İnsanlığın bir ortada olma gereksiniminin en kolay karşılandığı alanlardan biri meskende ya da restoranda sofrada olmaktır. Restoran ve konut dışında yeme kültürü, uygarlık tarihinin geneline baktığımızda, insanlık için epey kısa bir geçmişe sahip. Sanayi Devrimi’yle yaygın olarak karşılaştığımız restoranda yemek yeme kültürü, arabanın hayatımıza girmesiyle gelişmiş, seyahat alışkanlıklarımızın artmasıyla büyümüş ve yığınların kent hayatına geçmesiyle kitleselleşmiş. Arabanın kitleselleşmesi ve ağır seyahat aracı haline dönüşmesiyle 1900 yılında başlayan ve günümüzde de manasını koruyan Michelin Rehberi, dışarıda yemek yeme kültürü ve ölçünlüğünü belirleyen ana ögelerden biri olmuş. Yani teknik gelişmeler ve yığın seviyesinde kitlelerin oluşarak besin talebinin ortaya çıkması, yemek kültürünü değiştiren temel ögeler olarak öne çıkmış.
Otomobil üzere uygarlık için sıra dışı bir icat, 1900’lü yılların neredeyse tamamında egemenlik kuran ana ögeydi. 1900’lerin sonuna gelindiğinde en az araba kadar hayatımızı etkileyen öteki bir icat, internet hayatımıza girdi. İnternet, bağlantısı ve hayatımızı baştan aşağı değiştirirken tıpkı arabanın yarattığı tesir üzere yemek kültürümüzü de büsbütün değiştirdi. 1994 yılında Pizza Hut’ın California’nın küçük bir bölgesinde “Pizzanet” ismini verdiği internet üzerinden yemek siparişi verme sistemi, olgunlaşmış bir servis olarak hayatımıza girerek tüm dünyaya yayılmış durumda.
SEKTÖRÜ SALGIN BÜYÜTTÜ
İnternetin kitleselleşmesi ve çabucak akabinde başlayan taşınabilir çağı çevrimiçi yemek kesimini çok süratli büyüttü. Lakin dalın asıl patlama yaptığı periyot Covid-19 pandemisi oldu. Konutlara kapanan milyarlarca insanın hayatla ve yaşamsal gereksinimi olan besinle ilişkisini sağlayan ana öge çevrimiçi sipariş olunca dal çok süratli gelişti ve yeni oyuncuların girmesine neden oldu. Artık klasik diye tabir edebileceğimiz restorandan paketle sipariş vermenin ötesine geçilerek lüks yemek, yemek hizmeti (catering), yemek aboneliği vb. dikey servisler de hayatımıza girmeye başladı.
Yemek yeme kültürümüz, “sofra”ya bakış açımız, teknolojik imkânların gelişmesi başta olmak üzere, kitlelerin mobilizasyonu ve toplumsal olaylarla daima değişiyor ve değişmeye devam edecek üzere. Kişisel ömrün artması, büyük aile kavramının azalması ve bayanın konut hanımlığından iş hayatına direkt iştirakinin artması, meskende yemek pişirmenin maliyetinin dışarıdan sipariş etmekten değerliye gelmesi üzere pek çok faktör çevrimiçi yemek kesimine olan gereksinimi artıracak ve doğal olarak dalı büyütmeye devam edecek. Gelecek devirde sağlıklı besin, et vb. besinlerin üretimi uğruna oluşan etraf problemleri ve global meselelerden dolayı besin fiyatlarının artması temel sorunlar olarak karşımıza çıkacak üzere görünüyor. Bu sorunlara teknoloji yardımıyla tahliller üreten yeni servislerin karşımıza çıkması muhtemel.
350 MİLYAR DOLARLIK PASTA
Dünyada internetin faal olarak kullanıldığı her yerde çevrimiçi yemek servisi veren yüzlerce internet şirketi bulunuyor. Delivery Hero, Uber Eats, Deliveroo, GrubHub üzere global oyuncular pek çok ülkede etkin olarak hizmet veriyor. Bugüne dek 2.5 milyardan fazla insanın en az bir kere çevrimiçi yemek siparişi verdiği dünyamızda besin fiyatlarının artmasıyla, pazarın oluştuğu günden bugüne her yıl dünya ortalamasının çok üzerine çıkarak en az yüzde 10 büyüyen çevrimiçi yemek servisi dalının 2022 yılında 350, 2026 yılında ise 450 milyar dolarlık hacme ulaşması bekleniyor.
KAHVE KEYFİ KAPINIZDA
Türkiye çapında 30 kent ve 200’den fazla Yemeksepeti Market hizmet noktasında kahve severlere ulaşan Everyday Roastery, kısa müddet evvel 1 milyon sipariş sonunu aştı. Hizmet verilen bölgelerde Yemeksepeti kullanıcıları, Yemeksepeti Market üzerinden Everyday Roastery’nin mönüsünde yer alan sıcak yahut soğuk kahve çeşitlerinden sipariş ederek dakikalar içinde kapılarından teslim alabiliyor. Everyday Roastery’e özel reçete ve kavrulma profili ile üretilen filtre ve espresso kahvelerin kalitesi, memleketler arası bilinirliği olan ve alanında otorite olarak kabul edilen Nitelikli Kahve Birliği (The Specialty Coffee Association–SCA) tarafından onaylandı. Everyday Roastery’nin, SCA uzmanlarının gerçekleştirdiği tadımda 80 puan ve üstü not alan kahvesi, Latin Amerika ve Afrika çekirdeklerinden harmanlanıyor ve taze tüketime uygun bir biçimde kavruluyor. Türkiye’nin dört bir yanında hizmet veren Everyday Roastery’den şimdilik bu 30 kentteki belli bölgelerden sipariş verilebiliyor: Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Düzce, Edirne, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, Isparta, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Kütahya, Manisa, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Tekirdağ, Trabzon ve Yalova.
ÜST SEVİYE ÇEVRİMİÇİ YEMEK DENEYİMİ
Yemeklerini beğendiğiniz, tanınmış restoranların mönülerini size özel kuryeler bir tık ile adresinize getiren Fuudy, yalnızca seçilmiş restoran ve yiyecek içecek firmalarıyla çalışırken gastronomiyi merkeze alan bir uygulama. Küçük bir siparişten küçük yemek hizmetlerine (catering) kadar yiyecek içecek gereksiniminizi lüks moto kurye yahut araba servisi ile ulaştıran Fuudy’nin CEO’su İlker Baydar yaptığı değerlendirmede şunları söyledi: “Fuudy, kalbine lezzet ve kaliteli yemeği koyarak dijital yemek siparişine yeni bir soluk getirmek üzere kuruldu. Pandemi devrinde sevdiğimiz kimi restoranlara online siparişle ulaşamamak başlangıç noktası oldu. Emelimiz hiçbir vakit yalnızca yemek getirmek olmadı; yeterli yemek tecrübesini; kaliteli hizmet, kaliteli materyallerle hazırlanmış lezzetli yemekler, yeterli bir yemek yemenin verdiği haz olarak tanımladık. Pandemi sonrası değişen alışkanlıklar ile, dışarıda yemeğe ek olarak konutta bir ortaya gelme alışkanlıkları da sürüyor. Fuudy de bu değişimi öngörerek hizmetleri ortasına online catering’i de aldı.”
ALIŞVERİŞTE SADAKAT UYGULAMASI
2016’da yaşama geçen taşınabilir ödeme özellikli sadakat uygulaması Chippin, kullanıcılarının ömrünü kolaylaştıracak yeni özelliğini duyurdu. Chippin kullanıcıları, İstegelsin işbirliği sayesinde birçok farklı kategoride binlerce esere çarçabuk ulaşabiliyor. Yapılan alışverişler İstegelsin ile soğuk zincir tedariki bozulmadan, tercih edilen saat aralıklarında belirlenen adrese teslim ediliyor. Teşhis Genel Müdürü Sabri İnci, “Chippin ile müşterilerimizi merkeze alarak onların günlük gereksinimlerine yönelik tahlilleri bir taşınabilir uygulama içerisinde birleştiren, taşınabilir ödeme kolaylığı ve yeni eklenen özellikleri ile daima gelişen bir platform olma yolunda ilerliyoruz” dedi.
TÜRKİYE’DE ÇEVRİMİÇİ YEMEK PAZARI
RESTORANLARI DÖNÜŞTÜRDÜ
Son 4-5 yıldır ömrümüze giren “dijital dönüşüm” kavramının en ağır biçimde hayat bulduğu alanlardan biri de restoran ve yemek hizmetleri kesimi. Çevrimiçi yemek servisleri o kadar büyük bir hacim yarattı ki pek çok restoran, çevrimiçi yemek servislerinden hisse alabilmek uğruna, teknoloji yatırımlarını arttırırken birçoğu bütün sistemini dijitalleştirmeyi başararak verimliliğini geliştirdi. Yalnızca sipariş almanın ötesine geçen restoranlar, dijital dünyaya ahenkleri sayesinde lojistik, gelir masraf ve kampanya idaresi üzere pek çok kritik süreci dijitalleştirdi. Öte yandan bölüm öylesine gelişti ki çevrimiçi rezervasyon, puanlama, yer görselleştirmesi üzere pek çok mevzuda da uzmanlaşma başladı. Nihayet dijital dünyanın en kıymetli çıktılarından toplumsal medya, Türk restoranları için büyük bir fırsat kapısı oluşturdu. Toplumsal medyanın kendi tabiatına uygun içerikler üreten sayısız Türk restoranı dünyanın en ünlü restoranları ortasına girerek popülaritesi sayesinde dünyanın farklı noktalarında da restoranlar açmaya başladı.
STRATEJİK YATIRIM
TEDARİK ZİNCİRİ SİSTEMİNİ DEĞİŞTİRDİ
Tarladan çıkan eserlerin tüketicilerin sofrasına gelene kadar geçtiği verimsiz seyahate son verme maksadıyla başlayan bir teşebbüs olan Mevsimi sayesinde tüketiciler, eserleri Türkiye’nin dört bir yanından, uygun tarım ve ilaçsız üretimi destekleyen üreticilerden taze tedarik ediyor. Mevsimi kurucusu Can Kağıtçıbaşı, “Mevsimi, mevcut tedarik zincirinin akıllı bir tasarımı olarak görülebilir. Mevsimi olarak, içeriği her hafta değişen zerzevat, meyve, yeşillik ve özel kutularımız için Türkiye’nin birçok yerinde bulunan üreticilerimizden yerli tarım eserlerini aracısız olarak temin ediyoruz. Birinci yılımızda üç kat büyüdük. Toplamda yaklaşık 10 bin müşteriye sahibiz. Bir ay kadar evvel geçiş yaptığımız Mevsimi Versiyon 2.0’de abonelik sistemi, seçili kutuda üç esere kadar eser değişikliği hakkı, referans kodu vb. güncellemelerimiz var. Önümüzdeki aylar içinde adım adım getireceğimiz yenilikler için heyecanla çalışıyoruz” dedi.
KARADENİZ’İN DOĞALLIĞI
Tüketicilerin protein gereksinimini Karadeniz’den karşılamak üzere kurulan Nebyan Doğal’ın uzmanlık alanı, yiyecekleri doğal ve sağlıklı halde kentlerde yaşayanlara ulaştırmak. İdeolojisinin yaylalardan geldiğini belirten Nebyan Doğal kurucusu İbrahim Uyanık”2014 yılında kurduğumuz Nebyan Doğal olarak Karadeniz yaylalarında 200’den fazla üreticiyle bir arada çalışarak büyük kentlerdeki tüketicilere taze kırmızı et, katkısız şarküteri, süt ve ziraî eserleri ulaştırıyoruz. İstanbul, Ankara, İzmir, Bodrum dükkânlarımızdan ve web sitemizden yaklaşık 50 bin müşterimize hizmet veriyoruz. ‘Kırsalda Kalkınma, Kentlerde Gerçek Gıda’ olan kuruluş ideolojimizin kurduğumuz besin sistemimiz sayesinde sürdürülebilirliğini sağlıyoruz.” dedi.
