Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un Türkiye‘yi “emperyalist ajandası” olan ülkeler ortasında saymasına reaksiyon göstererek, “Sayın Macron’un açıklamaları son derece bahtsız olmuştur. Sonuçta Türkiye olarak biz Afrika‘da yahut öbür yerde hiçbir ülkeyi rakip olarak görmüyoruz ve hiçbir ülkeyle de bir sorunumuz yok. Tam aksine herkesle iş birliği yapmak dileğindeyiz.” dedi.
Çavuşoğlu, Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Colonna ile Dışişleri Bakanlığındaki görüşmesinin akabinde düzenlenen ortak basın toplantısında konuştu.
Fransa’nın Türkiye’nin en kıymetli ticari ortaklarından biri olduğuna vurgu yapan Çavuşoğlu, “Geçen sene 17 milyar dolar civarında bir ticaret hacmini yakaladık. Bu sene sayılara baktığımız vakit 19 milyar dolara yaklaşacağız. İnşallah bu yaz aylarında artış daha da fazla olur, 20 milyar doları yakalarız.” sözlerini kullandı.
Çavuşoğlu, Türkiye-Fransa Ortak Ekonomi ve Ticaret Komitesi (JETCO) düzeneğinin tertipli halde sürdürülmesinde yarar olduğunu belirterek, “İş insanlarımızı karşılıklı yatırımları arttırmaya, hatta üçüncü ülkelerde ya da bölgelerde de iş birliğine gitmelerini teşvik etmemiz lazım. Bu mevzuda da mutabıkız.” değerlendirmesini yaptı.
Savunma sanayi konusunda gündemde SAMP-T projesi olduğunu hatırlatan Çavuşoğlu, bu bahsin iki ülke Cumhurbaşkanları ortasında da ele alındığını belirterek, “Proje konusunda teknik heyetlerimiz çalışmalarını sürdürüyor. Bu ay içinde Türkiye-İtalya-Fransa üçlü teknik seviyede görüntü konferans prosedürüyle görüşme gerçekleştirecek.” diye konuştu.
“AB lakin Türkiye ile potansiyelini hayata geçirebilir”
Çavuşoğlu, vize müracaatlarında Türk vatandaşlarının yaşadıkları problemlerin aşılması konusunda Colonna’ya Türkiye’nin beklentilerini ilettiğini kaydederek, “Bu sorunun da en kısa müddet içinde çözülmesi gerekliliğine inanıyoruz.” dedi.
Görüşmede terörle gayrette Türkiye’nin beklentilerinin de anlatıldığını tabir eden Çavuşoğlu, “Özellikle Fransa’nın PKK ve DHKP-C ögelerine yönelik Fransa’da aldığı önlemler için teşekkür ediyoruz. Gerek gözaltına alınma, gerekse mal varlıklarının dondurulması üzere beklentilerimizin bir kısmını karşıladılar. Fakat gerek iade gerekse ilave önlem için taleplerimiz de var. Onların da karşılanmasını umut ediyoruz.” tabirlerini kullandı.
Çavuşoğlu, Ukrayna’daki savaş çerçevesinde yaşanan son gelişmelerin Türkiye’nin Avrupa ve Avrupa Birliği için ne kadar değerli bir ülke olduğunu bir defa daha gösterdiğine vurgu yaparak, “Bunun konjonktürel olmamasını diliyoruz. Yalnızca muhtaçlık duyulduğu vakit Türkiye’ye ehemmiyet verilmemesi gerekiyor. Biz şunu açık yüreklilikle söylemek istiyoruz. AB lakin Türkiye ile potansiyelini hayata geçirebilir ve gerçek manada bir jeopolitik aktör olabilir.” değerlendirmesinde bulundu.
İki ülkenin Doğu Akdeniz, Ege, Kıbrıs, Suriye, Irak, Libya, Kafkasya ve Ukrayna mevzularında görüş ayrılığı içinde olduğu mevzuların da olduğuna dikkati çeken Çavuşoğlu, şunları söyledi:
“Açık yüreklilikle hepsini kendi ortamızda konuşuyoruz. Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Ukrayna’daki savaşın bir an evvel durdurulması ve adil bir barışın tesisi için ağır efor sarf ediyoruz. Öteki taraftan tahıl koridoru meselesiz bir formda ilerliyor. Sayın Colonna’ya bu bahiste da bilgi verdim. Bugüne kadar iki milyon tondan fazla Ukrayna tahılı Ukrayna’dan çıktı.”
Çavuşoğlu, Fransa’yı da Ukrayna’daki savaşın sona ermesi için gösterdiği uğraştan ötürü desteklediklerini belirterek, barışın adil olması gerektiğine vurgu yapıp, “Özellikle Ukrayna için adil bir barış olması lazım. Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü tesis eden bir barışın olması gerekiyor. Bu mevzuda da birlikte çalışmaya hazırız.” dedi.
“Fransa’nın ve AB’nin Kıbrıs Türklerine 2004’te verdiği kelamları tutmalarını bekliyoruz”
Türkiye’nin Ege ve Doğu Akdeniz’de kalıcı bir tahlilden yana olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, AB dahil tüm üçüncü aktörlerin tarafsız bir tavırla Türkiye’nin diplomasi davetini desteklemesi gerektiğini kaydetti.
Çavuşoğlu, adadaki Annan Planı referandumunun akabinde KKTC üzerindeki kısıtlamaları kaldırma kelamını hatırlatarak, “Fransa’nın ve AB’nin Kıbrıs Türklerine 2004’te verdiği kelamları tutmalarını bekliyoruz.” dedi.
Suriye’de devam eden iç karışıklığa da değinen Çavuşoğlu, siyasi tahlile yönelik uğraşların artırılması gerektiğine işaret ederek, “Ama bir sefer daha vurgulamak isterim. PKK/YPG’nin Suriyeli sivilleri ve ülkemizi maksat almaya devam eden hücumlarına karşı da kararlı çabamızı sürdüreceğiz. Bunu sürdüreceğimizi de biraz evvel Catherine’e söyledim.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, Libya’daki sıkıntıların da seçimle çözülebileceğini ve bu mevzuda memleketler arası toplumdan tek ses çıkması gerektiğini belirtti.
Azerbaycan’ın Karabağ zaferinden sonra Güney Kafkasya’da kalıcı barış ve istikrar için değerli bir fırsatın ortaya çıktığına dikkati çeken Çavuşoğlu, Türkiye-Ermenistan ve Azerbaycan-Ermenistan görüşmeleri üzere süreçlerin desteklenmesi gerektiğini vurguladı.
“Sayın Macron’un açıklamaları son derece bahtsız olmuştur”
Fransız mevkidaşının, Cumhurbaşkanı Macron’un Cezayir’de yaptığı bir konuşmada “Türkiye, Rusya ve Çin’i neo-kolonyal ve emperyalist ajandaları olan ve el altından Fransa düşmanlığı yapan ağlar olduğu” konusundaki kelamlarının Türkiye ile ilgili olmadığını belirtmesi üzerine Çavuşoğlu, şu tabirleri kullandı:
“Sonuçta üç ülkeden bahsetti Sayın Macron konuşmasında. Bunlardan bir tanesi de Türkiye. Ne yazık ki Batı Balkanlarla ilgili yapılan konuşmalarda da Türkiye’yi Çin ve Rusya’yla tıpkı kategoriye sokmaya çalışan AB üyesi ülkeler var. Meğer Batı Balkanlar’ın istikrarı ve ekonomik kalkınması için en çok takviye veren ülkelerin başında da istisnasız tüm ülkelerin en çok güvendiği ülkelerin başında da Türkiye geliyor. Münasebetiyle Türkiye’yi burada yahut öteki yerde rakip olarak görmek yanlışsız değildir. Ben açıkça söylemek isterim. Sayın Macron’un açıklamaları son derece bahtsız olmuştur. Sonuçta Türkiye olarak biz Afrika‘da yahut öbür yerde hiçbir ülkeyi rakip olarak görmüyoruz ve hiçbir ülkeyle de bir sorunumuz yok. Tam aksine herkesle iş birliği yapmak isteğindeyiz.”
Çavuşoğlu, Fransa’nın Türkiye’yle istişare sistemlerine Afrika‘yı ekleme teklifini Türkiye’nin memnuniyetle kabul ettiğini hatırlatarak, iki ülkenin Afrika konusunda yapacağı iş birliğinin en çok Afrika’nın faydasına olduğunu söyledi.
Şirketlerin rekabet etmesinin olağan olduğunun, ülkelerin rekabetinin ise olağan olmadığının altını çizen Çavuşoğlu, Türkiye’nin Afrika’da hiçbir yere sömürgeci bir yaklaşımla gitmediğini vurguladı.
Çavuşoğlu, “Tam bilakis eşit ortak üzere görüyoruz. Esasen Türkiye’nin şu anda Afrika’da çok tanınan olmasının sebebi bu. Yani Türkiye seviliyor. Her Afrika ülkesinde seviliyor. Zira Türkiye onlara tıpkı göz hizasında bakıyor, tıpkı samimi lisanla konuşuyor, eşit ortak üzere görüyoruz. Yani zirveden bakmıyoruz.” diye konuştu.
“Fransa kimi Afrika ülkelerine geri dönmekte zorlanıyorsa Fransa’ya da yardımcı olabiliriz.” diyen Çavuşoğlu, Türkiye’nin sağlam bir ortak olduğunu belirtti.
Çavuşoğlu, Afrikalıların en çok Fransa ve Türkiye’deki Afrika tepelerine katıldığını da vurgulayarak, “Gelin Afrika’nın kalkınmasına birlikte katkı sağlayalım. Aslında Afrika ülkeleri de sömürgeci yaklaşımları kabul etmiyor. Bunu tarihte de gördük, artık de görüyoruz. Zira Afrika halkı gururlu bir halk.” değerlendirmesini yaptı.
“Fransa’nın geçmişteki sömürgecilik anlayışı Afrika’da tutmadı”
Fransa Cumhurbaşkanı Macron’un Cezayir ziyareti sırasında Türkiye dahil öteki ülkelere Afrika konusunda yönelttiği itham üzerine Türkiye’nin, “Fransa’nın en kısa vakitte, kendi sömürgeci geçmişiyle yüzleşmesi” tarafındaki karşılığına ait bir soru üzerine Çavuşoğlu, Türkiye’nin açıklamalarında net tabirler kullandığını belirtti.
Çavuşoğlu, “Fransa’nın geçmişteki sömürgecilik anlayışı Afrika’da tutmadı. Artık o ülkelerde sömürgeci olarak mevcudiyeti yok artık Fransa’nın.” dedi.
Türkiye’nin açıklamasında Fransa’nın “geçmişteki sömürgeci yaklaşımından” ders alması gerektiğinin vurgulandığını hatırlatan Çavuşoğlu, şöyle devam etti:
“Afrika’da Fransa aleyhine bir açıklama, bir tavır varsa bunu Türkiye’de yahut diğer ülkelerde aramaması gerekiyor. Bu, biz o ülkeleri Fransa’ya karşı kışkırttığımız için değildir. Geçmişte olan yanlışlardandır. Bu kusurlar düzeltilebilir mi? Düzeltilir. Düzeltmek için de Türkiye’nin Afrika’ya yaklaşımını örnek alması gerekiyor. Söylediğimiz çok açık ve net. Ancak biz bu açıklamayı da durup dururken yapmadık. Sayın Macron’un Cezayir’de Afrika’da Türkiye’ye karşı yaptığı açıklamalar sonucunda Bakanlık olarak açıklama yapmaya muhtaçlık duyduk.”
Gıda ve güç krizi
Çavuşoğlu, Ukrayna’dan tahıl sevkiyatına ait bir soru üzerine, gemilerin sayısının her geçen gün arttığına ve kara yolu üzerinden de sevkiyata da dikkati çekerek, “Özellikle Lviv’e giderken 50 kilometrelik bir tır kuyruğu gördük Ukrayna-Polonya hudut kapısında.” dedi.
İhracatın önünde rastgele bir mahzurun olmaması gerektiğini ve Türkiye’nin her iki tarafla da temaslarını sürdürdüğünü belirten Çavuşoğlu, “Diğer taraftan, Rusya’nın tahıl ihracatının önündeki pürüzlerin bilhassa lojistik, sigorta ve bankacılık ödemeler konusundaki mahzurların olmadığını, kalktığını ABD’nin de açıklaması kıymetlidir.” diye konuştu.
Çavuşoğlu, şunları kaydetti:
“Bu adımın; inşallah Zaporijya Nükleer Santrali konusunda da bir mutabakata varılırsa ve savaş tutuklularının, esirlerinin değişimi konusunda kimi inanç arttırıcı adımlar atılabilirse tüm bu adımların kalıcı bir ateşkese evrilmesini istek ediyoruz. Bu istikamette gayretlerimizi da arttırarak devam edeceğiz.”
Fransa’nın da ateşkes konusunda samimi gayretleri olduğunu söyleyen Çavuşoğlu, savaşın uzamasının, bilhassa güç ve besin krizi üzere çok kıymetli krizleri beraberinde getirdiğini vurguladı.
Çavuşoğlu, “Türkiye olarak biz Avrupa’ya ya da dünyanın öteki bölgelerine nazaran daha düzgünüz diye vurdumduymaz olamayız. Güç fiyatları olağan bizi de etkiliyor. Bilhassa gaz ve öbür bahislerde fiyatlar üç kat, dört kat arttı. Sonuçta tüm dünyanın sorunu. Tahlili de bizim elimizde.” değerlendirmesinde bulundu.
(Bitti)