Ankara Üniversitesi’ndeki müzede Kurtuluş Savaşı sırasında devrin İktisat Vekili Celal Bayar’ın, kapatılan bir laboratuvarın müdürüne gönderdiği telgraflar itinayla korunuyor. Bayar, kaleme aldığı telgraflarda Anadolu’da o devir yayılan sığır vebası salgını nedeniyle laboratuvarın tekrar faaliyete geçirilmesini istiyor.
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi bünyesinde 1974 yılında kurulan müzede geçmişten günümüze kadar veteriner hekimliğinin tüm kademelerini içeren nesneler ile çok sayıda evrak bulunuyor. Müzede yer alan 3 bin yapıttan 446’sı ziyaretçiler için sergileniyor.
Müzede, şair Neyzen Tevfik’in kardeşi veteriner tabip Şefik Kolaylı’nın bağışladığı arşiv dokümanları ortasından çıkan 3 telgraf da bulunuyor. Osmanlıca yazılan ve ortadan geçen yıllar nedeniyle kimi kısımları okunabilen 15, 20 ve 28 Ocak 1921 tarihli telgraflarda Celal Bayar, muhtaçlık duyulmadığı gerekçesiyle kapatılan Eskişehir Serum Dârül-istihzârının (laboratuvar) Anadolu’da görülen sığır vebası salgını nedeniyle tekrar açılmasını istiyor.
Mustafa Kemal Atatürk’ün 5 Ağustos 1921’de Meclis’in bütün yetkilerini devralmasından sonra yürürlüğe konulan ‘Tekâlifi Harbiyye Emirleri’ çerçevesinde toplanan hayvanlarda sığır vebası çıkınca Celal Bayar, Kolaylı’ya bu telgrafları göndermiş. Bayar, telgraflarda kurumun bir an evvel tekrar faaliyete geçirilmesini isterken, son telgrafında “Hayvanatı kurtarmak için aktif bulunmak ömrümüzün en önemli vazifesidir” kelamları yer alıyor.
“SIĞIR VEBASI NEDENİYLE DERHAL ŞU BÖLGEYE GİDİN”
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi’nden Prof. Dr. Tamay Başağaç Gül, veteriner tabip Şefik Kolaylı’ya ilişkin birçok nesnenin müzede yer aldığını, 3 telgrafın ise en bedelli yapıtlardan olduğunu belirtti.
Gül, “Kurtuluş Savaşı yıllarında bir yandan düşmanla uğraş edilirken, bir yandan hayvan hastalıklarıyla gayret edilmiş. Şefik Kolaylı da savaş yıllarında çok değerli vazifeler yürüten bir veteriner tabip. Celal Bayar’ın Şefik Kolaylı’ya çektiği 3 sayfalı şifreli telgrafta ‘Sığır vebasının yol açtığı felaket nedeniyle derhal şu bölgeye gelin ve burada savaşın’ halinde tesirli cümlelerle kurulmuş. Rivayete nazaran Celal Bayar vekaleti bitiyor ve diyor ki ‘Sığır vebası yüzünden vekaletten düşeceğimi bilseydim, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin önünden sığır vebası serumu akıtırdım’ diyor” dedi. (DHA)