Türkiye’nin en genç Başbakanlık Müsteşarı unvanını alarak başarılı bir bürokratlık devri geçiren ve 1986’da Anavatan Partisinde başladığı siyasi ömründe değerli vazifeler üstlenen Hasan Celal Hoş, vefatının üzerinden 5 yıl geçti.
19 Mart 2018 tarihinde hayatını kaybeden Güzel’in Sabah gazetesinde “Meğer ben ne enayiymişim!..” başlıklı yazısı tekrar gündem oldu.
“Sayın Milletvekillerine ithaf olunur” diyerek başladığı yazısında Hoş, “Benim anladığım mânâda siyasete ‘Zengin girilir, yoksul çıkılır’. Biz enayiler, devlet hizmetini ve siyaseti bu türlü anlıyoruz. Siyasî hayatımda önüme çıkan yüzlerce fırsatı teperek mal mülk edinmedim” diye yazmıştı.
Bugün milletvekili aday adaylığına makam ve mülk edinmek maksadıyla başvuranlara karşı yazılan Güzel’in yazısı hala geçerliliğini koruyor.
İşte o yazı:
Sayın Milletvekillerine ithaf olunur- Efendim, artık 68 yaşında, su katılmamış bir avanak, gerçek bir budala ve gayrikabil-i ıslah bir ‘enayi’ olduğumu itiraf ediyorum. Bana küçük yaşımdan itibaren ‘beytülmal’ın kutsallığını öğretmişlerdi. Hiç kimse ‘Devlet malı deniz, yemeyen domuz’ dememişti.
Bütün ömrüm tâbir-i âmiyanesiyle ‘eşşek gibi’ çalışmakla geçti. Çalışma hayatımda tek gün dahi müsaade kullanmadım. Bir gece bile doyasıya uyuyamadım. Bazıları bana ‘uykusuz müsteşar’ adını takıp uçup kaçtığımı söylerdi lakin ‘Ne akılsız adam yahu!’ şeklindeki fısıltılar, her gün yüzlerce telefon konuşmasıyla çınlayan kulaklarıma kadar gelirdi.
Üzerinde ‘T.C. Hükümeti’ yazan kurşun kalemleri, silgileri ve kâğıtları, yalnızca resmî hizmetlerde, âdeta okşar üzere incitmemeye çalışarak kullanırdım. Çocuklarım devlet malına ellerini dahi süremezlerdi. Plakaları kırmızı ve siyah renkli resmî otomobillere bir kez dahi binmediler. Yüzlerine bakmaya kıyamadığım Mustafam ve Elifim, bir saat daha az uyuyup belediye otobüsleri ve okul servisleriyle okula gittikleri esnada, bendeniz müsteşarlık ve bakanlık yapıyordum. Bırakınız eşime otomobil tahsis etmeyi, meskende devletin işçisini çalıştırmayı; idarecilik ve siyaset hayatımda lojmanda oturmadım. Müdafaa vazifelisi de kullanmadım. Otomobilimin önünde ve gerisinde fiyakalı eskortlar hiç bulunmadı.
Meğer ben ne enayiymişim!…
***
Yaptığım enayiliklerin haddi hesabı yoktur… Meselâ, bendeniz milletvekiliyken -birkaç zorunlu toplantı dışında- Meclis lokantasında yemek yemezdim. Çünkü, burada çalışanlar kamu işçisiydi ve çok ucuz olan yemekler milletin kesesinden sübvanse ediliyordu. Sonra, çok beğendiğim halde, tıpkı münasebetlerle TBMM Sigarası da içmedim. Ceplerim şıkır şıkır metal jetonlarla dolu olarak dolaşır, özel görüşmelerimi kulisteki ankesörlü telefonlarla yapardım. O vakit ‘beleş’ cep telefonlarımız da yoktu.
Hiçbir hediyeyi kabul etmez; ya reddeder yahut demirbaşa kaydettirerek devlete intikal ettirirdim. Yıllarca üst yöneticilik, müsteşarlık, bakanlık yaptım; hala konutumda bu periyotlara ilişkin -bronz plaketler dışındatek bir hatıra eşya göremezsiniz.
Benim anladığım mânâda siyasete ‘Zengin girilir, yoksul çıkılır’. Biz enayiler, devlet hizmetini ve siyaseti bu türlü anlıyoruz. Siyasî hayatımda önüme çıkan yüzlerce fırsatı teperek mal mülk edinmedim. Aksine, ANAP‘taki Genel Başkanlık çabasında, Bond çantalarda getirilen paraları reddederek, eşimin SSK kredisiyle aldığı Oran‘daki daireyi; YDP‘nin kuruluşunda da babamdan kalan Malatya‘daki konut ile dedemden kalan Gaziantep‘teki meskenin bana düşen paylarını harcadım.
Bu ortada, eşimin uzmanlığıyla ve alınteriyle hak ettiği ‘Vakıflar Genel Müdürü’ olarak tayin kararnamesini, nasıl engellediğimi de unutmayayım.
Sadece bununla kalsa neyse… ANAP döneminde, şiddetle muhalefetime karşın çıkarılan ‘kıyak emekliliği’ reddedip tek maaşa devam ettim. Bu haksız uygulama hala devam ediyor. Başbakanlık Müsteşarı‘yken, milletvekili maaşlarının buna nazaran ayarlanmasını münasebet göstererek kendim için mukavele yapmadım ve üç yıl süreyle emrimdeki daire liderlerinden bile daha az maaş aldım.
Meğer ben ne enayiymişim!…
***
Şimdi 70’ine merdiven dayadım. Hâlâ kirada oturuyorum. Kendime ilişkin tek mülküm kitaplarım… Yani, sizin anlayacağınız, gerçek manada ‘Dikili ağacım dahi yok’. Hizmet hayatım boyunca, muhatabımın bıyık altından gülerek dinlediği, ‘Bu fukara millete ben bu masrafı hiç yaptırır mıyım?’ lâfım vardı.
Sevgili okuyucularım, bu yazdıklarımı okuyup da sakın bütün bunlardan pişmanlık duyduğumu sanmayınız. Enayilik öylesine içime işlemiş ki geriye dönmek mümkün olabilse yine birebirini yapardım.
Beni bütün ‘enayiliğime’ rağmen kimseye muhtaç etmeyen Aziz Allahıma hamd ediyorum.
HASAN CELAL HOŞ KİMDİR
Ağır akciğer enfeksiyonuna bağlı olarak gelişen teneffüs yetmezliği nedeniyle 19 Mart 2018’de hayatını kaybeden Hasan Celal Hoş, 1945 yılında Gaziantep’de doğdu.
İlk ve orta tahsilini Malatya’da tamamlayan Hoş, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat ve Maliye Kısmı’ndan mezun oldu.
Makro iktisat alanında “Türkiye’nin İktisadi Büyüme Modelleri” isimli tezini veren Hoş, Devlet Planlama Teşkilatında (DPT) çeşitli ekonomik ve toplumsal dallarda uzman yardımcısı, uzman ve kesim sorumlusu olarak çalıştı.
38 YAŞINDA MÜSTEŞAR OLDU
Güzel, Başbakanlık Müşavirliği, Başbakanlık Ekonomik ve Toplumsal İşler Başkanlığı, İZDK Genel Müdür Yardımcılığı, İçişleri Bakanlığı Müşavirliği ve Müsteşar Yardımcılığı, DPT Genel Sekreterliği ve Müsteşar Vekilliği, Başbakanlık Müsteşar Yardımcılığı üzere misyonlarda bulundu.
Turgut Özal hükümetinde, 24 Ocak 1980’de, ekonomik istikrar önlemlerinin alınmasında kıymetli rol oynayan Hoş, 1983 yılında 38 yaşında Türkiye’nin en genç Başbakanlık Müsteşarı oldu.
Özal’ın ısrarı ile 1986 yılı orta seçimlerinde, ANAP’tan Gaziantep milletvekili adayı olan Hoş, o periyodu, “Milletvekili adayı olunca, evvela ne yapacağımı, nereden başlayacağımı şaşırdım. Sonra kendimi caddelerde, sokaklarda, kahvehanelerde buldum. Yakaladığıma sarılıyor, elini sıkıyor, öpüyordum.” kelamlarıyla anlattı.
“TANK HASAN”
O seçimler sırasında Özal, kendi bildiğinden şaşmayan hali nedeniyle Güzel’e “Tank Hasan” lakabını taktı.
Güzel’in bu hali, 1999 yılında cezaevine girerken yaptığı, “Ömrümün sonuna kadar cezaevinde kalacağımı bilsem tıpkı görüşlerimi daha net bir halde tabir etmeye devam edeceğim, kimseden kaygım yok.” açıklamasına da yansıdı.
Hasan Celal Hoş, 28 Şubat 1997 postmodern darbesi sırasında, Meclis’te sandalyesi bulunmamasına rağmen, 23 Kasım 1992’de kurduğu Yine Doğuş Partisi’nin Genel Lideri olarak kararlı bir gayret verdi.
Güzel, 28 Şubat’taki Ulusal Güvenlik Şurası kararlarından 5 ay sonra 28 Temmuz 1997’de beş klasörle birlikte darbeciler hakkında hata duyurusunda bulundu.
28 Şubat 1997 tarihli Ulusal Güvenlik Heyeti kararlarının uygulanıp uygulanmadığını kontrol hedefiyle kurulan Batı Çalışma Kümesine karşı Demokrasi Çalışma Grubu’nu kuran Hoş, 3,5 yılda 500 bin kilometre yol yaptı, bin 276 konferans verdi, 10 binin üzerinde konuşma yaptı ve 28 Şubat darbesinin haksızlığını anlattı.
Hakkında 28 Şubat sürecinde, devrin Ağır Ceza Mahkemesi ve Devlet Güvenlik Mahkemesi’nde çok sayıda dava açılan Hoş, duruşmaları tek takip ederek savunmasını geniş kitlelerle yaptı.
“İKTİDARA GELİRSEK, BUNUN HESABINI SORACAĞIZ SİZDEN”
Kayseri’de yapılan insan hakları mitinginde, eski bir Ulusal Eğitim Bakanı olarak başörtülü kızların haklarını savunan Hoş, “Biz iktidara gelirsek, bunun hesabını soracağız sizden” dediği için “halkı isyana teşvik”ten Türk Ceza Kanunu’nun 312. unsuru mucibince 4 ay 26 gün mahpusa mahkum oldu. Hoş, daha sonra bir röportajında bu devri, “Hayatımın en onurlu işi.” kelamlarıyla anlattı.
16 Aralık 1999’da cezasını çekmek üzere Ayaş Cezaevine giren Hoş, eski Başbakanlık Müsteşarı sıfatı hasebiyle kendisine tahsis edilen makam aracını da bu süreçte iade etti.
Ayaş Cezaevi’nden 10 Mayıs 2000’de tahliye olan Güzel’in hakkında açılan birçok dava ve katılaşan ceza, kamuoyunda “Rahşan affı” olarak bilinen 4616 Sayılı Kanun’un 22 Aralık 2000’de yürürlüğe girmesiyle düştü.
DENİZLİ’DE RAHATSIZLANMASI ÜZERİNE HELİKOPTER AMBULANSLA ANKARA’YA GETİRİLDİ
1994’te “Yeni Türkiye Stratejik Araştırma Merkezi”ni kuran Hoş, “Yeni Türkiye” isimli 2 aylık akademik mecmuayı yayımlamaya başladı. Yeni Türkiye, kısa vakitte bir okul haline geldi. 2015 yılı sonuna kadar 7000’in üzerinde akademik makale ve 68 bin sayfalık dev bir külliyat ortaya çıkarıldı.
Fizik tedavi için gittiği Denizli’deki bir termal otelde 18 Mart 2018’de rahatsızlanan Hasan Celal Hoş, durumu ağırlaşınca ambulans helikopterle Ankara’ya sevk edildi. Ankara’daki İnanç Hastanesi’nde tedavi altına alınan Hoş, 19 Mart 2018’de akciğer enfeksiyonuna bağlı olarak gelişen teneffüs yetmezliği nedeniyle 73 yaşında hayatını yitirdi.
Hasan Celal Hoş için 20 Mart günü Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde devlet merasimi düzenlendi.
Hacı Bayram Camii’nde kılınan cenaze namazının akabinde Güzel’in naaşı, Gölbaşı Mezarlığı’na defnedildi.