T24 Dış Haberler
Çin, ABD Temsilciler Meclisi Lideri Nancy Pelosi’nin geçen hafta gerçekleştirdiği ziyaretin akabinde ada etrafında başlattığı askeri tatbikatlarını sürdürürken, Tayvan da gerçek silahlar kullanarak tatbikat yapmaya başladı.
Salı günü yapılan bir saatlik tatbikatta Tayvan askerleri denize obüs atışı yaptı.
Al Jazeera’nın aktardığına nazaran Tayvanlı yetkililer, bu tatbikatın Çin’e karşılık olarak düzenlenmediğini ve uzun müddettir planlandığını söz etti.
Öte yanda Çin, Tayvan’ın tatbikatı bittikten sonra adanın etrafındaki tatbikatlarını sürdürdüğünü bildirdi.
Reuters’a konuşan ismi paylaşılmayan bir kaynak, iki tarafı de-facto olarak ayıran orta çizgide 20 kadar Çin ve Tayvan donanma gemilerinin yakın olarak beklediğini söyledi. Kaynak, Çin teknelerinin de-facto tarafsız bölgeye yaklaştığını söz etti.
Pekin, Pelosi’nin ziyaretine karşılık geçen hafta başlattığı üç günlük askeri tatbikatları pazartesi günü uzattığını duyurmuştu.
Tayvan Dışişleri Bakanı Joseph Vu bugün katıldığı bir toplantıda, Çin’in tatbikatlarıyla bir işgale hazırlandığını söyledi.
ABD Temsilciler Meclisi Lideri’nin ziyareti
Pelosi ve beraberindeki 5 kişilik Kongre heyetinin geçen hafta yaptığı ziyaret, Ada’yı topraklarının kesimi gören Pekin’in yansısını çekmişti. Çin Dışişleri Bakanlığı, Pelosi’nin uçağının Tayvan’a inmesinin çabucak akabinde yaptığı açıklamada ziyareti kınadığını bildirmiş, Savunma Bakanlığı da Ada etrafında “bir dizi askeri tatbikat” düzenleyeceğini duyurmuştu.
Pelosi, 25 yıl ortadan sonra Ada’yı ziyaret eden birinci ABD Temsilciler Meclisi Lideri olmuştu. Daha evvel 1997’de Newt Gingrich, bu misyonu yürütürken Tayvan’ı ziyaret etmişti.
Çin-Tayvan anlaşmazlığı
Çin’de İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949’da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kay-şek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan’a yerleşip 1912’de kurulan “Çin Cumhuriyeti” iktidarının Ada’da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.
Bu teşebbüs Çin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971’e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Şurasında Çin’i temsil etmişti. 1950’ler ve 1960’larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilgi tercihini Çin Cumhuriyeti’nden Çin Halk Cumhuriyeti’ne çevirmesinin akabinde 1971’de BM Genel Konseyinde yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin’in tek yasal temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan’ın memleketler arası örgütlerdeki pozisyonu meçhul hale gelmişti.
Pekin idaresi, “Tek Çin” prensibini benimseyerek Tayvan’ın kendi topraklarının kesimi olduğunu savunuyor. Çin, boğaz ve etrafındaki askeri varlığının yanı sıra Tayvan’ın dünya ülkeleriyle müstakil diplomatik alakalar kurmasına, Birleşmiş Milletlerde ve öteki memleketler arası kuruluşlarda temsil edilmesine karşı çıkıyor.