Cengiz Holding’in Kaz Dağları’nda bakır ve altın madenciliği için daha evvel mahkemenin Çevresel Tesir Değerlendirmesi (ÇED) raporu hakkında yürütmeyi durdurma kararı verdiği bölge için tekrar ÇED başvurusu yaptığı ortaya çıktı. Şirketin 2009/7 genelgesi uyarınca yaptığı ÇED başvurusu sürecinde halkın iştiraki toplantısı da yapılmayacak.
Evrensel’den Özer Akdemir’in haberine göre, bilim insanları tarafından ekolojik hassas bölge olarak tanımlanan ve ülkemizdeki gen muhafaza alanlarından birisi olan Kaz Dağları’nda Bayramiç ve Çan ilçeleri ortasındaki Halilağaköyü yakınlarında Cengiz Holding’e ilişkin Truva Bakır İşletmeleri tarafından işletilmek istenen bakır altın madenine verilen ÇED olumlu kararına karşı ortalarında Çan Etraf Derneği, ve TEMA Vakfı üzere kurumlar bulunan 6 kurumsal, 81 ferdi olmak üzere 87 davacı tarafından dava açılmıştı.
Açılan davalar sürecinde yapılan uzman keşfi sonucu hazırlanan raporda eksper heyeti mahkemeye oybirliği ile “ÇED olumlu” kararının hukuka ters olduğu görüşünü iletmişti. Çanakkale 1. Yönetim Mahkemesi uzman raporundaki eksikliklere dikkat çekerek, “uygulanması halinde telafisi mümkün olmayan ziyanlara neden olacağı” gerekçesiyle madene verilen ÇED olumlu kararının yürütmesini durdurmuştu.
Cengiz Holding’in ÇED başvurusu Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı EÇED sitesinde yer alan duyuru ile ortaya çıktı. Madenci şirketleri, mahkemelerce verilen bu tıp ÇED iptal kararlarına karşı muhafaza ve kurtarma süreci üzere işletilen 2009 /7 Genelgesi uyarınca yeni ÇED başvurusu yapan şirket, yürütmesi durdurulan ÇED’i revize ederek eksiklikleri giderdiğini ileri sürüyor. Şirketin bu yeni ÇED müracaatında halkın iştiraki toplantısı da yapılmayacak ve müracaat Ankara’da Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığında yapılacak olan İnceleme Kıymetlendirme Kurulu (İDK) toplantısında pahalandırılacak.
3,5 milyon ağaç kesilecek
Yörede yaşayan yurttaşları yine telaşlı bir bekleyişe iten Halilağa bakır-altın madeni projesinin gerçekleşmesi durumunda 51 bin 660 dönümlük alanda 3,5 milyon ağaç kesilecek. Yöre tarımına büyük ziyan vereceği belirtilen madencilik faaliyeti nedeniyle milyonlarca yaban hayvanının yuvası yok olacak. Yöredeki ekoloji örgütleri madenciliğin suları da olumsuz istikamette etkileyeceği ve yılda 4,1 milyon ton su kirletileceğini lisana getiriyorlar.
Patlatmalı açık ocak işletmeciliği yapılacak
13 Ekim 2022 tarihinde Ankara’da yapılacak İDK toplantısı duyurusu bakanlık İnternet sitesinde yayınlanırken madenin ruhsat numarasının da değiştiği görüldü. Şirket iki farklı ruhsat alanını birleştirerek toplam 581, 21 hektarlık bir ÇED alanı oluşturdu. İşletme alanının 218,56 ha’lık kısmı orman yeri olarak geçiyor. Yeni ÇED müracaat belgesine nazaran Halilağa Bakır Projesi 2 yıl arazi hazırlık ve inşaat periyodu, 15 yıl işletme devri ve 2 yıl kapatma periyodu olmak üzere toplam 19 yıl proje ömrü planlanmış. Patlatmalı açık ocak işletmeciliği ile yılda 6 milyon ton cevher ve 7 milyon ton pasa olmak üzere toplam 13 milyon tonluk bir hafriyat yapılacak.
730 metre yakınında köy var
ÇED alanı; Çanakkale Bayramiç ilçesine kuş uçuşu 22 km uzaklıkta ve Hacıbekirler Köyü’ne 730 metre, Muratlar Köyü’ne 1,74 km, Osmaniye Köyü’ne 2,33 km, Yanıklar Köyü’ne 2,5 km ve Halilağa Köyü’ne ise 4,42 km uzaklıkta yer alıyor.