Brezilya’nın yeni Cumhurbaşkanı Lula’nın yemin merasiminde Türkiye’yi temsil etmek için Brezilya’da bulunan Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, dönüş sırasında uçakta gazetecilerin sorularını yanıtladı. Sabah Gazetesi müellifi Betül Usta’nın haberine nazaran Çavuşoğlu, Suriye ile yapılan diplomatik temaslara değindi.
İşte Bakan Çavuşoğlu’nun kullandığı sözler:
SURİYE MUHALEFETİYLE TÜRKİYE ORTASINDA TEMAS
Suriye muhalefetiyle Türkiye ortasında temas oldu. Suriye muhalefeti ile hem Dışişleri Bakanlığında hem de öteki ilgili kurumlarda görüşmeler yapıldı. 3 Ocak öğlenden sonra muhalefetin temsilcileriyle ben de görüşeceğim. Aslında, muhalefet, rejimle epeydir müzakere ediyor. Astana’da, Cenevre’de müzakere ediyorlar. Ancak bugüne kadar bir sonuç alamadılar. Biz bu manada BM liderliğinde devam eden siyasi süreç çerçevesinde karşılıklı bir mutabakattan bahsediyoruz.
Önümüzdeki süreçte, rejimle siyasi seviyede yapacağımız görüşmelerden evvel muhalefet ile görüş alışverişinde bulunacağız. Muhalefetin tıpkı vakitte garantörüyüz. Münasebetiyle biz muhalefete karşın bir adım atmıyoruz. Bu süreç, onların hilafına değil. Bir de şöyle bir yorum yapılıyor, “Türkiye rejimle uzlaşacak, hasebiyle herkesi zorla Esad’a teslim edecek” O denli bir şey yok, geri dönüşler olur, fakat inançlı ve onurlu bir halde olması, dönen insanlara gerekli imkanların sağlanması kıymetli. Burada BM’nin angajmanı da bilhassa çok değerli. Hatta göçten etkilenen AB ülkelerinin ve AB’nin de angajmanı olacak tabi ki.
TEMEL GAYEMİZ KALICI BARIŞ
ABD’den bize “bunlarla neden görüşüyorsunuz ya da ne oluyor” diye rastgele bir şey gelmedi. Fakat bu türlü bir olağanlaşmaya karşı olduklarını da anlıyoruz. Fakat yıllardır izlenen siyasetlerin bir sonuca varmadığını ABD’nin de görmesi lazım. Sonuçta bu iç savaşı durdurmak lazım. Suriye’de temel gayemiz, kalıcı bir istikrarı, barışı tesis etmek, terörden arındırmak, hudut bütünlüğünü, toprak bütünlüğünü korumak. Muhalefet ile rejimin Anayasa Komitesi dahil yürüttükleri müzakerelerden bir sonuç almak. Bunun için direkt temaslarımızın da yararlı olacağını düşünüyoruz.
GERİ DÖNÜŞLER İÇİN REJİMLE ANGAJMANA GİRİLMESİ GEREK
Hem Türkiye’den ve hem başka komşu ülkelerden Suriyelilerin istekli ve inançlı geri dönüşleri için rejimle angajmana girilmesi gerekiyor. Öteki komşu ülkeler de bu türlü düşünüyor. Güvenlik, geride bırakılan malların iadesi, oraya dönüldüğü vakit hangi imkanların sağlanacağı değerli. Eğitim, çocukların eğitimi kıymetli, sıhhat kıymetli, hayatlarının idame ettirebilmesi için istihdam yaratıcı projelerin gerçekleştirilmesi değerli. Memleketler arası toplumun rejimle angajmanı bu nedenle kıymetli. Rejim Suriyelilerin dönmesi konusunda işbirliği yapmak istediğini söylüyor.Ama toplumsal medyada ve birtakım basın kuruluşlarında yazdığı üzere, “insanları rejime teslim et, rejim ne yaparsa yapsın şeklinde” bir yaklaşımımız yok.
SÖZLERİNİ YERİNE GETİRSİNLER
ABD, bize YPG ile ilgili yeni bir teklifle gelmedi. Gelmesine de gerek yok. 2019 Mutabakatına ait Ruslar da kelamlarını tutmadılar, Amerikalılar da tutmadı. Bu kelamlarını yerine getirsinler kâfi. Bir de ABD ile eski Dışişleri Bakanı Tillerson geldiği vakit birlikte açıkladığımız 90 günlük bir Münbiç Aksiyon Planımız vardı, orada da sonuç sıfır.
TERÖRLE UĞRAŞ GÜNDEMDEYDİ
Daha evvel yapılan istihbarat seviyesindeki toplantılarda ve Moskova’da yapılan savunma bakanları toplantısında terörle uğraş ve PKK ile ortak gayret gündemdeydi. Biz geçmişte de, temaslar olmadan evvel terörle çabada işbirliği yapabileceğimizi de söylemiştik. Zira terör örgütü her iki ülkenin de düşmanı.
HASSAS HUSUSLARDA İŞ BİRLİĞİ
Rusya’nın Dışişleri Bakanları toplantısı için bir tarih önerisi oldu lakin o tarihlerde biz uygun değiliz. Yeni tarih teklifleri üzerinde çalışıyoruz. Üçlü toplantıların düzgün hazırlanması gerektiğini söyledim, bunların sonuç odaklı olmaya başlaması lazım. Tarihi belirlersiniz, o tarihe kadar da hangi adımlar atılacak, bunları çalışırsınız. Önümüzdeki dışişleri bakanları toplantısına kadar bu hazırlıkları yapacağız. Uzmanlar seviyesinde görüşmeler olacak. İstihbarat düzeyinde yahut savunma bakanları düzeyinde görüşülen bahislerin somut adımlara dönüştürülmesi için yapılacak çalışmalar var.Bunlar değişik düzeylerde yapılan bir günlük toplantı, ya da bir seferlik toplantılar olmayacak. Bir üçlü toplantıda Suriye ile ilgili tüm kararların alınması beklenemez. Bunların hepsi, hem itimadın tesis edilmesi hem de önümüzdeki süreçte hassas bahislerde işbirliğinin somutlaştırılmasına yönelik adımlar.
ERDOĞAN-ESAD GÖRÜŞMESİ OLUR MU?
Böyle bir kestirimde bulunmak hakikat olmaz. En nihayetinde bu Sayın Cumhurbaşkanımızın vereceği bir karar. Ancak Cumhurbaşkanımızın söylediği bir şey vardı: “Aşamalı bir diyalog olacak” formunda. Evvel istihbarat ve Savunma Bakanları, sonra Dışişleri bakanları, sonra başkanlar seviyesinde görüşme olur. Evvel biz bir görüşelim, sonra bu kıymetlendirilir.
ABD ZİYARETİ 17 OCAK’TA
ABD’ye ziyaretimiz Ocak ayının 17’sinde başlayacak. Blinken ile görüşmemiz, ayın 18’i saat 13’de gerçekleşecek. Birçok temaslarımız olacak.Belki Houston’a gidip orada Başkonsolosluğumuzun yeni binasının da açılışını yapabiliriz. Epeydir Türkiye’den Houston’a bir ziyaret olmadı. Orada vatandaşlarımız da var. Houston’da ağır bir FETÖ mevcudiyeti var, vatandaşlarımızı yalnız bırakmayacağız.