2022 yılı üçüncü çeyrek büyümesini değerlendiren EBSO Başkanı Ender Yorgancılar, “Ekonomide küresel düzeyde yavaşlamanın hatta stagflasyon eğilimlerinin belirginleştiği, Türkiye’de ise enflasyonun her ay kendi rekorunu kırdığı bir konjonktürde üçüncü çeyrek büyüme verileri beklentilerle uyumlu gelmiştir.
Enflasyondan korunmak amacıyla vatandaşların talebini öne çektiği, canlı dış turizmin katkı verdiği Temmuz-Ağustos-Eylül aylarını kapsayan üçüncü çeyrekte, yavaşlama görülse de, ekonomi yüzde 3,9 oranında, yılın ilk dokuz aylık bölümünde ise yüzde 6,2 oranında büyümüştür. Ancak, geçen yılın aynı çeyreğine göre büyüyen ekonomi 2022 yılının ikinci çeyreğine göre ise binde bir oranında daralmıştır. Yılın son çeyreğinde de bu eğilimin devam etmesi olasılığı yüksektir. Dolayısıyla, ekonomide bir makas değişimi yaşanmaktadır. 2023 yılının ilk çeyreğinde tüketim çekişli yapay bir büyüme yaşanacak olsa da oldukça zorlu bir 2023 yılı bizi beklemektedir” dedi.
Başkan Yorgancılar, “PMI verilerinin de desteklediği gibi ekonominin üçüncü çeyrekte yavaşlamasının gerisinde sanayinin adeta durma noktasına gelerek ancak binde üç büyümesi ve yüzde 14,1 oranında küçülen inşaat sektörü bulunmaktadır. Tarım sektöründe üretimin en büyük bölümünün yapıldığı üçüncü çeyrekte büyümenin yüzde 1,1 oranında yani nüfus artış hızının gerisinde kalması söz konusudur. Sektörün ilk iki çeyrekte küçüldüğü de dikkate alındığında tarım ve gıda alanında sorunların derinleşmesi kaçınılmaz görünmektedir. Yılın tamamında ekonominin uzun dönem ortalamasına yakın yüzde 4-5 dolaylarında büyümesi olasıdır” diye konuştu.
Başkan Yorgancılar ayrıca “Üçüncü çeyrekte özel tüketim yüzde 22,4, kamu tüketimi yüzde 8,5 oranında büyüyerek, ekonomiye katkı koymaya devam etmiştir. Özel tüketimdeki yüksek oranlı büyümenin gerisinde özellikle dayanıklı (29,9) ve yarı dayanıklı tüketim malları (21,8) talebindeki artış bulunmaktadır. Bu da vatandaşların enflasyondan korunmak amacıyla talebi öne çekmelerinden kaynaklanmaktadır.
Yılın üçüncü çeyreğinde yatırımların ise yüzde 1,3 oranında gerilediği görülmektedir. Ancak, bu gerileme daha çok inşaat yatırımlarının gerilemesine bağlı olmuştur. Üçüncü çeyrekte inşaat yatırımları yüzde 19,9 oranında gerilerken makine ve teçhizat yatırımları yüzde 14,3 oranında artmıştır. Diğer taraftan yüksek oranlı kur artışına rağmen üçüncü çeyrekte mal ve hizmet dış ticaretinin iki cephesi de yani ihracat (12,6) ve ithalat (12,2) yakın oranda büyümüştür. Bununla birlikte yılın 9 aylık bölümünde mal ve hizmet ihracatının yüzde 14,5, ithalatının ise 6,9 oranında büyümesi sevindiricidir” diye konuştu.
Pandemi sonrasında sanayi sektörünün oldukça iyi bir büyüme performans gösterdiğini ve 2020 yılının üçüncü çeyreğinden 2022 yılının ikinci çeyreği dahil geçen 8 çeyrekte ortalama yüzde 13,9 gibi takdire şayan bir büyüme performansı yakaladığına ve istihdamını bir milyon 356 bin kişi artırdığına dikkat çeken Ender Yorgancılar, “Ancak, geçen yılın üçüncü çeyreğine göre sektör sadece binde üç büyürken ve bir önceki çeyreğe göre yaşanan yüzde 2,2 düzeyindeki küçülme ve 107 bin kişilik istihdam azalışı bizleri endişeye sevk etmiştir.
Sanayi sektörümüz bugün krediye erişimdeki sorunlar, maliyetlerdeki artışlar, kurun rekabetçi olmaktan uzaklaşması, büyük pazarlarımızdaki resesyonist eğilimler ve yavaşlayan dış talep nedeniyle çoklu bilinmezler ile karşı karşıyadır. Buna ek olarak, 2023 yılı içinde EYT düzenlemesi ve enflasyon muhasebesine geçilmemesinden kaynaklı bir mağduriyet ile de karşı karşıyadır. O nedenle de, üretimi ve istihdamı destekleyecek yeni adımlara acilen ihtiyaç bulunmaktadır” ifadesini kullandı.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı