Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a cevaben “Gün ışığında bekliyoruz” sözlerine, “Biz, o kelamlara karşılık vermeye bile gerek duymuyoruz. Nereye ne vakit gideceğimize biz karar veririz” dedi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, bakanlıkta diplomasi muhabirleri ile bir ortaya gelerek gündeme ait açıklamalarda bulundu.
Diplomatik ajandalarının ağır olduğuna işaret eden Çavuşoğlu, “Yapıcı tenkitlerden ders alıyoruz, bilhassa son 1 yıllık süreç bir doğrulama yılı oldu. Örneğin ‘Libya’da ne işiniz var’ diyenler son 1 yılda ‘İyi ki Türkiye orada var’ diyorlar. Afganistan ile geçiş süreci başlayınca, ‘Taliban ile angajmana nasıl girilir’ diye soranlar, Taliban’la angajmana girdiler. Rusya- Ukrayna savaşında bizi eleştirenler, izlediğimiz istikrarlı diplomasiyi takdir ediyorlar. Politikalarımızı değişen süreçlere nazaran yeniliyoruz” diye konuştu.
“TÜRKİYE’YE HERKES AKIL DANIŞIYOR”
Türkiye’nin kimseyi mutlak dost ya da düşman olarak görmediğine dikkat çeken Çavuşoğlu, “Doğusu ve batısı ile alakaları sağlamayı düşünüyoruz. Trablus’ta yaşanan çatışmalardan çabucak sonra Batılı aktörleri ağırladık. Bu bile geldiğimiz seviyeyi göstermektedir. Rusya- Ukrayna savaşı ile de istikrarlı bir diplomasi yürütüyoruz. Rusya’ya karşı tarihi bir yaptırım uygulanıyor. Bunlardan etkilenmemek sağlam bir diplomasiyi gerektiriyor. Süreç uzadıkça sıkıntılar daha da derinleşiyor. Avrupa’da yaşanan karamsarlık, Avrupa’nın zayıflaması bizim işimize yaramaz. Avrupa’da kışa az kaldı, toplumsal olayları görmüş olduk. Geçen ay Slovenya’da ‘AB önümüzdeki kışı nasıl geçirecek’ bunu tartıştık. Bu ortamda Türkiye’ye herkes akıl danışıyor” tabirlerini kullandı.
BÜYÜKELÇİ KARARNAMESİ
Gazetecilerin sorularını yanıtlayan Çavuşoğlu, büyükelçi atamalarına ait, “Yeni büyükelçiler kararname taslağı hazır. Sayın Cumhurbaşkanımıza arz edeceğiz. Kapsamlı bir kararname olacak” dedi.
“GÖRÜNÜRLÜĞÜMÜZ, YUNANİSTAN’I ÇILDIRTIYOR”
Bakan Çavuşoğlu, Yunanistan’ın Türkiye’ye yönelik hali ve BM Genel Kurulu’nda Yunanistan ile temas kurulması ihtimaliyle ilgili soruya şu karşılığı verdi:
*Planlanmış bir görüşme yok. Bu türlü bir teşebbüs de yok. Yunanistan’ın temel rahatsızlığı Türkiye’nin son vakitlerde çok değerli bir aktör olması. Evvel Libya ile Deniz Yetki Alanları Mutabakatımızı imzaladık.
*Arkasından kıta sahanlığımızın batı sonlarını belirledik. Buraya 1,5 yıldır hiçbir gemiyi sokmadık. Bunlara, Yunanistan’ın, Rum kısmının, üçüncü ülkelerin gemileri de dahil. 9 kez bunu delme teşebbüsünde bulundular.
*Bu teşebbüslerin hepsini diplomatik gayret ve alandaki önlemlerle engelledik. Başka taraftan Türkiye, bilhassa Ukrayna ve Kafkasya mevzularında, Balkanlarda her yerde attığı adımlarla çok beğenilen bir ülke oldu.
*Herkesin yüzünü döndüğü bir ülke oldu. Besin güvenliği, güç güvenliği konusunda da tekrar değerli bir ülke haline geldi. Bu, Covid’le başladı aslında. İnançlı bir tedarik merkezi oldu. Sonuç olarak Türkiye’nin milletlerarası arenadaki görünürlüğü ve muvaffakiyetleri Yunanistan’ı çıldırtıyor.
*Ayrıca Yunanistan, bu nedenle Türkiye’yi kışkırtmak da istiyor. İşte tacizler, kilit atmalar bunun örneği. Bir de Yunanistan Türkiye’nin yaptırımlara katılmamasını ve münasebetiyle turistlerin Türkiye’ye gelmesi üzere hususları da daima gündeme getiriyor. Belirli ki bundan da çok rahatsız olmuşlar. Buna misal ucuz hesaplar yapıyorlar. Yunanistan’ın attığı adımları buna bağlıyoruz.
YUNANİSTAN’A YANIT
Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis’in, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Bir gece apansız gidebiliriz” açıklamasına karşılık “Gün ışığında bekliyoruz” kelamlarına reaksiyon veren Çavuşoğlu, “Biz, o kelamlara yanıt vermeye bile gerek duymuyoruz. Nereye ne vakit gideceğimize biz karar veririz” dedi.
“NET YÜKÜMLÜLÜKLERİN YERİNE GETİRİLMESİ LAZIM”
NATO üyelik süreçleriyle ilgili ülkelerindeki teröristlerin iadesi hakkında İsveç ve Finlandiya’nın ülkelerinde terörist bulunmadığına yönelik telaffuzlarına ait Çavuşoğlu, şunları söyledi;
*Seçim öncesi açıklamaları fazla dikkate almamak lazım. Finlandiya’da yapılan üçlü toplantıdaki görüşmelerde şu ortaya çıktı; o güne kadar ve bu güne kadar şimdi somut bir adım atılmadı. Bu iki ülke tarafından atılan somut bir adım yok.
*Önümüzdeki devirde adım atacaklarını taahhüt ettiler. Kendileri de aslında şimdi bir adım atılmadığını kabul ediyor. Birebir vakitte mutabakat zaptına bağlı kaldıklarını ve kalacaklarını söylüyor. Ancak söylemeleri kıymetli değil, uygulama kıymetli. Artık İsveç’te seçim oldu.
*Seçim öncesi bir adım atmalarını beklemiyorduk esasen. Seçimden sonra kurulacak hükümet gerekli adımları atmalıdır. Atmadıkları sürece bu muahedenin Meclis tarafından onaylanmayacağını biliyorlar. Bizim için bir vakit baskısı yok.
*Tabii bu ülkelerin teröristlerin iadesi, terörist faaliyetlerin engellenmesi dahil yükümlülüklerini yerine getirmeleri, terörle çaba bakımından kıymetli. Ne kadar erken adım atarlarsa o kadar âlâ olur; fakat NATO üyelikleri konusunda bizim üzerimizde rastgele bir vakit baskısı olmadığını vurgulamalıyım.
*Hangi ülkelerin NATO üyeliklerini onayladıklarını daima gündeme getiriyorlar. O da bizim üzerimizde rastgele bir baskı oluşturmaz. Bir mutabakat zaptı var. Net yükümlülükleri var. Bunların yerine getirilmesi lazım. Yasa değişikliği ise yasa değişikliği yapacaklar. ‘Mevcut maddelerimiz buna elvermiyor’ denmesin.
*Bunu da aslında mutabakatın içinde koyduk. Kendileri teklif ettiler yasa değişikliğini. Şimdi daha adım atmadılar. Hükümet kurulduktan sonra hangi adımları atacaklar, bunu yakından takip edeceğiz.
“TÖRENE BEN KATILACAĞIM”
Çavuşoğlu, vefat eden İngiltere Kraliçesi 2’nci Elizabeth’in cenazesine iştirak ile ilgili soruya, “Türkiye’yi temsilen ben katılacağım. Akabinde BM Genel Heyeti için New York’a geçeceğim. Daha sonra da 27 Eylül’de Japonya’da eski Başbakan Abe için düzenlenecek resmi cenaze merasimine katılacağım” dedi.
“BAZI KONGRE ÜYELERİNDEN ÇATLAK SESLER ÇIKIYOR”
ABD’den F-16 tedariki ile ilgili siyasi ve teknik seviyede rastgele bir sorun olmadığına değinen Çavuşoğlu, şunları söyledi;
*Askerlerimiz ortasında yapılan görüşmelerde rastgele bir sorun yok. Türkiye’ye verilecek F-16’ların, ABD ve NATO için de kıymetli olduğu vurgulanıyor, altı çiziliyor. Keza, siyasi taraftan Amerika idaresi de birebir şeyi söylüyor.
*Kongre’ye bir soruya karşılık olarak yazdığı mektupta da Dışişleri Bakanlığı, bunu vurguladı. Fakat kimi Kongre üyelerinden çatlak sesler çıkıyor. Kıymetli siyasi önderlerden de idarenin ve askeri kanadın görüşüne yakın demeçler duyuyoruz.
*Lindsey Graham üzere Türkiye ve NATO’ya ehemmiyet veren kıymetli siyasetçilerden de dayanak geliyor. Biz Amerikan idaresine de şunu söyledik; arkadaşlarımız da gidiyor.
*Milletvekillerimiz, büyükelçiliğimiz de orada, Kongre üyeleriyle görüşmelerde, temaslarda bulunuyorlar. Birebir biçimde kendi lobi şirketlerimiz de her vakit olduğu üzere bu hususta çalışmalar yapıyor; ancak temel olarak Kongre’yi yönlendirecek olan Amerikan idaresi.
*Ayrıca, Amerika bir seçim arifesinde. Kasımda kritik bir seçim olacak ve Kongre’de hem Senato kanadında hem de Temsilciler Meclisi kanadında, istikrarlar değişebilir.
*Önceden nasıl bir sonuç çıkacağını kestirmek yanlışsız olmaz, mümkün de değil. Seçimler öncesinde buna benzeri mevzular, diasporaların oyunu almak bakımından da gündeme getirilebilir.
“RUS TAHILINI TAŞIMAKTA TEREDDÜT EDEN GEMİLER VAR”
Tahıl koridoru ile ilgili görünürde sıkıntısız işleyen bir süreç olduğuna işaret eden Çavuşoğlu, şunları söyledi;
*Biliyorsunuz, tahıl muahedesi 4 aylık bir muahede ve 19 Kasım’da bitiyor. Toplantıda, bunun uzatılması ve süreçte aksaklık var mı, yok mu bunları değerlendirdik. Savaşan iki tarafın, insani mevzu olsa bile, her gün her saat mutabakatı da mümkün değil. Şu ana kadar Türkiye ve BM, bu süreci güzel yönetiyor, onu söylemek isterim.
*Tabii kendilerini de tebrik ettik, eforlarından ötürü teşekkür ettik. Bu ülkeden ayrılan gemilerin eserleri nereye taşıdıkları, nerelere gittikleri bahislerinde Rusya’nın da birtakım serzenişleri oldu. ‘Tahıl gereksinim sahibi yoksul ülkelere değil de güçlü ülkelere gidiyor’ diye. Bunu biz gözden geçirdik, ne kadar ve nereye gidiyor diye.
*Hangi ülkelere yüzde kaçı gidiyor, Afrika’ya ne kadar gidiyor, bunların hepsini daima gözden geçirdik. Natürel, gübre ihracatı da değerli. Tarım ülkelerinin önemli bir gübre muhtaçlığı var, Türkiye’nin de muhtaçlığı var ve gübre fiyatları çok yükseldi.
*Bu muahedenin uygulamaya girmesinin akabinde, tahıl eserleri fiyatları 2008’den bu yana en büyük düşüşü yaşadı. BM Besin ve Tarım Teşkilatı’na (FAO) nazaran tahıl fiyatlarında Temmuz ayında yüzde 11 düşüş oldu. Bu önemli bir düşüş.
*Diğer taraftan Rusya’nın ihraç ettiği eserler yaptırıma dahil değil; ancak daha evvel de söylediğimiz üzere gemilerin limanlardan servis alması, ya da yanaşabilmesi, sigorta ve bankacılık üzere kısıtlamalar, ambargolar var. Her ne kadar açıklamalar yapılsa da bilhassa Rusya bu mevzuda şikayette bulununca, Blinken ve BM Genel Sekreteri Guterres’le telefonla temas ettim.
*Daha sonra Blinken’ın da Amerikan idaresinin de açıklaması oldu, Genel Sekreterin de. Ancak bu açıklamalara karşın, Rus tahılını taşımakta tereddüt eden gemi ve nakliyecilik şirketleri var; fakat rastgele bir pürüz yok. Yani şu anda Rusya da eserlerini ihraç edebilir.
“BİZ OLMADIĞIMIZDA ÖNEMLİ TEHDİTLER HAYAT BULUR”
Beşşar Esad’ın, Türkiye’nin Suriye’den çekilmesi gerektiğiyle ilgili kelamlarını kıymetlendiren Çavuşoğlu, şöyle konuştu:
*Doğru ve gerçekçi bir açıklama değil. Neden gerçekçi bir açıklama değil? Bugün biz o topraklardan çekilirsek oralara rejim hakim olamaz. Terör örgütleri hakim olur. Bu bizim için de risk, rejim için de risk.
*Yani Suriye için risk aslında. Ayrıyeten önemli bir göç baskısıyla karşı karşıya kalırız. Artık bu mevzuyu daima gündeme getiriyorlar. Belgrad’da ayaküstü yemek öncesi öteki bakanlarla bir arada yaptığımız kısa görüşmede de rejimin Dışişleri Bakanı bu mevzuyu gündeme getirdi.
*Ben de kendisine şunu söyledim; sizin Suriye’de istikrarı sağlayabilmeniz için evvel iç uzlaşının olması gerekiyor. Teröristleri bir kenara bırakın.
*Anayasa konusunda muhaliflerle uzlaşarak adım atın, ülkeyi seçime götürün. Biz her vakit söylüyoruz, Suriye’nin topraklarında gözümüz yok; lakin şu anda biz olmadığımız vakit bize yönelik çok önemli tehdit oluşacak ortamlar hayat bulur.
“AZERBAYCAN’DAN BAĞIMSIZ ADIM ATAMAYIZ”
Azerbaycan ve Ermenistan ortasında yaşanan son gelişmeleri can sıkıcı olarak pahalandıran Çavuşoğlu, şunları söyledi;
*Ermenistan’ın bu provokasyonları sonlandırması gerekiyor. Bizim Ermenistanla görüşmelerimiz ikili seviyede devam ediyor fakat kendilerine bunun, Azerbaycan’dan bağımsız bir formda devam etmeyeceğini söylüyoruz.
*Biz bu türlü söylediğimiz vakit da rahatsız olduklarını belirtiyorlarmış. Lakin bu gerçek. Bizim Azerbaycan’dan bağımsız biçimde adım atmamız mümkün değil. Gerçekçi de değil. Azerbaycan ile bizim aramızdaki bağlantılar bir yana, Azerbaycan ile Ermenistan ortasında bu tansiyonlar devam ederken Güney Kafkasya’da istikrardan nasıl kelam edilebilir?
*Şimdi muahedeler imzalandı, işte Zengezur vesaire öteki projeler, Ermenistan’ın da çok faydasına olacak projeler, buna bile ‘koridor’ demeyin üzere bir sürü mazeretler buluyorlar.
*Brüksel’de tekrar bu mevzuları hayata geçireceklerini teyit ettiler. Aliyev ile Paşinyan’ın görüşmeleri oldu. Sonuçta biz Güney Kafkasya’nın istikrarı için samimiyiz. Ermenistan daha samimi olursa, gelişmeler olabilir.
“MISIR İÇ DİNAMİKLERİNE ODAKLANDI”
Çavuşoğlu, Mısır ile olağanlaşma sürecine ait, “Olumsuz bir şey yok lakin olumlu somut adım da yok. Milletlerarası platformlarda birbirimize karşı çıkmama prensipleri vesaire bunlar devam ediyor. Olumsuz bir durum yok. Mısır’da bir kabine değişikliği oldu. Mısır kendi iç dinamiklerine odaklandı” dedi. (DHA)