Bursa’nın Nilüfer ilçesinde, 42 saatte söndürülen dokumacılık fabrikasındaki yangın sonrası oluşan hava kirliliğine ait Uludağ Üniversitesi (BUÜ) Etraf Mühendisliği Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sıddık Cindoruk, polyester üzere kimyasalların çok fazla kirletici özelliğe sahip olduğunu belirtti. Cindoruk, “Bunlar yanma sırasında ortama kıymetli ölçüde kirletici aktarıyor. Bunların yanması, hem partikül hem de ‘kalıcı kirleticiler’ dediğimiz daha toksik hususların atmosfere çıkmasına neden oldu. Çok uzun müddet atmosferde beklemesi, bizim açımızdan düzgün olmadı” dedi.
Nilüfer’deki Organize Sanayi Bölgesi’nde faaliyet gösteren dokumacılık fabrikasında 1 Kasım’da çıkan yangın, 42 saat sonra söndürüldü. Bilhassa polyester, boya, yağ üzere kimyasalların yanması, çevreyi olumsuz etkiledi. Dumanlar kentin dört bir noktasından görünürken, oluşan katman da uzun mühlet havada asılı kaldı. Bursa’daki hava kirliliğine ait 20 yıldır çalışma yapan BUÜ Çevre Mühendisliği Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sıddık Cindoruk, “Hava kirliliğinde bilhassa meteorolojik şartlar çok değerli. Bacadan rastgele bir emisyonun havaya atılması ile seyrelme olayları işin içine giriyor. Bu da meteorolojik faktörlerle gerçekleşiyor. Nem, sıcaklık, rüzgar üzere tesirler çok kıymetli. İşin makûs yanı bu yangın olmadan kentte dingin hava şartları hakimdi. Rüzgar suratı hayli düşüktü. Bu türlü olunca yangın sırasında ortaya çıkan emisyonların havada dağılma oranı, çok alt seviyede oldu. Dumanı uzun mühlet gözlemleyebildik. Tabi ki duman çok genel bir tabir. Bunun içindeki kirleticiler çok önemli” diye konuştu.
“Atmosferde uzun mühlet bekledi, güzel olmadı”
Polyester üzere kimyasalların çok fazla kirletici özelliğe sahip olduğunu belirten Prof. Dr. Cindoruk, “Bunlar yanma sırasında ortama kıymetli ölçüde kirletici aktarıyor. Bunların yanması, hem partikül hem de ‘kalıcı kirleticiler’ dediğimiz daha toksik hususların atmosfere çıkmasına neden oldu. Çok uzun müddet atmosferde beklemesi, bizim açımızdan yeterli olmadı zira bir kirletici atmosfere çıktığı vakit hem boyutuna hem yoğunluğuna nazaran atmosferde çökelmeler yaşanıyor. Kaba partiküller çok kısa müddette, ince partiküller ise daha uzun müddette çöküyor” dedi.
’Camları kapalı tutun, havayı solumayın”
Havanın temizlenmesi için yağışa gereksinim duyulduğunu kaydeden Prof. Dr. Cindoruk, şunları söyledi:
“Havayı kendi kendine temizleme prensibi olarak gördüğümüz yağışlar ile seyrelme üzere tesirler olmadıkça bunlar atmosferde uzun mühlet kalabiliyor. Bizim de ümidimiz; bir an evvel yağışların ve dispersiyon tesirinin etkin hale geçmesi ve kirliliğin azalması yönünde”
“Yangın emisyonlarının çıktığı sırada yaşlıların, kronik hastalığı olanların, çocukların ve gebelerin camlarını kapalı tutmaları ve bu havayı çok solumamaları gerektiğini belirttik. Bugün kirleticilerin biraz dağıldığını gördük”
“Bursa’da hava kalitesini izlemek için istasyon sayımız yetersiz. Bölgedeki havayı izleyemediğimiz için ne seviyede kirlendiğini tam olarak ölçemedik. Hava izleme ağını genişletmemiz gerekiyor. İzleyemediğiniz şey hakkında tedbir de alamazsınız, teklif de geliştiremezsiniz”
Tabip Odası lideri: Bizi endişelendiren kısa vadeli etkiler
Bursa Tabip Odası başkanı Dr. Levent Tufan Kumaş da “Sağlık açısında riskli olan kısımlar var; kalp, akciğer, teneffüs yolu hastalığı olanlar, çocuklar, hamileler yüksek risk kümesini oluşturuyor. Yangının olumsuz tesirlerine karşı bir gözlememiz var. Yangından kaynaklanan duman ile partiküllerin yükseldiğini görüyoruz. Kirletici gazların da yükselmiş olduğunu görüyoruz. Bölge başta olmak üzere doğu-batı ekseninde hava kirliliğine ait dataların arttığını görüyoruz. Bunlar da somut sayılar. Öncelikle yangına yakın bölgelerde yaşayanların bu mevzuya dikkat etmesi gerekiyor, tedbir alması gerekiyor. Genel olarak hava kirliliğin uzun vadeli tesirleri oluyor. Bizi burada endişelendiren kısa vadeli tesirleri. Kronik rahatsızlığı olan bireylerde hastalığın şiddetlenmesine yol açabilir. Mümkün olduğunca kirli bölgelerden kaçınmaları, açık havaya çıkmamaları, zarurî durumları kaliteli maske kullanmaları riskli kümeler açısında yaralı olacaktır” diye konuştu. (DHA)