COVID-19’a neden olan SARS-CoV-2 virüsünün keşfinden üç yıldan kısa bir mühlet sonra hayvanlardan insanlara yayılan öbür bir virüs daha gündemde.
Çin’in Langya kasabasında ortaya çıkan virüs ismini da bu yerden alıyor.
Langya zoonatik bir cins yani hayvanların yaydığı mikropların insanlara geçmesi sonucu ortaya çıktığı tespit edildi.
Koronavirüs salgınında da birçok hayvanın ismi geçmiş fakat son olarak yarasaların ihtimali ağır basmıştı, Langya’nın ise şimdilik sivri fareler aracılığıyla yayıldığı kestirim ediliyor.
Bilinen henipavirüsler de var
ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezlerine (CDC) nazaran, zoonotik hastalıklara virüsler, bakteriler, parazitler ve mantarlar üzere ziyanlı mikroplar neden oluyor.
Daha âlâ bilinen zoonotik virüs çeşitlerinden kimileri ortasında Batı Nil virüsü ve kuduz yer alıyor.
SARS-CoV-2 de zoonotik bir virüs olmasına karşın Langya ile bulundukları aileler çok farklı. Bu virüsün ailesi henipavirüsler…
2019’un sonlarından bu yana, beşerden beşere bulaşabilme özelliği olan koronavirüs 6 milyondan fazla can aldı. Langya ise tekrar hayvandan beşere yayılan bir virüs olmasına karşın beşerler ortasında yayılmıyor. Lakin, mutasyona uğrama ihtimali olan bir virüs.
Virüsün bulaştığı bireylerde görülen belirtiler ise şöyle; yüksek ateş, halsizlik, iştah kaybı, kas ağrısı, mide bulantısı.
Langya henipavirüsü: Zoonotik transfer
ABD Jackson Laboratuvarı Enstitüsü Baş Araştırmacısı Prof. Dr. Derya Unutmaz, Langya’nın koronavirüsle alakası olmayan bir virüs olduğunu belirtiyor ve ekliyor.
“Yeni bir virüs lakin bu aileye ilişkin olan virüsler daha çok hayvanlardan geçiyor. Buna zoonetik transfer diyoruz. Bu Langya virüsü de bir sivri fare denilen küçük farelerden geçtiği zannediliyor.”
2018’den bugüne kadar 35 bireyde virüs tespit edildi. Unutmaz, yapılan araştırma sonucu bu şahısların tamamında bulaşın hayvandan olduğunu aktarıyor.
“İnsandan beşere bulaştığına dair bir data yok. Olayların tamamında hayvandan beşere bulaştığına dair belirtiler var. Beşerden beşere bulaştığına dair rastgele bir belirti yok. Bir bireyden öteki aile fertlerine bulaştığına dair bir durum kelam konusu değil şu anda.”
“Kontrol edilmezse mutasyona uğrayarak yayılabilir”
Langya, beşerden beşere bulaşan bir cins değil lakin mutasyona uğradığı takdirde nasıl bir virüse evrileceği bilinmiyor. Çünkü, SARS-CoV-2 temelli COVID-19 da hayvandan bulaşan bir virüs olarak başladı.
“Mutasyonların olması mümkün. Koronavirüs de büyük bir ihtimalle tahminen bu türlü başladı. Yahut da öbür virüsler de hayvandan beşere atlıyorlar lakin şayet süratli bir formda denetim edilmezlerse mutasyona uğrayarak beşerden beşere da ulaşma kapasitesine sahip olabilirler.”
“Pandemi oluşturacak tehlikesi yok”
Halihazırda salgın olmayan bu virüs ve oburlarının takibi ise çok önemli…
“Bu bakımdan dikkatli halde takip edilmeleri gerekiyor Şu anda bu virüsün bir pandemi oluşturacak tehlikesi gözükmüyor. Ama tabi ki her vakit için bunları dikkatli bir formda takip etmek lazım. Şu an için huzursuz olacak, kaygı edecek bir durum yok.”
Teknolojiler sayesinde tespitler hızlandı
2019’dan beri virüsler, hastalıklar, salgınlar çok daha görünür oldu. Bunda en büyük tesir koronavirüs pandemisi… Unutmaz, “Elimizde daha düzgün teknolojiler var ve bu tip virüsler süratli bir formda tespit edilebiliyor. Belirli bölgelerde bir salgın belirtisi olunca öteki virüsler ekarte edildikten sonra yeni bir virüs mü diye süratli bir biçimde belirlenebiliyor” diyor.
Uzak Doğu ve Afrika’dan neden bu kadar virüs çıkıyor?
Hayvan çeşitliliği açısından güçlü olan Uzak Doğu ve Afrika bölgelerinde hayvandan beşere geçen virüsler de epeyce fazla. Prof. Dr. Unutmaz, virüslerin yabani ve yabanî hayvanlarda olduğuna dikkati çekiyor.
Bu bölgelerde insanların hala hayvanlarla daha yakın münasebette olması ise salgınların oluşmasında öteki bir etken olabiliyor.