Çarpık ayak sendromu hastalarının yarısında yalnızca tek ayak etkilenirken, öbür yarısında iki ayak birden etkilenmektedir. Nedeni net olarak açıklanamamakla birlikte, ikiz kardeşlerde yaklaşık 1/3 oranında görülüyor olması, hastalığın ortaya çıkışında genetik yatkınlık olabileceğini düşündürmektedir. Çarpık ayak sendromu nedir? Çarpık ayak sendromu nasıl anlaşılır? Çarpık ayak sendromu nasıl tedavi edilir?
ÇARPIK AYAK SENDROMU NEDİR?
Doğuştan çarpık ayak (Club foot, Clubfoot, Pes Ekinovarus, Yumru ayak) olarak bilinen tek ya da her iki ayakta görülebilen doğumsal bir deformitedir. Kısaca PEV olarak da bilinir. Etkilenen ayak ya da ayaklar bilekten içeri dönük biçimdedir. Tedavi edilmez ise kişi fakat bileğinin üstünde ya da ayağının yan tarafına basarak yürüyebilir. Bununla birlikte tedaviyle hastaların çok büyük çoğunluğu çocukluk periyodunun birinci yıllarında düzelir.
Ayakta en sık rastlanan doğumsal deformitelerden biridir ve ortalama her 1000 doğumda 1 görülür. Olayların yarısı her iki ayakta (bilateral) başka yarısı ise tek ayakta (unilateral)görülür. Erkek bebeklerde, kızlara oranla görülme riski daha fazladır.Tek ayak deformitelerinde, kelam konusu ayak başka ayaktan daha küçük kalabilir. Bazen tedavisi çok daha kolay olan, tabip takibi eşliğinde tabiatıyla de düzelebilen, ana rahminde bebeğin duruşundan kaynaklanan süreksiz bir pozisyonel biçim bozukluğu olan Metatarsus Adduktus (Postural- pozisyonel PEV ) ile karıştırılabilir.
ÇARPIK AYAK SENDROMU TARİHÇESİ
Eski Mısır’da deformmiteye ilişkin fotoğraflar bulunmakla birlikte birinci yazılı bilgiler MÖ 4. yüzyıl’da Hipokrat tarafından verilmiştir. Hipokrat’ın tedavi metodu hasta doğar doğmaz kelam konusu deformitenin (cerrahi müdahale olmadan) el ya da bandajlar ile seri formda manipülasyonlarla halinin düzeltilmesi formundaydı. Son 50 yıla gelene kadar çok çeşitli cerrahi olan ve olmayan tedavi formülleri uygulanmış olmasına karşın günümüzde kelam konusu deformitenin tedavisinde en yaygın olan sistem Ponseti metodudur. Bu metot Dr. Ignacio V. Ponseti tarafından 1930’lu yılından beri uygulanmış ve sonuçları 1963 yılında açıklanmış olsa da lakin 2000 yıllarda geniş çaplı kabul görerek uygulanmaya başlanmıştır. Uygulamaya ile muvaffakiyet oranı tedaviye sadık kalındığında % 95 oranı civarındadır.
ÇARPIK AYAK SENDROMU TANISI
Geçmişte anne karnındaki duruş bozukluğu sebebi ile meydana geldiği düşünülen bu rahatsızlık, gelişen tıp teknolojisi ve ayrıntılı ultrason görüntülemeleriyle gebeliğin 16. haftasında saptanabiliyor. Birtakım durumlarda bebeğin duruş durumundan kaynaklı olarak fark edilmese bile doğum sonrasında kolaylık teşhis konulabiliyor.
Bebek doğar doğmaz yapılan denetimlerde ayaklarda içe dönüklük halinde eğrilikler görülebiliyor. Doktor, yapacağı muayenede;
* Ayak kirişinin yüksek olması,
* Başparmağın içe dönük olması,
* Topuğun içe dönük olması,
* Ayak bileğinin aşağı bakıyor olması üzere bulgulara nazaran teşhis koyabilmektedir.
Çarpık ayak hastalığının en ayırt edici özelliği ayağın eğriliğini düzeltmeye çalıştığınızda düzelmemesidir.
ÇARPIK AYAK SENDROMU SEBEBİ NEDİR?
Çarpık ayak sorunu, yenidoğan bebeklerde karşılaşılan bir durumdur. Yaklaşık 1000 doğumda birinde görülür ve çarpık ayaklı ikinci bir bebek dünyaya getirme mümkünlüğü ise 30’da birdir. Çarpık ayağın sebebi tam olarak bilinmemektedir. Lakin genetik bir hastalık olduğu düşünülmekte ve ailenin yapmış olduğu yahut yapmamış olduğu her hangi bir şey bu duruma sebep olmamaktadır. Bu nedenle çocuklarının çarpık ayaklı olmasında ebeveynin kendini hatalı hissetmesi için hiçbir neden yoktur. Güzel tedavi edilen bir çarpık ayak, özürlülüğe yol açmaz ve tedavi edilmiş çarpık ayaklı bireyler büsbütün olağan, faal bir hayat yaşayabilir.
ÇARPIK AYAK SENDROMU TEDAVİSİ NEDİR?
Ponseti prosedüründe tabip, kısa ve dar olan bağları ve tendonları uzatmak için her hafta yaklaşık 1 dakika olacak halde bebeğin ayağına nazikçe masaj yapar. Daha sonra ayak alçıya alınır. Alçı parmaklardan kasık bölgesine kadar olmalıdır. Alçı masaj sonrasındaki durumu içerir ve bir sonraki alçıya kadar yumuşak dokuların gevşemesini sağlar. Böylece ayaktaki kemikler ve eklemler olması gereken pozisyonlarına getirilmiş olur. Tedaviye bağların esnekliğinin daha güzel olduğu hayatın birinci 3 haftasında başlanmalıdır.