Deloitte Türkiye’nin 2022 yılı birleşme ve satın alma süreçleri raporuna nazaran, Türkiye’de birleşme ve satın alma ortamı geçen yıla paralel bir görünüm sergiledi. 2022 yılında süreç hacmi yüzde 8 artışla 11 milyar dolara yaklaştı ve pandemi sonrası periyodun en yüksek düzeyine ulaştı. 400’ün üzerinde süreç ile tüm vakitlerin en yüksek süreç sayısı gerçekleşti.
En büyük süreç Varlık Fonu’nun Türk Telekom yatırımı
Türkiye’de, birkaç büyük çaplı süreç toplam yıllık süreç hacmi üzerinde belirleyici oldu. Birinci 10 süreç, toplam süreç hacminin yaklaşık yüzde 50’sini oluştururken, süreç sayısının yüzde 73’üne karşılık gelen 10 milyon doların altındaki süreç büyüklüğüne sahip 295 süreç, toplam süreç hacminin sadece yüzde 4’ünü oluşturdu.
Ortalama süreç hacmi 27 milyon dolar ile geçmiş yıllara misal bir düzeyde gerçekleşti. Rapora nazaran birleşme ve satın almalarda süreç hacmine, Türkiye Varlık Fonu’nun Türk Telekom yatırımı damga vurdu. Açıklanan en büyük süreç, Türk Telekom’un Türkiye Varlık Fonu tarafından 1.65 milyar dolar karşılığında satın alınması oldu ve bu yılın toplam süreç hacminin yüzde 15’ini oluşturdu.
Türkiye’de gerçekleşen süreçlerde yerli ve yabancı yatırımcılar süreç hacmini neredeyse eşit olarak paylaştı. Yabancı yatırımcılar süreç hacminin yüzde 51’ini oluşturdu. Melek yatırımcıların büyük rol oynadığı süreç sayısında yerli yatırımcılar yüzde 76 oranı ile öne çıktı. Türk yatırımcıların dahil olduğu süreçlerin toplam bedeli yüzde 27 artarak 5.4 milyar dolara ulaştı, toplam süreç sayısı da yüzde 2 oranında arttı.
En büyük yabancı süreci Garanti’nin hisse alımı
Yabancı yatırımcıların Türkiye’ye yönelik yatırımları 2022’de yüzde 6 düşüşle 5.5 milyar dolara geriledi. En büyük yabancı yatırımcı süreci 1,4 milyar dolar fiyatındaki İspanyol BBVA’nın hissedarı olduğu Garanti BBVA’daki hisselerini artırma süreci oldu. Körfez sermayesi yatırımları 2022’de 2,3 milyar dolar ile son 5 yılın en yüksek düzeyine ulaştı.
Buna nazaran, Körfez bölgesinden yatırımcılar toplam yabancı yatırımcı süreç hacminin yüzde 42’sini oluşturdu. Güneş gücü alanında IHC – Kalyon Güç (490 milyon dolar) süreci, Mubadala liderliğinde Getir’in 768 milyon dolar fiyatındaki yatırım çeşidi ve QIA – Dream Restaurants yatırımları körfez sermayesinin değerli süreçleri olarak öne çıktı.
Avrupalı yatırımcılar bir kere daha 44 süreçle liderliği üstlenirken, Asya-Pasifik bölgesinin katkısı yüzde 2 ile hudutlu kaldı. Avrupalı yatırımcıların süreç hacmindeki hissesi 2021’de yüzde 29’dan 2022’de yüzde 39’a yükseldi. 2021’de 3,6 milyar dolar düzeyinde olan Kuzey Amerikalı yatırımcıların süreç hacmi yaklaşık 840 milyon dolar düzeyine geriledi.
En büyük 10 sürecin toplam süreç hacmine katkısı yaklaşık yüzde 50 oldu (2021 – yüzde 46). Süreç bedeli 500 milyon doların üzerinde sırf 4 süreç gerçekleşti. Süreçlerin büyük çoğunluğu küçük ve orta ölçekli başlangıç basamağındaki teşebbüslerde gerçekleşti. Toplam süreç sayısının yüzde 73’üne karşılık gelen, süreç bedeli 10 milyon doların altında olan 295 süreç, toplam süreç hacminin sadece yüzde 4’ünü temsil etti. Tüm süreçler dahil ortalama süreç büyüklüğü 27 milyon dolar oldu.
Finans, oyun ve telekom kesimi öne çıktı
Teknoloji ve finansal hizmetler, 2022’de toplam süreç sayısının yüzde 27’sini oluşturarak süreç sayısı bakımından birinci sıralarda yer aldı. Finansal hizmetler 46 süreç ve 1,8 milyar dolar ile süreç hacminde başı çekerek, yıllık toplam süreç hacminin yüzde 16’sını oluşturdu. Finansal yatırımcılar, yaklaşık 5 milyar dolar kıymetinde 268 adet süreç gerçekleştirdi.
Bununla birlikte büyük ölçekli Türk Telekom ve Getir süreçlerinin tesiriyle finansal yatırımcıların süreç hacmi yüzde 19 oranında artış gösterdi. Finansal yatırımcıların toplam süreç sayısında en büyük hisseye sahip olan risk sermayesi ve melek yatırımlarının toplamı 240’ın üzerinde süreç ile 1,6 milyar dolar oldu.
Bu yatırımcıların toplam süreç sayısına katkısı yüzde 66’ya ulaştı. Teknoloji, taşınabilir ve internet, e-ticaret ve oyun kesimleri risk sermayesi için en cazip bölümler oldu. Bu alanda Getir (768 milyon dolar), Dream Games (255 milyon dolar) ve Insider (121 milyon dolar) yatırımları öne çıktı.
Oyun kesimi süreçleri 2022’de yaklaşık 530 milyon dolar ve 30’un üzerinde süreçle bir evvelki yıla nazaran yaklaşık yüzde 80 artış gösterdi. Dream Games’in değerlemesi yaklaşık 2.75 milyar dolara ulaşırken, Spyke Games VC Griffin Gaming Partners’dan 50 milyon dolar üzere rekor bir düzeyde başlangıç yatırımı aldı.