ada’ya inmesini engellemeye çalışabileceğinden kaygı ettiği savı aktarılmıştı.
“HER TÜRLÜ OLASILIĞA HAZIRLIKLIYIZ”
Sözcü Cao, dünkü basın toplantısında hususa dair sorulan soruya verdiği cevapta, “Her cins olasılığa hazırlıklıyız. Şayet ABD tarafı ziyarette ısrar ederse, güçlü ve kararlı karşı önlemler alacağız.” diye konuşmuştu.
82 yaşındaki Pelosi’nin nisan ayında Tayvan’a yapmayı planladığı ziyaret Kovid-19’a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti. Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi o günlerde Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretinin “tek Çin” unsurunun tanımladığı “kırmızı çizginin aşılması” manasına geleceği ikazında bulunmuştu. Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, 25 yıl ortadan sonra Ada’yı ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olacak. Daha evvel, 1997’de Newt Gingrich bu vazifesi yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.
ÇİN-TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Heyetinde Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik bağlantı tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Konseyinde yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın milletlerarası örgütlerdeki pozisyonu meçhul hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” prensibini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor.
Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik bağlantılar kurmasına, BM’de ve başka memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.