Savunma Bakanlığı Sözcüsü Albay Tan Kıfey, yaptığı açıklamada, Çin tarafının Pelosi’nin Ada’yı ziyaretine karşı olduğunu birçok kere lisana getirdiğini, ABD’den Tayvan’ın bağımsızlığı desteklemeyeceğine ait taahhüdüne uymasını beklediklerini belirtti.
Çin ordusunun rastgele dış müdahale ve Tayvan’ın bağımsızlığına yönelik plan karşısında ülkenin egemenliğini ve toprak bütünlüğünü müdafaaya kararlı olduğunu vurgulayan Sözcü Tan, “Pelosi Tayvan’ı ziyaret ederse, Çin ordusu boş durmayacak” dedi.
Tan, muhtemel ziyaretin “tek Çin” unsurunu ve Çin-ABD diplomatik alakalarının temelini oluşturan Üç Ortak Bildiri’nin kararlarını önemli formda ihlal edeceğini, iki ülke ve iki ordu ortasındaki bağlantılara ziyan vereceğini ve Tayvan Boğazı’nda tansiyonu artıracağını savundu.
Tan’ın kelamları, Çinli yetkililerin Washington ile özel görüşmelerinde, Pelosi’nin ziyareti halinde “olası askeri karşılığı” da gündeme getirdiklerine dair argümanları doğruluyor.
İngiliz Financial Times gazetesi, evvelki gün yayımladığı haberde, Çinli yetkililerin, Pelosi’nin, Tayvan’ı ziyaret etmesi halinde, “askeri karşılık” dahil sert yansılar verebileceğini tabir ettiği ileri sürmüştü.
ABD, Pelosi’nin uçağının engellenebileceği telaşını taşıyor
Haberde Beyaz Saray güvenlik yetkililerinin, muhtemel riskler nedeniyle ziyarete karşı olduğu, ABD ordusunun Çin savaş uçaklarının Pelosi’nin uçağına müdahale ederek Ada’ya inmesini engellemeye çalışabileceğinden tasa ettiği argümanı aktarılmıştı.
Sözcü Cao, dünkü basın toplantısında bahse dair sorulan soruya verdiği cevapta, “Her çeşit olasılığa hazırlıklıyız. Şayet ABD tarafı ziyarette ısrar ederse, güçlü ve kararlı karşı önlemler alacağız.” diye konuşmuştu.
82 yaşındaki Pelosi’nin nisan ayında Tayvan’a yapmayı planladığı ziyaret Covid-19’a yakalandığı gerekçesiyle iptal edilmişti.
Çin Dışişleri Bakanı Vang Yi o günlerde Pelosi’nin Tayvan’ı ziyaretinin “tek Çin” unsurunun tanımladığı “kırmızı çizginin aşılması” manasına geleceği ihtarında bulunmuştu.
Ziyaretin gerçekleşmesi halinde Pelosi, 25 yıl ortadan sonra Ada’yı ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olacak. Daha evvel, 1997’de Newt Gingrich bu misyonu yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs, Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Heyetinde Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik alaka tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Konseyinde yapılan oylamada, Pekin hükümetinin Çin’in tek legal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın memleketler arası örgütlerdeki pozisyonu bilinmeyen hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” prensibini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor.
Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik bağlantılar kurmasına, BM’de ve öbür memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.