Mekanları dolaşarak “Kafir işidir, kutlamayın” diyen Bildiricilerin cahilliğine kanan var mıdır sahiden bilmem lakin aklı başında herkes bilir ki yılbaşının özel olarak Hıristiyanlık’la, genel olarak da dinle bir ilgisi yoktur. Tam 4 bin yıldır insan toplulukları yeni yılı çeşitli dileklerle kutluyorlar. Birinci olarak, inandıkları ilahların beğenisini kazanmak isteyen, bu nedenle kendilerine yeni yıla “iyi bir başlangıç” yapma kelamı veren Babilliler başlatmıştır denir. Bildiğimiz kitaplı dinler daha ortada yokken yani.
Antik çağlar boyunca çabucak hemen tüm medeniyetler belirledikleri yılın birinci günlerini daima tarım ya da astronomik olaylara bağlayarak özel hale getirdiler malum. Mısır’da Nil ırmağının taşması yeni yılın başlamasıydı örneğin, Sirius yıldızının doğuşuna da denk gelirdi bu taşkınlar olağan. Antik Roma’da kullanılan takvimin 10 ay, 304 günden oluştuğunu öğrenmiştik. Her yeni yıl ilkbahar ekinoksunda (gece ile gündüzün eşit olması demektir bu, bilirsiniz) başlayan bir takvimdi. Roma’yı İsa’dan Evvel sekizinci yüzyılda kuran Romulus’un icadıdır.
Sezar‘ın marifetidir
Zaman geçti, bu takvim güneşle senkronize olmamaya başlayınca İsa’dan Evvel 46’da duruma Julius Sezar el koydu. Ne kadar önde gelen astronom, matematikçi varsa çözmelerini emretti. İsminden esinlenmiş Jülyen takviminin doğuşu bu türlü olmuştur. 1 Ocak’ı yılın birinci günü olarak belirleyen de Sezar’dır. Ne İsa vardır ortada ne Hıristiyanlık. Hatta Ortaçağ Avrupası’nda 1 Ocak’a karşı çıkanlar Hıristiyanlardı, onun yerine İsa’nın doğum günü olduğu sanılan 25 Aralık‘ı koydular bu yüzden. Yalnızca Papa 13. Gregory, 1582’de 1 Ocak’ı Yeni Yıl Günü olarak yine ilan etmiştir. Fakat buna karşın Hıristiyanlar için kutsal olan 1 Ocak değil, 25 Aralık’tır sürekli.
Bırakın yer mekan dolaşıp Yılbaşı Hıristiyan icadıdır deyip dursunlar, siz geride bırakılan yılın gelecekte daha yeterli olması dilediğini tutun, dilediğiniz üzere de eğlenin.
Bir gece yarısı şarkısı
İngiltere’deki birinci yıllarımda, davet edildiğim yılbaşı gecelerinde İngiliz dostlarım gece yarısı bir müzik mırıldanırlardı. Sonraları hiç lakin hiç duymaz oldum. İsmi Auld Lang Syne olan müzik bir İskoç halk müziğiydi. Manası “geçmiş günler” demek. İngilizlerin büyük lakin çok büyük bir şairleri vardır, Robert Burns, 18. Yüzyılın sonunda yazıya geçirmiş bu şarkıyı. Söylemişlerdi kelamlarını, eski tanıdıkların daima anımsanacağını anlatan kelamlar diye kalmış aklımda.
Aslında devrin en tanınan müzikçisi Guy Lombardo ile kümesi Royal Canadians 31 Aralık 1929’da gece yarısı radyoda söyleyince yılbaşı gece yarısı müziği olarak standartlaştı Auld Lang Syne. Müziğiyle, yiyecekleriyle yalnızca dileklerin dilendiği bir gecedir bu altı üstü. Kültürel çatışma münasebetleri çıkarma saçmalığı da ne? Kimse kimsenin geleneğine, göreneğine küfür de etmiyor, yok da saymıyor bu geceyi kutlamakla. Delirmenin manası ne?
Olsun, ne var?
Yılbaşı ritüellerine elbette inanmam. Feodal hiçbir inanışa inanmam. Fakat İspanyolların, umutlarını simgelediği için yılbaşı gecesi üzüm yemelerini beğenilen bulurum. Eski madeni paralara benzediği için uğur getirsin diye yılbaşında börülce yiyen ABD’nin güneyindeki beşerlerle neden dalga geçeyim? Kübalılar, Avusturyalılar, Macarlar, Portekizler ilerlemeyi, refahı temsil ediyor diye yılbaşı gecesi varsın domuz yesinler, bana ne? Hollandalılar, Meksikalılar, Yunanlılar da kek yer, yesinler, neden küçümseyeyim? İsveç’te, Norveç’te içinde badem saklanmış sütlaç yenir, bademi bulanın tüm yıl boyunca bahtının uygun olacağına inanırlar, inansınlar ne var?
Yılın birinci günü doğan bebekler yeni yılın simgesi kabul edilirler. Antik Yunan’da Şarap/Bereket yaradanı Dionysos‘un her yıl yine doğuşunu kutlamak için sepet içinde bebek gezdirirlerdi, o vakitten kalma bir inanıştır bu. İnanılsın, bunun berbatlığı ne?
Kimseyi dışlamadan, yoksulları, kimsesizleri unutmadan, bütçenin, midenin belirleyebildiği kadar yiyip, içerek yeni yılın her şeyi hoş kılacağı (saf) inancıyla âlâ bir gece geçirmenin kimseye ziyanı yok. Bendeniz oldukça sessiz lakin sevdiğim şeyleri, sevdiğim beşerlerle yaşayarak bir yılbaşı gecesi geçireceğim. Aslında fazlasını yapmadım hiç fakat yapmak istesem bile, sevgili Uğur’umuzun acısı buna mani.
Yeni yıl umarım herkese memnunluk getirir. Varsa sıkıntılarınızın sona ermesini, uzaktalarsa sevdiklerinize olan hasretinizin bitmesini, yitirdikleriniz için dayanma gücünüzün artmasını diliyorum. Madem dileniyor, benimki de bunlar olsun.
Yeni yılınız kutlu olsun.