CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, Bartın’ın Amasra ilçesindeki Türkiye Taşkömürü Kurumu Amasra Kuruluş Müdürlüğü’ne ilişkin maden ocağında 41 madencinin vefatına neden olan patlamayla ilgili konuştu. Sayıştay’ın TTK Amasra Kuruluşu için 2019’da hazırladığı raporda patlamanın olacağı yerin tam koordinatının verildiğini söyleyen Yavuzyılmaz, “Sayıştay ölçmüş, eksiği, tehlikeyi görmüş ve ihtarını yapmış” dedi.
Sözcü’den Hürmet Öztürk’e konuşan Yavuzyılmaz, şunları kaydetti:
“TTK de riskin olduğunu kabul ediyor, basında yer alan kimi haberlerde yer alan ‘gaz içeriklerinden metan gazının yüksek olduğu’na dair sözlere itiraz ediyor. ‘Orada kast edilen metan gazı değildir’ diyor. Tekrar bir yanlışı düzeltelim. Amasra’da yaşanan faciada bahis yalnızca metan gazının patlamasıyla olan bir hadise değil. Husus şudur: Metan gazı oksijenden daha hafif bir gaz. Bir galeride çalışıyoruz. Metan gazı yükselir ve kubbenin çabucak altına toplanır. Oksijen aşağıda kalır. Aslında metan gazının patlaması, grizu faciası olması o kadar kolay değil. Onun da birtakım kaidelerinin oluşması gerekli. Sonuçta metan gazı, kömür tozlarıyla birlikte alev topu halinde tüneli takip ediyor ve önüne ne çıkarsa yok eden patlamaya dönüşüyor.”
“Tam koordinatını vermiş”
Deniz Yavuzyılmaz, bu mevzuyu detaylı olarak anlatırken, “Benim birinci paylaştığım eksi 300 makûs tabirini de kullanarak Sayıştay’ın yaptığı ihtar. Aslında patlamanın olacağı yerin tam haritasını çizmiş, tam koordinatını vermiş. Tek bir şeyi eksik yapmış o da patlama tarihini yazmamış. Tek eksik o. Sayıştay durduk yere bu ikazları yapmaz. Sayıştay ölçmüş, eksiği, tehlikeyi görmüş ve ihtarını yapmış” diyor.
Ocaklarda çok önemli personel açığı olduğuna dikkat çeken Yavuzyılmaz, her personelin kömür üretimimde birebir işi yapmadığını, çok kritik vazifeleri olanlar bulunduğuna dikkat çekti. Yavuzyılmaz, Amasra ile ilgili şu çarpıcı bilgileri, dokümanlara dayanarak şöyle açıkladı:
“Amasra’da olayın meydana geldiği işletmede yer altı ve yer üstü toplam personel sayısı bin 145 olması gerekirken, 2022 yılı Mart ayı sonu prestijiyle bu sayı yalnızca 590’dır. Sayıştay’ın 2002 yılı raporuna nazaran norm takımda 476 olması gereken pano ayak üretim personel sayısı 276, 107 olması gereken hazırlık emekçi sayısı 30, 39 olması gereken barutçu sayısı 1, 53 olması gereken tarama söküm-bakım personel sayısı ise 10. Bu sayılar Sayıştay raporunda yer alıyor. Yerüstü ve yer altı sanatlarında bariz emekçi açığı bulunuyor. Üç vardiya tertibi yapılamadığı için kritik arızalara da vaktinde müdahale edilemiyor. Bu durum da iş güvenliğini etkiliyor. Gündüz vardiyası dışındaki vardiyalarda arızalara anında müdahale edilemediği uyarısı da raporda yer alıyor.
Hayati kıymet arz eden havalandırmanın devamlılığı, merkezi gaz izleme servisi tarafından 24 saat takip edilmesi gereken tehlikeli gazların ölçülmesi için daima değişen koşullara nazaran gerekli sistemlerin kurulması ve kontrolünün eksiksiz yapılabilmesi için personel açığının giderilmesi istikametinde de kritik bir ikaz bulunuyor.”
“İki emekçinin yapacağı işi bir personel yapıyor”
Yavuzyılmaz, Sayıştay raporunda yer alan vahim bir duruma da şöyle dikkat çekti:
“Yeterli sayıda çalışanla çalışılmadığı için galeriler açık kalıyor, kömür havayla temas ediyor. Oksidasyon oluyor ve kömür içten içe yanma yapıyor. Bu 10 yıldır bütün raporlarda belirtiliyor. Patlama için bütün kuralları hazır hale getiriyorlar. Felaketin taşları bu türlü örülüyor. KİT Komitesi’nde milletvekillerinin sorularına TTK’nın verdiği cevapta, 2022’de yaklaşık bin emekçinin sanatının süreksiz olarak değiştirilerek öteki sanatlarda çalıştırıldığı belirtiliyor. Yani maden ocağında iki emekçinin yapacağı işi bir emekçi yapıyor. O da kendi işini yapmıyor diğer uzmanlık alanındaki işleri yapıyor. Burada bir kazanın yaşanmaması sürpriz olur. Acı, sorunlu bir durum.”
“Temel sorun metan gazı değil”
Türkiye Taş Kömürü İşletmesi’nin Sayıştay raporunu aslında doğruladığını kaydeden CHP Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, kurumun açıklamasını şöyle yorumladı:
“Doğrudur, Sayıştay raporu ‘Grizu patlama riski de vardır’ diyor. Kurum, gaz içeriğinde metan gazının tespit edildiği kısmının hakikat olmadığını öne sürüyor. Temel sorun metan gazı değil, tepkide olan kömür tozu patlaması da var içinde, öteki gazların da iştiraki var. Gaz içeriklerinin çalışan damarlarda da yüksek olduğunu söylüyor. Bunlar kurum tarafından ölçülmek zorunda. Bahis sulandırılmak isteniyor. Rapor bir bütün. Yalnızca bu bulgu yok ki. Bu bulgunun kritik kısmı şu patlamanın gerçekleştiği noktayı iddia ediyor. Onun haritasını veriyor. Onun dışındaki sayfada birçok bulgu var.”