İSTANBUL (İGFA) – İşte Gazeteci Müellif Ferhat Yıldırım’ın makale yazısı…
Cildi kara yüzü ak madencilerimiz ve Ameleler Birliği
Önümüzdeki seçimlerde kim kelam sahibi olacak, CHP’nin adayı Kılıçdaroğlu mu yoksa Mansur Yavaş mı olsun, Avrupa’nın güç krizi ve Ukrayna ile Rusya ortasındaki savaşları konuştuğumuz bugünlerde Bartın’dan gelen 41 şehit haberi ülkemizi yasa boğdu.
Neden madenlerimizde riskleri ortadan kaldıracak bir sistem tesis edemiyoruz anlaşılır üzere değil…
1907 yılında çalışmaya başlayan ve 1989 yılında kapanan Belçika’da bulunan Beringen maden ocağını ziyaret ettiğimde hakikaten bugün yaşanılan yazgımızın nedenlerini canlı canlı gördüm.
Beringen maden ocağı kapanmasının akabinde müze olarak kullanılmaya başlamış ve halende ziyaretçilere 1907-1989 yılları ortasında nasıl bir çalışma yapıldığını yansıtıyorlar.
Soyunma odaları, işçi yemekhanesi, iş güvenliği, o vaktin teknolojik ekipmanları çalışanlara verilen pahanın bir yansımasıydı.
Beringen Maden Ocağı, Türk emekçilerden oluşuyor ve bu durum bir tesadüf değildir.
4 Mart 1887 tarihinde Boule maden ocağında,120 madenci metan gazı patlaması nedeniyle ölüyor.
8 Ağustos 1956 tarihinde Marcinelle kentinde bulunan maden ocağında patlama sonucu meydana gelen yangında 262 madenci ölüyor.
Ölenlerin ortasında 136 kişinin İtalyan olması sebebiyle İtalyan hükümeti Belçika’ya emekçi göndermeme kararı alıyor. Bu karar üzerine Belçika’da bulunan maden ocaklarında çalışmak üzere Fas ve Türkiye’den emekçi getiriliyor. Beringen Maden Ocağında Türk emekçilerin sayısının fazla olmasının nedeni de bu çalışanların getirilmesinden kaynaklanıyor.
Beringen’de bulunan maden ocağı kapandığı vakit tüm emekçilere bir daire alabilecekleri kadar önemli bir tazminat ödemesi yapılıyor. Geçmiş vakitte o madende çalışan Türk çalışanlar, günümüzde Beringen’de havuzlu, bahçeli ve otoparklı alanlarda hayatlarına devam ediyorlar.
Maden ocağının kapanmasının akabinde 30 yıl geçiyor…
Ani bir gelişme oluyor…
Beringen maden ocağının şirket hesapları denetim ediliyor ve bir olağandışı durum fark ediliyor.
Emekli olan emekçiler telefonla tek tek aranıyor…
Ölenlerin ise yakınları…
Pandemi başladığı birinci yıl madencileri ve ailelerini arayan yetkililer, “Biz kapanan maden ocağının mali hesaplarını denetim ettik ve sizlere yanlışlı tazminatlar ödenmiş. Bu sebeple sizin hesabınıza 40.000 Euro yatırıyoruz ve sizlerden özür diliyoruz.” diyerek hesaplamaların devam ettiğini tahminen daha da para ödeyebileceklerini de belirtiyorlar.
Pandeminin dorukta olduğu günlerde bir daha arayarak bu sefer de 20.000 Euro üzere bir ölçü ödeme yapılıyor. Yani madene değil, madeni çıkarana bedel veriliyor.
Değerli maden terimi rafa kaldırılırken, pahalı olan insan oluyor insan…
Peki Belçika’da maden ocaklarında yaşayanların mukadderatı bu türlü iken bizim ülkemizde çalışan madencilerimizin durumu nedir?
Maden çalışanlarımız, teknolojiden uzak, güvenlik teknolojilerinden bihaber maden ocağı işletmecilerinin oyuncağı olmuş durumdadır.
Unutmadan bizde bir de Avrupa ülkelerinde olmayan bir kuruluş var.
‘Amele Birliği’
Kurtuluş savaşı sırasında Mustafa Kemal Atatürk’ün madencilere verdiği kıymet sonucunda,yazdığı talimat ile 10 Eylül 1921 tarihinde TBMM’de çıkarılan yasanın 4. Hususu referans gösterilerek, 22 Temmuz 1923 yılında Bakanlar Heyeti tarafından onaylanan ‘Amelebirliği Talimatnamesi’ ile Türkiye’nin birinci toplumsal yardım kuruluşu olarak Ameleler Birliği kuruluyor.
Ankara’da Hoşdere Caddesinde ihtişamlı bir misafirhaneleri var ve kahvaltı dahil 60 liraya konaklama hizmeti verdiği konuşuluyor.
Maden şehitlerimize, Ameleler Birliği’nin yardım sandığından ne kadar yardım yapıldığı bilinmez lakin kuruluş emeline uygun olarak maden personellerinin sağlıklı ortamda çalışmasını tesis edemediği, madenin değil madeni çıkaranın pahalı kabul edilmesiyle alakalı bir çalışma yapmadığı gerçeğiyle karşı karşıyayız.
Madencilikte kusura yer yoktur çok düzgün biliyoruz lakin yanılgı üstüne kusur yapmayı da beceri olarak kabul etmiş üzere gözüküyoruz.