Rekabet Kurumu’ndan yapılan yazılı açıklamada, çevrim içi reklamcılığın son yıllarda elde ettiği büyüme süratiyle tüm klasik reklamcılık mecralarını geçtiği belirtilerek, “Nitekim 2021 yılı prestijiyle çevrim içi reklamcılık, televizyon reklamcılığını geride bırakarak reklam harcamalarından en çok hisse alan mecra haline gelmiştir. Reklamcılık hizmetlerinin çevrim içi kanallara yönelmesi, tedarik zincirinin işleyişinde ve rekabetçi parametrelerde birtakım değişikliklere neden olmuştur. Tüm bu gelişmeler sonucunda, rekabet hukukunun bu pazarlarda faal ve gerçek bir biçimde uygulanması için daldaki dinamiklerin tahlil edilmesi, daldaki davranışsal ve/veya yapısal rekabet meselelerinin tespit edilmesi ve bu problemlere yönelik tahlil teklifleri geliştirilmesi muhtaçlığı hasıl olmuştur. Anılan nedenlerle, kelam konusu kesime ait inceleme başlatılmıştır” denildi.
‘GOOGLE, YÜKSEK PAZAR HİSSESİNE SAHİP’
Sektör incelemesi çerçevesinde, çevrim içi reklamcılık cinsleri bakımından Türkiye’deki rekabet durumunun tahlil edildiği ve bu çeşitler ortasındaki ikame münasebetinin irdelendiği vurgulanarak, “Bu çerçevede, birinci olarak imajlı reklamcılık pazarının; Meta, arama bazlı reklamcılık pazarının ise Google ekonomik bütünlükleri nezdinde ağırlaşmış bir yapı arz ettiği görülmüştür. İkinci olarak, imajlı reklamların alım satımında kullanılan, dijital reklamları milisaniyeler içinde takas etmek için karmaşık algoritmaların ve sistemlerin kullanımına imkan tanıyan, böylece çok sayıda yayıncının internet sitesinde/uygulamasında, çok sayıda reklam verene dijital reklam alanların satılmasını sağlayan çevrim içi reklamcılık teknolojisi hizmetleri incelenmiştir. Bu kapsamda, Google’ın reklam teknolojisi tedarik zincirinde sunduğu bütün hizmetlerde yüksek pazar hissesine sahip olduğu ve reklam teknolojisi hizmetlerinin her kategorisinde çoklu eserler sunarak aktif olmasının pazarda ağırlaşmayı giderek artırdığı anlaşılmıştır” tabirlerine yer verildi.
‘TÜKETİCİLER, BİLGİ TOPLANMASINDAN ENDİŞELİ’
Google ve Meta’nın çoklu eser ve hizmetler sunarak ekosistem halinde faaliyet göstermesinin de bölüm incelemesi kapsamında odaklanılan bir öbür husus olduğu kaydedilerek, şöyle denildi:
“Bu çerçevede, GOOGLE ve Meta’nın temel platform hizmetleri temelinde kurdukları ekosistemlerindeki gitgide artan eser ve hizmetleri ortasındaki tamamlayıcılık ve karşılıklı bağımlılık alakaları mercek altına alınmıştır. Tam entegre ekosistemlerin tüketicilere aktiflik kazanımları ve değerli yararlar sağlayabildiği değerlendirilmekle birlikte, ekosistem halinde faaliyet göstermenin teşebbüslere önemli bir data avantajı sağladığı da tespit edilmiştir. Bu çerçevede, çevrim içi reklamcılıkta toplanan/işlenen bilgi cinsleriyle Google ve Meta’nın etkin oldukları ekosistemler çerçevesinde topladıkları bilgiler öteki teşebbüslerce toplanan datalarla karşılaştırılarak incelenmiştir. Teşebbüslerin topladıkları kullanıcı bilgilerinin gayeli reklamcılık aracılığıyla hizmete dönüştürülmesinin, yayıncılar, reklam verenler ve tüketiciler olmak üzere her bir paydaş bakımından kıymetli yararlar sağlamakla birlikte, bilgi toplanmasının tüketiciler nezdinde saklılık tasalarına de neden olduğu görülmüştür. Hasebiyle, gayeli reklamcılığın yararlarıyla ziyanları ortasında optimal bir istikrar kurulmasının dal bakımından elzem olduğu düşünülmektedir.”
‘DOĞRU REKABET SİYASETLERİ KIYMET TAŞIYOR’
Son olarak, bölümde pazar gücüne sahip olduğu bedellendirilen teşebbüslerin uygulamaları sonucunda ortaya çıkan rekabet sıkıntıları ve bu meselelere ait tahlil tekliflerinin araştırıldığı belirtilerek, şunlar kaydedildi:
“Bu bağlamda, pazar gücü yüksek platformların bağlama, kendini kayırma ve bilgi birleştirme uygulamalarına yönelik telaşların çevrim içi reklamcılık dalındaki rekabetçilik seviyesini etkileyebileceği tespit edilmiştir. İlaveten, reklam teknolojisi tedarik zincirinde değerli bir şeffaflık sorunu olduğu görülmüştür. Dalda, reklam verenler ve yayıncılar aleyhine önemli bir bilgi asimetrisi sorunu bulunmakta olup bu sorunun bilhassa reklam teknolojisi hizmetlerinin fiyatlandırılması ve reklamların ölçümlenmesi mevzularında sıklıkla görüldüğü anlaşılmıştır. Ayrıyeten, ihale süreçlerinin karmaşıklığının da reklam verenleri ve yayıncıları, reklam teknolojisi sağlayıcılarına envanter alıp satma konusunda bağımlı hale getirdiği tespit edilmiştir. Dal incelemesi kapsamında irdelenen bir öteki bahis, haber içeriklerinin okuyuculara ulaştırılmasında dijital platformların oynadıkları kıymetli rolün neden olduğu kaygılardır. Şöyle ki platformların haber yayıncıları için kaçınılmaz ticari ortaklar haline gelmesi ve bu durumun, platformlarca sunulan koşulların haber yayıncıları tarafından şartsız kabulünü zarurî kılması, haber yayıncılarının reklam gelirlerinin düşmesi ve kimi hallerde ise bu gelirlerin dijital platformlara kayması telaşlarını ortaya çıkarmaktadır. Çevrim içi reklamcılık dalının karmaşık işleyiş biçimi ve çok taraflı pazar yapısı göz önüne alındığında, anılan bölümde rekabetin sürekliliğini sağlamak ve hakikat rekabet siyasetleri uygulamak büyük değer taşımaktadır.”
Bu doğrultuda, Rekabet Kurumu tarafından yürütülen dal incelemeleriyle piyasa oyuncularına ve dal paydaşlarına farkındalık kazandırılmasının amaçlandığı vurgulanarak, “Dolayısıyla, çevrim içi reklamcılık kesimine yönelik birinci kapsamlı çalışma olan ön raporun kamuoyu görüşüne açılması ve kamuoyunun ön raporun bulgu, tespit, kıymetlendirme ve siyaset tekliflerine yönelik görüşlerini kurumla paylaşmaları büyük kıymet taşımaktadır. Kamuoyunun ön raporun bulgu, tespit, kıymetlendirme ve siyaset tekliflerine yönelik görüşleri kurumumuza, posta yoluyla yahut ‘[email protected]’ adresi üzerinden e-posta yoluyla 07 Temmuz 2023 tarihi mesai bitimine kadar iletilebilecektir” denildi.