Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika’dan oluşan BRICS kümesinin doruğuna, Batı ile Doğu ortasında Rusya’nın Ukrayna’ya atağıyla tetiklenen kutuplaşma damgasını vurdu.
Zirvenin açılışında konuşan Çin Devlet Lideri Şi Cinping, dünyada “tek taraflı yaptırımlara ve kimi ülkelerin siyasi ve askeri güçlerini sürdürme çabalarına” karşı çıkılması gerektiğini belirterek BRICS ülkelerini dünyada ekonomik nüfuzlarını kullanarak “sorumluluk almaya, eşitlik, adalet ve gerçek manada çok taraflı bir milletlerarası sistem için çalışmaya” çağırdı.
“Yaptırımlar bumeranga dönüşebilir”
Çin resmi haber ajansı Şinhua’nın aktardığına nazaran Şi Cinping konuşmasında ülkelere “Soğuk Savaş mantalitesini, tek taraflı yaptırımları ve yaptırımların suiistimal edilmesini reddetme” daveti yaptı. Çinli başkan, global ekonomik eğilimler ve finans akışlarının “siyasileştirilmesi, düzenek ve silah haline getirilmesi” ile yaptırımların bir “bumeranga”, “iki ucu keskin bir kılıca” dönüşebileceği ihtarında bulundu.
Şi, dün yaptığı açıklamada da Batı ve NATO’nun siyasetlerini eleştirerek “devletlerin güçlerine körü körüne inanmaları, askeri ittifakları genişletmeleri ve başkalarınınki değerine kendi güvenliklerini sağlamaya çalışmaları, başlarını belaya sokacaktır” demişti. Şi, milletlerarası toplumun hegemonya ve güç odaklı siyasetlere direnmede birlik olması gerektiğini söylemişti.
ABD öncülüğündeki Batılı ülkeler, Rusya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’yı işgale girişmesinin akabinde Moskova’ya karşı bir sert yaptırımları yürürlüğe sokmuştu.
ABD öncülüğündeki tertibe istikrar arayışı
2009 yılından bu yana yılda bir sefer toplanan BRICS tepesine bu yıl Çin’in mesken sahipliği yapması planlanıyordu. Çin’deki katı pandemi kısıtlamaları nedeniyle tepe telekonferans prosedürüyle gerçekleştirildi.
BRICS üyeleri, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali konusunda başından beri sert tavır takınmaktan kaçınmıştı. Rusya’nın Ukrayna’ya saldırmasıyla ilgili “işgal” sözünü kullanmaktan başından beri kaçınan Çin, Moskova’ya yönelik yaptırımları her fırsatta eleştirirken Güney Afrika BM’de Rusya’ya karşı kınama kararında çekimser oy kullanmıştı. Hindistan da Rusya’dan indirimli fiyatlara büyük ölçülerde petrol satın alıyor.
Çin, BRICS kümesini, dünyada ABD öncülüğündeki tertibe karşı istikrar oluşturacak bir ittifak olarak görüyor.
Putin’den Batı’ya “bencillik” suçlaması
Zirvede konuşan Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin de Batı’ya suçlamalarda bulundu ve iştirakçi ülkeleri “Batı’nın bencil eylemleri”ne karşı iş birliği yapmaya çağırdı. Putin, “Küresel iktisatta birtakım ülkelerin makûs tasarlanmış, bencil hareketleri nedeniyle gelişen krizden yalnızca dürüst ve karşılıklı çıkarları gözeten bir iş birliği tabanında çıkış yolu bulabiliriz” dedi.
Hükümetler ortası ilgilerde gerçek manada çok taraflı bir sistem kurulabilmesi için “birleştirici ve olumlu bir rota oluşturulmasında BRICS ülkelerinin liderliğine muhtaçlık olduğunu vurgulayan Putin, “bağımsız siyasetler izleme gayreti veren Asya, Afrika ve Latin Amerika’dan pek çok ülkenin de dayanağa hazır olduğunu” söyledi.
Zirve sonrasında Kremlin’in internet sitesinden yayımlanan ortak bildiride de BRICS ülkelerinin Rusya ve Ukrayna ortasında müzakereleri desteklediği vurgusu yapıldı.