Bursa Teknik Üniversitesi’nin Mudanya’da 31 Ağustos tarihinde Halitpaşa ve Kumyaka mahallesinde yaşanan sel felaketinin ardından hazırladığı teknik rapor, Mudanya Belediye Başkanı Hayri Türkyılmaz’ı haklı çıkardı. Raporda Karanlıkdere’nin kapasitesinin yetersiz kaldığı, dere hattının üst kısmındaki ağaç ve bitki parçaların temizlenmediği ve selin altyapı eksikliği nedeniyle yaşandığı belirtilirken, Kumyaka’da yağmur suyu hattının tahliyesi için bir altyapı sisteminin bulunmamasının taşkına neden olduğu ifade edildi.
Mudanya’da 31 Ağustos tarihinde ani sağanak yağış ve su taşkınları sonucu özellikle Halitpaşa mahallesi Değirmendere caddesinde ile Kumyaka mahallesinde yaşanan sel felaketinin ardından Bursa Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nün hazırladığı teknik rapor, ihmali gözler önüne serdi. 31 Ağustos’ta meydana gelen afetin oluşum nedenleri ile birlikte Karanlıkdere hattında yeni bir taşkın yaşanmaması için alınabilecek önlemlerin açıklandığı raporu değerlendiren Mudanya Belediye Başkanı Hayri Türkyılmaz, “Selin ardından yaptığımız ilk tespitlerde Karanlıkdere’nin özellikle Halitpaşa mahallesine zarar vermesinin tek gerekçesinin, dere kanalının yapılaşma ile birlikte daraltılması, altyapı eksikliği ve olması gerekenden daha küçük bir su çıkışının bulunması olduğunu söylemiştik. Bursa Teknik Üniversitesi’nin bölgede yaptığı tüm bu tespitleri rapor halinde kamuoyuna sunacağımızın sözünü de vermiştik. Mudanyamızda su taşkınları bu raporda belirtildiği gibi, göz göre göre gelmiştir. Yavuz hırsız ev sahibini bastırmak istemişse de bilime yenilmiştir. Yine Kumyaka’da yaşanan taşkının gerekçesi de yağmur suyu hattının tahliyesi için bir altyapı sisteminin bulunmamasıdır. Bu felaketin yaşanmasıyla ilgili Büyükşehir Belediyesi’nin başkanı ilgili yöneticileri dahil ihmali olan kim varsa, Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’na bildireceğiz. Bu planları yapanlar, denizleri doldurup dereleri kapatanlar, altyapıyı ihmal edenler, elde ettikleri rantların hesabını yargıda verecek” diye konuştu.
Doç. Dr. Babak Vaheddoost ve Doç. Dr. Eyubhan Avcı imzalı raporda akarsu havzasında yer alan Karanlıkdere hattının bir kısmı doğal zeminden oluşurken, diğer bir kısmının da yığma taş zemin olarak planlandığı, 1 saat içerisinde metrekareye 21 kg yağış düştüğü, oluşan yağış sonrası kanalın kesit kapasitesinin yetersiz kaldığı belirtildi. Dere hattının üst kısmındaki ağaç ve bitki parçalarının yağışla birlikte taşkın oluşumuna katkıda bulunduğu ifade edildi.
Sel taşkınının nedenleriyle ilgili şu bulgulara yer verildi.
- Kanal inşaatları yapılırken kanal kesiti büyüyerek devam ettirilmelidir. Yerinde yapılan gözlemlerde kanal kesitinin değişken olduğu ve mansaba doğru bazı bölgelerinde daralmaların olduğu gözlenmiştir.
- Dere hattında zeminden kanala ani daralma olduğu görülmektedir.
- Kanal hattındaki köprülerde kanal kesitlerinin daraldığı görülmektedir. Yapılan incelemelerde taşkın sonrası geçitlerin büyük debilere zayıf bir performans sergilediği görülmüştür. Taşkın ve Rüsubat Kontrolü Yönetmeliği’nde “Akarsu yataklarında, taşkın kontrol tesislerinde akarsular üzerindeki köprülerin altında veya akarsular üzerindeki menfezlerin içinde su akış kesitinin daralmasına sebebiyet veren yapılar yapılamaz. Bu yapılar, imar mevzuatına yetkili belediye idaresince kaldırılır.”
- Kanallarda köprü girişlerinde bazı bölgelerde alt yapı tesisatlarının bulunduğu görülmektedir. Bu tesisatlar potansiyel olarak ağaç ve diğer malzemelerin takılmasına ve akım koşullarının değişmesine neden olup taşkın riskini artırabilmektedir.
- Yığma kanalın olduğu bölgede kanalın üstünün bir kısmının kapatılarak üzerinden yol geçirildiği görülmektedir. Bu bölgede taşkın sorasında kanalın yetersiz kalması sebebiyle kanal üstündeki asfalt kalkmış ve bordür taşları zarar görmüştür.
- Kanalın geçtiği güzergahta bazı bölgelerde yapılaşmanın kanala çok yakın olduğu görülmektedir.
- Dere hattı üzerinde köprü geçişlerinde bazı bölgelerde büz elemanlarının kullanıldığı görülmektedir. Bu elemanlar akış hattının kesitini daraltarak akım koşullarının değişmesine sebebiyet vermektedir.
- Akış hattındaki zeminin geçirimliliğinin düşük ve bazı bölgelerde taban kayasının yüzeye yakın olduğu, bu sebepten dolayı yüzey altı akışında taşkında etkin bir rol üstlendiği tahmin edilmektedir. Bu, ani bir sağanak yağış sırasında taşkına sebebiyet vermektedir. Taşkın ve Rüsubat Kontrolü Yönetmeliği’nde “Akarsu yatakları içerisinde tabii olarak yetişen ve yatak kesitini daraltarak tıkanmasına sebep olan ağaçlar, milki idare amirinin onayı ile ilgili idare tarafından temizlenir.”
Raporda Karanlıkdere hattı Halitpaşa havzasında taşkının önlenmesine yönelik yapılması gerekenler de açıklandı.
- Karanlıkdere havzası için taşkın risk analizleri yapılmalıdır.
- Doğrafi Bilgi Sistemleri kullanılarak taşkın alanları haritalanmalıdır.
- Kanal kesitleri yeniden boyutlandırılmalı ve ani kesit daralmaları ortadan kaldırılmalıdır.
- Kanal için yapılacak yeni tasarımda membadan mansaba doğru kanal kesiti büyüyerek devam ettirilmelidir.
- Yapılacak tasarımda kanal üstünün kapatılmaması sağlanmalıdır.
- Suyun akış hattında zemin partiküllerinin aşınarak taşınmasını önlemek için gerekli önlemler alınmalıdır. Tersip bentleri veya sel kanalları yapılmalıdır.
- Dere hattı boyunca köprü altlarında kesitleri yetersiz olan beton büz, menfez ve sanat yapıları kaldırılmalıdır.
- Akış hattındaki ağaç kalıntıları ve bitkiler temizlenmelidir.
- Altyapı tesisatı yenilenmelidir.
KUMYAKA’DAKİ TAŞKININ NEDENİ ALTYAPI SİSTEMİNİN OLMAMASI
Raporda Kumyaka havzasında yaşanan taşkınla ilgili olarak ise yağmur suyu hattının tahliyesi için bir altyapı sisteminin bulunmamasının taşkına neden olduğu, yolun altında bulunan tünel ağzının kapalı olmasının suyun akışına imkan vermediği belirtildi. Raporda Kumyaka’daki alt yapı eksikliğinin bir an önce giderilmesi gerektiği ifade edilirken, “Her iki bölge için toprak ve su koruma faaliyetleri gerçekleştirilmeli, akarsu kanallarının üstleri kapatılmamalı, kanal hatları üzerinde akım koşullarını değiştirecek alt yapı tesisatlarının yerleri değiştirtilmelidir” denildi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı