Yılın birinci 7 ayında 29,5 milyar TL fazla veren bütçenin yılın geride kalan 5 aylık periyodunda OVP’ye nazaran 490,7 milyar TL açık vermesi bekleniyor. Açığın daha yüksek olacağı ihtarında bulunan vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl, KKM ödemeleri ve doğalgaz faturalarına işaret etti.
Orta Vadeli Program (OVP) dün açıklanırken, dikkat çeken noktalardan biri 2022 yılı bütçe açığı beklentisi oldu.
Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığınca hazırlanan OVP’de, 2022 yılının birinci 7 ayında 29,5 milyar TL fazla veren merkezi idare bütçesinin yılın geride kalan 5 aylık periyodunda 490,7 milyar TL açık vermesi bekleniyor.
Geçen sene 201,5 milyar TL olan bütçedeki yıl sonu toplam açığın da 2022’de 461,2 milyar TL olması bekleniyor. Böylelikle geçen sene ulusal gelire kıyasla yüzde 2,8 olan bütçe açığı, 2022’de yüzde 3,4’e yükselecek.
HARCAMALARDA SÜRATLİ ARTIŞ BEKLENTİSİ
Kalan periyotta bütçe harcamalarında süratli artış beklentisi dikkat çekiyor. Yılın birinci 7 ayında toplam 1 trilyon 483 milyar TL olan bütçe harcamalarının yılın tamamında 3 trilyon 134 milyar TL’ye yükselmesi bekleniyor. Bu da ağustos-aralık devrinde 1 trilyon 651 milyar TL’lik harcama beklentisine işaret ediyor.
Yılın birinci 7 ayında 151,3 milyar TL olan bütçedeki faiz harcamalarının OVP’ye nazaran yıl genelinde toplam 329,8 milyar TL’ye yükselmesi bekleniyor.
7 ayda 617,4 milyar TL olan cari transferler de OVP’ye nazaran yıl genelinde 1 trilyon 224 milyar TL’ye ulaşacak. 7 ayda 96 milyar TL olan bütçedeki mal ve hizmet alımları sarfiyatları de OVP’ye nazaran yıl genelinde 258,3 milyar TL’ye yükselecek.
Yılın birinci 7 ayında 1462 milyar TL olan bütçe gelirlerinin de yılın tamamında 2 trilyon 673 milyar TL’ye yükselmesi bekleniyor. Bu da ağustos-aralık periyodunda 1 trilyon 211 milyar TL’lik gelir beklentisine işaret ediyor. Özetle, harcamaların gelirden daha süratli artması bekleniyor.
‘AÇIK BEKLENTİYİ AŞABİLİR’
Vergi uzmanı Dr. Ozan Bingöl, OVP’deki bütçe beklentilerini sozcu.com.tr’ye kıymetlendirdi.
Yılın birinci 7 ayında bütçe fazlası verilmesinde yüksek enflasyon tesirine işaret eden Bingöl, “Bankalar başta olmak üzere şirketler enflasyon kaynaklı yüksek fiktif kârlar elde etti, bu da kurumlar vergisi gelirlerini artırdı. Enflasyon tesiriyle ayrıyeten harcamalar öne çekildiği için dolaylı vergi gelirleri arttı” dedi.
Yılın birinci 7 aylık kısmında motorlu taşıtlar vergisinin (MTV) tahsilatı ve Merkez Bankası’ndan (TCMB) kâr transferlerinin yapıldığını hatırlatan Bingöl, yılın kalanında bu iki kalemin olmayacağına dikkat çekti.
Yılın kalan kısmında harcamaları ve hasebiyle bütçe açığını artıracak 7 faktöre işaret eden Bingöl, bunları kur muhafazalı mevduat, inşaatlar için maliyet farkı ödemesi, yap işlet devret projelerindeki döviz cinsi garanti ödemeleri, Toplumsal Güvenlik Kurumu ve kamu bankaları ile Tarım Kredi Kooperatifi’nin vazife ziyanları ve Botaş’a borç olarak aktarılacak yüksek kaynağı sıraladı.
Bingöl, OVP’deki 461 milyar TL’lik 2022 yılı bütçe açığı beklentisinin optimist olduğunu, mevcut tabloda açığın daha yüksek olacağını, gelecek sene artacak seçim merkezli harcamalarla açığın daha da büyüyeceğini vurguladı.
KKM ÖDEMELERİ ARTACAK
2021 yılı Aralık sonunda devreye alınan kur muhafazalı mevduatta (KKM) Hazine’nin mart-temmuz periyodundaki kur farkı kaynaklı toplam ödemesi 60,6 milyar TL olmuştu.
KKM için “saatli bomba” benzetmesini kullanan Bingöl, kur artışına paralel olarak Hazine’nin KKM masraflarının ve yap işlet devret ödemelerinin de katlanacağına işaret etti.
Yılın birinci yarısında KKM’de ödemelerin bütçe hakkına karşıt olarak yapıldığını, ek bütçede ise 40 milyar TL’lik ödenek konduğunu fakat temmuz ayında bu sayının aşıldığını hatırlatan Bingöl, öngörüsüzlüğü vurguladı.
BOTAŞ’A BORÇ TRANSFERİ ARTACAK
Başta doğalgaz olmak üzere güç fiyatlarındaki artış Türkiye’nin güç faturasının artmasına neden olurken, kur artışının ve sübvansiyonlu fiyatların tesiriyle büyük ziyan eden Botaş’a bütçeden para aktarılıyor.
Yılın birinci 7 ayında Botaş’a “borç” ismi altında merkezi bütçeden 70,9 milyar TL aktarılmıştı. Kış aylarıyla birlikte bu sayının katlanması bekleniyor.
Nitekim, yılın birinci 7 ayında 98,7 milyar TL olan bütçedeki ‘borç verme’ kaleminin OVP’ye nazaran yıl genelinde 292,2 milyar TL’ye yükselmesi bekleniyor.
2022 yılının Ocak-Ağustos periyodunda Türkiye’nin güç ithalatı geçen yılın birebir periyoduna nazaran yüzde 138 artışla 64,3 milyar dolara yükselmişti. OVP’de 2022’de toplam güç faturasının 103,5 milyar dolar olması bekleniyor.