Türkiye’de birçok eserde yurtdışı ile açılan fiyat makası, farklı yollardan tedariki artırdı. Bu eserlerin başında Apple’ın eylül ayında tanıttığı yeni iPhone modelleri geldi. Vergi oranı ve taksit sonu yolcu beraberinde getirilen telefon sayısında rekora yol açarken, pasaport kaydı için Kuzey Kıbrıs ve Gürcistan üzere ülkelerde adeta iPhone turizmi oluştu.
KLONLANMIŞ TELEFON SAYISI 4 MİLYONA YAKLAŞACAK
Dünya gazetesinden Yener Karadeniz’in haberine nazaran, klonlanmış (IMEI numarası değiştirilmiş ya da kopyalanmış) telefon sayısı da tepeyi gördü. Kesim temsilcilerinden alınan bilgiye nazaran 10 milyona yakın resmi satışa rağmen bu yılın tamamında klonlanmış telefon sayısı 3,9 milyonu, yolcu beraberinin ise 500 bini aşması bekleniyor. Yeni yılda artması beklenen pasaport kayıt fiyatın bu sayısı daha da üst çekmesinden kaygı ediliyor.
20 BİN TL’DEN FAZLA KAR ELDE EDİLEBİLİYOR
128 GB’lık iPhone 14 Pro Max, 43 bin 999 TL’lik bir fiyat ile Türkiye’de satışa sunuldu. Yapılan hesaplamaya nazaran, tıpkı aygıt ABD’den alındığında bin 99 dolara (20 bin 426 TL) denk geliyor. Kullanıcının yurtdışından getirdiği aygıtı kendi pasaportuna kaydetmesi ile bu fiyata 2 bin 732 TL harç ve 117 TL Özel Bağlantı Vergisi ekleniyor ve fiyat 23 bin 275 TL’ye çıkıyor. Yani tüketici birebir telefonu yurtdışından alarak 20 bin TL’den fazla kar elde edebiliyor. Lakin burada 2019’da getirilen IMEI kaydı düzenlemesi dikkat çekiyor. Kelam konusu düzenlemeyle diğerinin pasaportuna telefon kaydetme devri sona ermişti. Lakin kullanıcılar bu düzenlemeyi de kolaylaştırılmış vize prosedürü uygulanan Yunan Adaları ve kimlik kartı ile girilebilen Gürcistan ve Kuzey Kıbrıs üzere ülkelere günübirlik seyahatler ile aşmaya başladı. Bu biçimde fiyata yalnızca seyahat fiyatı eklenmiş oldu. Bir öteki yol ise klonlama. Artık online satış sitelerinin yanı sıra cadde mağazalarında bile pasaport kaydı olmayan yurtdışı telefonlara rastlamak mümkün. Yeniden Türkiye fiyatının hayli aşağısında satılan aygıtlar 6 ayda bir 300 TL civarı bir fiyat ile kullanılabiliyor.
“ALGILAR OLGULARIN ÖNÜNE GEÇTİ”
Mobil İrtibat Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Lideri Mustafa Kemal Turnacı, dalda algıların olguların önüne geçtiğine dikkat çekerek, cep telefonunu ithalatının cari açığı artırdığına yönelik algının da bu manada bölümün ülkeye katkısının önüne geçtiğine dikkat çekti. Turnacı, “Cep telefonu birçok ülkede ithal lakin gelecek açısından da stratejik değere sahip. Bunu efektif olarak kullananlar yarının teknolojisinde kelam sahibi olacak. Haliyle bu stratejik eserin cari açığı artırdığı algısından fazla katma bedeli doğrultusunda kıymetlendirmek lazım. Ayrıyeten bahsedilen eserin toplam ithalattaki hissesi da yüzde 1’in altında” dedi.
“TEFECİ FAİZİ İLE BORÇLANAN VAR”
Gelinen noktada bu algılar ile vergi, taksit sonu üzere bir ekip kararlar alındığını ve dövize bağlı olarak fiyatların da daima yükseldiğini belirten Turnacı, “Vergi oranları arttı, taksitler sonlandırıldı. Derken hem eserlerin fiyatı yükseldi hem de bunlara ulaşmak zorlaştı. Vatandaş teknolojiye ulaşmakta zorlanınca alternatif kanallara eğilim arttı. Bunların başında da klonlama üzere kayıt dışı kanallar geliyor. Tüm bu kararlara karşın vatandaş cep telefonu almakta imtina etmiyor. Yapılan birçok araştırmaya nazaran beşerler cep telefonsuz kalmaktansa aç kalmayı tercih ediyor. Bu yıl 11 milyona yakın resmi satışa rağmen en optimist iddia ile klonlamanın yüzde 35’e ulaşması (3 milyon 850 bin adet) yolcu beraberinin ise 500 bine çıkması bekleniyor. Her ikisi de rekor seviyeler” diye konuştu.