Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, katıldığı canlı yayında gündeme ait soruları yanıtladı. Çavuşoğlu, Suriye’nin kuzeyine mümkün operasyonla ilgili yaptığı açıklamada, “Burada terör mevcudiyeti hâlâ var” diyerek ‘ABD ve Rusya’nın Türkiye’ye verilen kelamları tutmadığını’ söyledi. Çavuşoğlu, “Rusya Federasyonu ve ABD ikisi birden, ikisini de suçluyoruz. Kelamlarını tutmadılar” tabirlerini kullandı.
İsveç ve Finlandiya’nın NATO üyeliğine ait konuşan Çavuşoğlu, “Ülkede terör propagandasına müsaade vermeyecekler. Finlandiya’da bir sessizlik var. İsveç’te maalesef bu devam ediyor. Şimdi iadesini talep ettiğimiz şahıslar de Türkiye’ye gönderilmedi” dedi.
‘IRAK’TAKİ MİSYONLARIMZA YÖNELİK TEHDİT OLUŞTURUYORLAR’
Çavuşoğlu’nun açıklamalarından öne çıkanlar şöyle:
“(Musul Başkonsolosluğu’na saldırı) Irak’ta maalesef radikal kümeler, terör örgütleri mevcut. DAEŞ ülkenin değerli kısmını denetim altında tutuyordu. Bizlerin de dayanağıyla DAEŞ artık güçlü değil. Bir taraftan PKK, PKK’nın oradaki mevcudiyeti güçlü. Denetim ettiği köyler var, Sincar var. Onun dışında da farklı milisler dedikleri kümeler var. Sonuçta provokasyonlar devam ediyor. Bizim oradaki mevcudiyetimize daha evvel de tacizler oldu. Bu tacizler konusunda Irak makamlarına her vakit ikazlarda bulunduk. Bizim misyonlarımızı müdafaa yükümlülüğü kimde? Irak’ta. Irak’ın bunu yerine getirmesi gerekiyor. Viyana kontratı ortada. Türkiye’deki misyonları korumak da bizde. Sonuçta korumak o ülkenin misyonudur. Sizin ülkenizde terör örgütleri var, hem size tehdit hem de oradan Türkiye’ye yönelik tehdit oluşturuyor. Taarruzlar gerçekleştiriyor. Irak’taki misyonlarımıza yönelik tehdit oluşturuyorlar. Biliyorsunuz Erbil’de bir görevlimiz de PKK’lılar tarafından 3 sene evvel şehit edildi. Sonuçta bir terör mevcudiyeti var. Bu teröristleri temizlemek onların sorumluluğunda. Gerek merkezi, gerek bölgesel idarenin sorumluluğunda. Bunu yapamıyorsanız gelin bir arada yapalım diyoruz. Bir arada de yapamayacaksınız biz bunu yapmak zorundayız. Memleketler arası hukuktan kaynaklanan hakkımızdır bizim. Ancak Irak’ta maalesef terör örgütleri çok aktif ve Irak idaresi bu terör örgütlerine karşı faal bir gayret yürütemiyor. Bize yönelik provokasyonların da sebebi bu. Bu çabayı biz güçlü bir halde yapıyoruz. Irak’ın toprak bütünlüğüne, hudut bütünlüğüne takviye vererek, hürmet duyarak. Yaptığımız operasyonlar bu bakımdan da değerli. Dün akşamki provokasyon da bugüne kadar yapılan taciz ve provokasyonların bir modülü.
‘RUSYA VE ABD VERİLEN KELAMLARI TUTMADI’
(Suriye’nin kuzeyine operasyon) Daha evvelki operasyonlarımızın emelleri neydi? Hududumuzun çabucak Suriye tarafındaki terör yapılanmasını buradan temizlemekti. DAEŞ’e karşı operasyonumuzun da gayesi buydu, YPG, PKK’ya karşı operasyonlarımızın da münasebeti buydu. Önümüzdeki süreçte yapılacak operasyonun da maksadı budur. Burada terör mevcudiyeti hala var. Rusya Federasyonu ve ABD ikisi birden, ikisini de suçluyoruz. Kelamlarını tutmadılar. 2019’da beş gün içinde ABD ile müzakere ettik, Rusya’yla da Soçi’de bir mutabakata vardık. Her ikisi de ortak açıklama ve mutabakata nazaran bu teröristleri bu bölgelerden temizleyeceklerdi. Hiçbir müdahale etmedikleri üzere birtakım bölgelerde Ruslarla devriye geziyorlar, birçok yerde de bilhassa kuzeydoğusunda ABD, silah dayanağını devam ettiriyor. Niçin bu terör örgütüne bu kadar dayanak veriyorsunuz? Suriye’yi bölmek istiyorsunuz, bize karşı mı dayanak veriyorsunuz. ABD’nin bunu açıklaması gerekiyor. DAEŞ’le çaba falan bunları bırakalım.
‘IRAK’TA TERÖRİSTLER, NÜKLEER SİLAHLAR VAR’ DENİLDİ’
ABD, Irak’ı niçin işgal etti? NATO olarak Afganistan’a niçin girildi? Irak’ta teröristler, nükleer silahlar var denildi değil mi? Irak’taki başarısızlığın da Afganistan’dan apansız çekilmenin de sebeplerinden biri bu. Terörle uğraşta samimi değiller. Rusya’nın da umudu bunları rejime monte edebilir miyim. Bu da yanlış. ABD bir taraftan destekliyor Suriye’yi bölsün diye, siz de bunları monte edebiliriz diye. İkiniz de kullanıyor PKK YPG’yi. Rusya da Ukrayna’ya girmesinin münasebeti olarak ne görüyor? Ukrayna’nın içinde Rusya’ya yönelik tehdit oluştu diyor. Sen bunu kendine hak görüyorsun ben bunu hakikat bulmuyorum. Yanı başımda teröristlere karşı benim yapacağımı gayrete neden karşı çıkıyorsun? İran’ın sıkıntısı ne? Terör örgütünün kolları. Türkiye’de PKK, İran’da PJAK, Suriye’de YPG, PYD, PKK. Tıpkı şey. Burada kendi ortalarındaki güç çabası sebebiyle de farklı yorumlar yapıyorlar. Daha evvel teröristlerin buradan temizlenmesi konusunda İran’la görüşmeler yapıyorduk. Bu hususta rejimin yapacağı çalışmaya da her türlü dayanağı veririz. Rejimin kendi topraklarında bir terör örgütünü temizlemesi en doğal hakkıdır. Lakin rejim de ölçülü muhalefeti de terörist üzere görmesi de yanlışsız değil. Sonuçta, herkes kendi fikrini söyleyebilir. Yorumunu da yapabilir lakin bu yorum yapan ülkelerin kendilerine yönelik tehdit oluştuğu vakit neler yaptığını görüyoruz.
En nihayetinde biz ne diyoruz? Türkiye ne diyor? Cumhurbaşkanımız Erdoğan ne diyor? Bize yönelik bir tehdit oluştuğunda diğerlerinin ne dediği kıymetli değil. Milletimize, ulusal güvenliğimize yönelik bir tehdidi bertaraf etmek bizim misyonumuz. Bu operasyonun da tek maksadı budur. Birebir vakitte siyasi yararı da var zira Suriye’nin hudut ve toprak bütünlüğünü destekleyicidir bizim bu çeşit harekatlarımız. Teröristlerin ülkeden temizlenmesi Suriye’nin toprak bütünlüğü bakımından da değerlidir. Türkiye her türlü hazırlıklarını yapıyor. Bu artık bir motto hâline geldi, Cumhurbaşkanı’mızın kelamı: Bir gece apansız.
‘ABD, TERÖRLE ÇABADA SAMİMİYETSİZ’
DAEŞ’le nasıl savaştıklarını da gördük. Onları uçakla Rakka’dan başka bölgelerden hiç savaşmadan Afganistan’a nasıl götürdüklerini biliyoruz. ABD’nin terörle gayrette samimiyetsizliğinin göstergesidir. Terörist teröristtir. ABD’nin istihbarat notlarında da var bu YPG ile PYD, PKK ortasında hiçbir ayrım yoktur. Herkesten daha âlâ bunu ABD biliyor. ABD’nin terörle uğraştaki samimiyetsizliğinde de hoş bir örnek.
Uluslararası kabul görmüş bir terörizm tarifi yok. Düşünce burada. Herkes kendisine nazaran yorumluyor bunu. Senin teröristin, benim teröristim. Bana dokunmayan yılan bin yaşasın. Sana saldıran terörist de bin yaşasın. Anlayış bu. Maalesef. Bugün NATO için iki tehdit var. Bir tanesi terörizmdir. Hasebiyle NATO ülkelerinin terör konusunda önemli ve samimi olması lazım. En son Madrid’de NATO Doruğu’nda, Türkiye’yle İspanya’nın teşebbüsleri sayesinde NATO’nun güney kanadından gelen terörle ilgili özel bir oturum düzenlendi. Sayın Cumhurbaşkanı’mız da açılış konuşmasını yaptı. Açılış konuşmasında biraz evvel söylediklerimizi net bir formda vurguladı. Türkiye’nin terörle uğraşı ve Türkiye’ye yönelik terör tehdidi konusunda bir görüntü ekranda gösterildi. NATO için iki düşmandan biridir terör. O vakit gereğini yapmamız lazım.
‘BM’NİN BU TIP HUSUSLARDA DEĞERLİ ROL OYNAMASI LAZIM’
(Tahıl koridoru anlaşması) Artık savaş başlamadan evvel biz savaşın önlenmesi için çok efor sarfettik. Savaş bugün 154’üncü gününe girdi. Başından bu yana savaşın sona erdirilmesi için ne kadar uğraş sarfettiğimizi tüm dünya biliyor. Hala savaş devam ediyor. Bu savaşın tesirleri var. Güç ve besin krizi. Global tesirlerinden bahsediyorum. Bize yönelik, bölgeye yönelik, Avrupa’ya yönelik çok tesirleri var. Bu besin krizi bilhassa birçok ülkeyi etkiledi. Tahıl, gübre, Latin Amerika, Afrika, üretemeyen ülkeler, tahıl ithalatını bu iki ülkeden yapan ülkeler. Olağan bu kriz gündeme gelince bunun da çözülmesi için ağır gayret sarfettik. Bunu çözebilsek iki taraf ortasında inanç arttırıcı bir adım olacak dedik. BM de Türkiye’yi tercih etti. Türkiye’nin bölgedeki tesiri sebebiyle. Biz de BM ile çalışmak istedik zira atılacak adımların meşruiyeti kıymetli. Birleşmiş Milletler dahil bugünkü sistemler, birinci ve ikinci dünya savaşından sonra, artık savaşmayalım diye kurulan sistemler. Bu sistemin bugün eksikliği var, güçlendirmemiz lazım. BM’nin de aktifliğini artırmak için gayret sarfediyoruz. Genel Sekreter misyonu müddetince yaptığım en kıymetli iş budur dedi. Sahiden de BM’nin bu çeşit bahislerde ve başka krizlerde kıymetli rol oynaması lazım.
Her iki ülkenin de telaşları, korkuları vardı, güvenlikle ilgili, koridorla ilgili, silah taşınmasın vs. Tüm bu tasaları giderecek teklifleri ortaya koyduk BM ile birlikte. BM planı üzerinde çalıştık. Siyasi irade oluştuktan sonra teknik müzakereler de başladı. Buralarda birtakım farklılıklar vardı. Cumhurbaşkanımız tekrar hem Zelenskiy’le hem Putin’le görüştü. Tüm o soru işaretleri giderildi. Bir ortaya gelmek için. Bir ortaya geldikten sonra, İstanbul’da muahedeler başka ayrı imzalandı. Sonuçta Rusya’nın ihraç edeceği eserler de var, onun da önü açılmış oluyor. Ukrayna’nın da tahıl ve ayçiçek yağı ihracatının önü açılmış oluyor.
‘ANLAŞMA UYGUN İŞLERSE TARAFLARIN BİR ORTAYA GELME MÜMKÜNLÜĞÜ ARTAR’
Bugün Ortak Uyum Merkezi’nin açılışı İstanbul’da yapılacak. Taraflar heyetlerini gönderdiler İstanbul’a. Odessa’ya yapılan taarruz herkesi endişelendirdi. Bizi de endişelendirdi. Limanın işleyişini engelleyecek bir taarruz olmadığı, daha doğrusu oradaki altyapıyı vuran bir hücum değil. Ruslar orada askeri bir yapılanma vardı, onu vurduk dediler ancak sonuçta bu cins akınların tekrarlanmaması gerekiyor. Problemsiz bir halde bunun işlemesini temenni ediyoruz. İşlemezse çok ıstırap olur. Tahılının yüzde 100’ünü bu iki ülkeden ithal eden ülkeler var. Önemli dert olur. Fiyatlar düşmeye başladı artık, fiyatların artması da ayrıyeten kasvet. İşlemesi her iki tarafın faydasına. Yeterli de işlerse tahminen ateşkes için tarafların bir ortaya gelmesi imkanı, mümkünlüğü artar.
(Rusya-Ukrayna savaşı) Biz etkin rolümüzü devam ettireceğiz. Eninde sonunda bu savaş diplomasi masasında bitecek. O nedenle o masaya tarafların dönebilmesi için üzerimize düşeni yapmaya devam edeceğiz. Bu iş kolay değil. Savaş uzadıkça tarafların masaya oturması kolay değil. Tahıl ihracatı konusunda bile iki başka muahede imzalandı. Tıpkı evraka imza atamadılar. Savaş devam ediyor, beşerler ölüyor. Ayrıyeten taraflar ister istemez, doğal olarak, haklı ya da haksız, masaya zayıf bir halde oturmak istemez. Savaşta da ikisinin de tıpkı güçte olması da her vakit beklenmez. Bu mümkünlük da çok düşük. Sonuçta savaşın uzamasının bedeli ağır. Maalesef bu savaşın uzamasını isteyen ülkeler de var. Hatta tahıl muahedesini engellemeye çalışan ülkeler de oldu. Zira iki taraf ortasında mutabakat olmasın, sorun devam etsin. Bilhassa savaşın devam etmesini isteyen ülkeler bu savaş devam ederse Rusya zayıflar anlayışında. Kendilerine nazaran mantıklı olabilir de gerçekçi mi değil mi, ona bakmak lazım. Bu savaşın bedelini sen ödemiyorsun ki. Bu savaşın bedelini Ukrayna, topraklarıyla, canıyla, kanıyla ödüyor. Senin için savaşın uzaması stratejik bir amaç olabilir. Gerçekçi değil bana nazaran. Savaşın uzaması herkesin ziyanına. Bunu da engellemeye çalışanlar oldu lakin kararlı duruşumuz, BM’nin de sağlam durması. ABD üzere ülkeler de bu mutabakatın imzalanması için, yiğidi öldür hakkını yeme diye bizde bir kelam var, terör konusunda ne kadar eleştirdiysek, tahıl muahedesinin gerçekleştirilmesi konusunda, bilhassa Rusya’nın ihracatının önündeki pürüzlerin kaldırılması konusunda ABD’nin de güçlü bir takviyesi oldu.”
‘MUTABAKAT ZAPTI ORTADA, YÜKÜMLÜLÜKLER BELLİ’
(İsveç-Finlandiya’nın NATO’ya iştirak süreci) Güçlü bir mutabakat zaptını imzaladık. Dışişleri Bakanları olarak imzaladı. Doküman açık. Yükümlülükler var. İsveç’in ve Finlandiya’nın NATO’ya girmesini istemeyen ülke içinde kümeler da var. Bunlardan bir tanesi de o ülkedeki PKK/YPG yapılanması ve ona dayanak veren siyasi kümeler var. Sonuçta hükümetin İsveç Dışişleri Bakanı’nın ve İsveç hükümetinin bu hususlardaki açıklamalarını olumlu buluyoruz da bu mutabakat zaptının gereğini yerine getiriyorlar mı getirmiyorlar mı ona bakmamız lazım. Kelamla olmaz bu. Türkiye’nin güvenlik tasalarını anlıyoruz, mutabakat zaptını imzalamadan evvel bu hoş, kulağa beğenilen gelen bir cümle. Artık mutabakat zaptı ortada, yükümlülükler aşikâr. Bunları yerine getireceksiniz. Ülkede terör propagandasına müsaade vermeyecekler. Hala yapılıyor. Tamam yapanları eleştir de, engellemek de senin yükümlülüğünde. Bu taahhütleri yerine getirmesi lazım. Finlandiya’da bir sessizlik var. İsveç’te maalesef bu devam ediyor. Şimdi iadesini talep ettiğimiz şahıslar de Türkiye’ye gönderilmedi. İştirak protokolünün Meclis tarafından onaylanması lazım. Bu iştirak protokolü şu anda Bakanlığımız’da. Bunları yerine getirirlerse, kelamlarında dururlarsa yapılacak iş muhakkak. Dışişleri Bakanlığı’ndan Cumhurbaşkanlığı’na gönderiyoruz. Cumhurbaşkanlığı da Meclis’e gönderiyor. Son kararı da milletvekillerimiz verir. Şu anda Meclis’e gönderecek durumda olmadığımızı söylemek durumundayım.
‘ABD devreye girdi, bu türlü oldu’ algısı yanlış. O toplantıda ABD de yoktu. Genel Sekreter vardı, iki ülkenin başkanları vardı ve bizler vardık. Herkes temennisini söyledi. Tüm NATO ülkeleri toplantılarda kanılarını söylediler. Türkiye’nin de güvenlik telaşlarının haklı olduğunu da söylediler.
‘MUHALEFETİN DE İKİ ÜLKEYE BİLDİRİLER VERMESİ LAZIM’
Muhalefet partilerine de değerli bir vazife düşüyor. Terörle çaba yalnızca iktidarın misyonu değil. Muhalefetin de bu iki ülkeye iletilerini vermesi lazım. Hiç verdiklerini duymadım. Bu iki ülkeye ‘bir mutabakat zaptı var, bunu uygulamazsanız Meclis’te biz de bu iştirak protokolüne karşı çıkarız, olumlu oy vermeyiz’ demesi lazım. Yalnızca iktidarı eleştirmekle olmaz bu işler. Vatanımızı, milletimizi düşünüyorsak, taban bu türlü düşünüyor, bu partiler üstü bir mevzu. Tüm partilere oy veren vatandaşlarımızın ortak kanısı. Terör zira hepimizin belası. O nedenle muhalefete de misyon düşüyor.
‘F-16 MÜZAKERELERİ GÜZEL GİDİYOR’
(ABD ile ilişkiler) Problemler var, devam ediyor. Suriye’yi konuştuk, YPG/PKK’ya verdikleri takviyesi hatırlattık. Başka taraftan S400 ve CAATSA yaptırımları çerçevesinde F35, FETO’nun ABD’deki mevcudiyeti, bunların hepsini şimdi daha tahlile kavuşturulamamış problemler. Fakat daha evvel de söyledim. Roma’da Sayın Cumhurbaşkanı’mızın Biden’la yaptığı görüşmede sıkıntıların çözülmesi için bir stratejik düzenek kuralım teklifi ortaya atıldı. Bunu gerçekleştirdik. Birinci bakan seviyesinde toplantıyı da Blinken’le gerçekleştirdik. F16 müzakereleri çok âlâ gidiyor. Müzakereler konusunda idarenin yaklaşımı pek olumlu. Başka taraftan Kongre’deki, çok katı olumsuz hava da dağılmış durumda. Bu iş birliğinin NATO için de stratejik ehemmiyeti var. Türkiye’nin son vakitlerde üstlendiği rolün de farkındalar. Umalım bu süreksiz bir farkındalık olmaz. Biz evvelden beri bu çeşit hususlarda üzerimize düşeni yapıyoruz her vakit. Türkiye sağlam bir ülkedir, kelamında duran bir ülkedir. Evet problemler var lakin olumlu bir süreç de var. Meseleleri azaltmak, olumlu süreci geliştirmek herkesin faydasınadır. 100 milyar dolarlık bir ticaret hacmi gayemiz var. Sayılar daima artıyor. Bilhassa ihracatımız konusunda ABD, Almanya’dan sonra ikinci sıraya yükseldi. İngiltere de üçüncü sıraya yükseldi.
‘YUNANİSTAN’IN YAPTIĞININ BİNDE BİRİNİ YAPSAK KIYAMET KOPAR’
(Yunanistan’la gerilim) Yunanistan’ın maharetli olduğu alanlar var. Bunlardan biri de en haksız durumdayken bile mağdur olduğunu ağlayarak anlatma yetenekleri var. Başka taraftan Yunanistan demokrasiyi en çok ihlal eden ülkelerden bir tanesi. Memleketler arası mutabakat, memleketler arası hukukun bir kesimi da memleketler arası muahede. İşine geldiği vakit en güzel biçimde kullanır, işine gelmediği vakit da çok saçma münasebetlere bile evvel kendisini inandırır sonra diğerlerini inandırmaya çalışır. Biz Türkiye olarak haklı davamızı savunmak için ne yapılması gerekiyorsa onu yapıyoruz. Yunanistan 6 millik kara suları üzerinde 10 millik hava alanı savına bulunan dünyadaki tek ülke. Biz bunun saçmalığını anlatıyoruz. ABD idaresi bile Kongre’sine yazdığı mektupta bunun kabul edilemez olduğunu söylüyor. Öteki taraftan Yunanistan’a soruyoruz, neden adaları silahlandırdın, mutabakatlara muhalif bir formda. Artık Türkiye’den tehdit var diyor. Türkiye’den tehdit algısı somut mu soyut mu. Benim hava alanımı ihlal etti Türkiye diyor. Yunanistan bizim hava alanımızı ihlal ettiği vakit bizim askerimiz doğal ki karşılık verecek. Ek dört mili kendi hava alanı gördüğü için buraya giren herkesi suçluyor. Yunanistan’ın insan hakları konusunda yatacak yeri yok. Burada Lozan Mutabakatı gereği seçilmiş müftülere yapmadığı azap kalmadı. Cenaze namazı kıldırdı diye dava açtı. Biz Yunanistan’ın Batı Trakya Türk azınlığına yaptığının binde birini Türkiye’de rastgele bir azınlığa yapsak dünyada kıyamet kopar. Türk isimlerini bile kullanamıyorlar. Yunanistan, Atina mescidi olmayan tek başşehir olarak herkes tarafından eleştirilir. Bir yeri mescide çevirdiler, bir dernek kurdular. Bu derneğin 9 yöneticisi var. Beş tanesi Ortodoks, dört tanesi Müslüman.” (HABER MERKEZİ)