Safa İnhisarı – “Efendiler! Milletimiz bundan sonraki işinde de başarılı olabilmek için, ulusal gayesini bütün açıklık ve katiyen, bütün vatandaşların gözünde ve yüreğinde bütün parlaklığı ile belirlemiş bulunuyor. İsterseniz benim burada gaye dediğim şeyi, siz milletin ideali olarak isimlendirin. Lakin bu unvanı verirken dikkat ediniz ki, hayal olan bir manaya kendimizi kaptırmayalım. Efendiler! Milletimizin amacı, milletimizin ideali; bütün dünyada tam manası ile çağdaş bir toplumsal toplum olmaktır. Bilirsiniz ki, dünyada her toplumun varlığı, değeri, özgürlük ve kurtuluş hakkı, sahip olduğu öze uygun yapacağı çağdaş yapıtlarla mümkün olur. Uygar eser oluşturmak yeteneğinden mahrum olan milletler, hürriyet ve kurtuluşlarından ayrılmaya mahkûmdurlar. İnsanlık tarihi baştanbaşa bu söylediklerimi doğrulamaktadır. Uygarlık yolunda yürümek ve başarılı olmak, hayatın kuralıdır. Bu yol üzerinde bekleyenler yahut bu yol üzerinde ileri değil geriye bakmak bilgisizliği ve dikkatsizliğinde bulunanlar, uygarlığın coşan seli altında boğulmaya mahkûmdurlar. Efendiler! Çağdaşlık yolunda muvaffakiyet yenilenmeye bağlıdır. Toplumsal hayatta, iktisadi hayatta ilim ve fen alanında başarılı olmak için tek olgunlaşma ve yükselme yolu budur. Hayat ve dirliğe hükmeden buyrukların, vakitle değişme, olgunlaşma ve yenilenmesi zaruridir. Uygarlığın buluşları, fennin mükemmelleri, dünyayı biçimden biçime geçirdiği bir devirde, yüzyıllık eskimiş fikirlerle, geçmişe tapınmakla varlığını korumak mümkün değildir. Uygarlıktan kelam ederken şunu da muhakkak söylemeliyim ki, uygarlığın temeli, yükselmenin ve kuvvetin temeli, aile hayatındadır. Bu hayatta kötülük, kesinlikle toplumsal, iktisadi, siyasal güçsüzlüğü gerektirir. Aileyi oluşturan bayan ve erkek ögelerin doğal haklarına sahip olmaları, aile misyonlarını yönetime kâfi bulunmaları gereklerdendir.
30 Ağustos, birinci kere 1924’te Dumlupınar’da Çal köyü yakınlarında Cumhurbaşkanı Atatürk’ün katıldığı merasimle Başkumandan Zaferi ismiyle kutlandı.
‘Ey yükselen nesil!’
Efendiler! Milletimiz burada belirlediğimiz büyük zaferden daha kıymetli bir misyon peşindedir. O zaferin anlaşılması milletimizin iktisat alanındaki başarılarıyla mümkün olacaktır. Bilirsiniz ki, ekonomik açıdan zayıf bir yapı fakirlikten kurtulamaz, kuvvetli bir uygarlığa, refah ve mutluluğa kavuşamaz, toplumsal ve siyasal felaketlerden yakasını kurtaramaz. Memleketin idaresindeki muvaffakiyet da, iktisadında edinilen bilgi derecesiyle uygun olur. Hiçbir uygar devlet yoktur ki, ordu ve donanmasından evvel iktisadını düşünmüş olmasın. Memleket ve istiklal savunması için varlığı gerekli olan bütün kuvvetler ve araçlar iktisadın genişleme ve açılmasıyla harika olabilir. Milletimizin özünde bulunan kuvvetli karakter, sarsılmaz irade, ateşli milliyetçilik, iktisadi muvaffakiyetten kaynaklanacak verimlerle de hak ettiği derecede desteklenmek zorundadır. Yüzyılın içindeki uğraşta milletimizi başarılı kılacak bir ekonomik hayat sağlanmasını gaye edinen genel öğretim ve eğitim sistemlerimiz, her gün daha çok gelişecek ve elbette başarılı olacaktır. Efendiler! Artık bugün hayat ve insanlık gerekleri bütün gerçekliğiyle ortaya çıkmıştır. Bunlara karşı olan söylentiler ahlak ve inanca uymaz. Gerçek ortaya çıkınca palavra ortadan kalkar. Boş kelamlar, uydurmalar başlardan çıkmalıdır. Her türlü yükselme ve olgunlaşma yeteneği olan milletimizin, toplumsal ve fikri inkılap adımlarını kısaltmak isteyen maniler derhal yok edilmelidir.
Efendiler! Son sözlerimi bilhassa memleketimizin gençliğine yöneltmek istiyorum: Gençler! Hamasetimizi destekleyen ve devam ettiren sizsiniz. Siz almakta olduğunuz eğitim ve anlayışla insanlık yüksek karakterinin, vatan sevgisinin, fikir hürriyetinin en değerli örneği olacaksınız. Ey yükselen nesil! Gelecek sizindir. Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve devam ettirecek sizsiniz. Arkadaşlar, bu gazilik ve şehitlik diyarını terk ederken ‘Şehit Asker’i daima birlikte hürmetle selamlayalım.” (Hâkimiyet-i Ulusala, 31 Ağustos 1924)
-Bitti-