Ekonomi idaresinin Aralık 2021’den bu yana döviz stoklayarak piyasaları manipüle etmek isteyenlerle gayreti meyvelerini vermeye başladı. TL’ye dayanak emelli alınan kararlar, para piyasalarını bir istikrara oturttu. Bankalardaki mevduat dağılımı lira leyhine süratle güzelleşirken, parasını dövizde tutanların çıkarı son aylarda yeterlice azaldı, son bir ayda ise sıfıra yakın.
30 MİLYAR DOLAR BOZDURULUR
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu’nun döviz stokçusu şirketlere kredi verilmemesi için aldığı yeni karar önümüzdeki hafta (1 Kasım’dan itibaren) uygulanacak. Yeni mali kurala nazaran; bankalarda 10 milyon lira ve üzeri döviz varlığı olan ya da cirosu ile faal büyüklüğünün yüzde 5’i kadar dövizi bulunan şirketler TL cinsi ticari kredi alamayacak. Bu kaidesi taşımayan şirketler, muhtaçlık duydukları finansmanı stoklarındaki dövizi bozdurarak karşılayacak. Bu mecburilik nedeniyle şirketlerin bankalardaki döviz stokunun 20-30 milyar dolar azalma bekleniyor.
BANKALARDAKİ YABANCI PARA ORANI AZALDI
Yeni düzenlemenin tesiriyle; yatırımcıların ve tasarruf sahiplerinin TL’ye ilgisinin artması bekleniyor. Merkez Bankası’nın yabancı para mevduattan Türk lirası mevduata dönüşümü desteklemek hedefiyle Aralık 2021’de başlattığı liralaşma stratejisi sayesinde banka bilançolarındaki Türk lirası hissesi artarken, döviz mevduatlarının hissesi 11 puan azaldı. Yılbaşında yüzde 64,5 olan toplam bankacılık kesimi mevduatı içindeki döviz hissesi 21 Ekim 2022 tarihi prestijiyle yüzde 53,1’e geriledi.
HEDEFİ TUTTURMAYAN BANKALARA EK MALİYET VAR
Merkez Bankası, 18 Ekim’de aldığı kararla TL’ye dayanak için bankalara yeni bilanço maksadı koydu. 1 Ocak 2023 tarihinde uygulaması başlayacak yeni düzenleme, bankalara mevduatın yüzde 60’ını TL, yüzde 40’ını döviz olarak tutma maksadı getiriyor. Buna nazaran bankalar, Türk lirası mevduatın toplam mevduat içindeki hissesini temel alan maksada nazaran menkul değer (hazine bonosu) tesis edecek. Bu oranları tutturmayan bankalar, toplam mevduatının yarısını aşan döviz ölçüsünün yüzde 5’i kadar fazladan menkul değer tesis etmek zorunda kalacak.
LİRALAŞMA STRATEJİSİNE DAYANAK SÜRECEK
Finans piyasalarındaki havanın TL’yi destekleyecek halde sürdürülmesi için düzenleyici ve denetleyici kurumların kararlılığı dikkat çekiyor. Merkez Bankası ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Konseyi (BDDK) kural belirlerken, Hazine ve Maliye Bakanlığı da geliştirdiği siyasetlerle liralaşma stratejisini bu yılın geri kalanında ve 2023 yılında sürdürmeye kararlı.
Piyasada dolar baskısı azalıyor
Döviz stoku erirse şirketler de rahatlar
Vadesi gelmemiş yabancı para cinsindeki borçlarını münasebet göstererek stoklarındaki dövizi bozdurmamakta direnerek şirketler, daha fazla maliyete katlanmak zorunda kalıyor. ‘Kendi kendine zarar’ manasına gelen bu durumdan kurtulmak için stokçu şirketler, ellerindeki dövizi satarak kurları aşağı çekebilir. TL’nin güçlenmesiyle firmalar, daha düşük maliyetle hammadde alma ve vadesi geldiğinde de borcunu daha düşük kurdan kapatma fırsatı yaratabilir.
Kur Korumalı’da şirketlerin vergi istisnası müddeti uzatıldı
Liralaşma siyasetine dayanak hedefiyle dün kıymetli bir düzenleme daha yapıldı. Şirketlerin kur muhafazalı mevduattan karlarındaki kurumlar vergisi istisnasının müddeti uzatıldı. Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı’na nazaran; şirketlerin kur muhafazalı mevduattan elde ettikleri çıkarlar için uygulanan kurumlar vergisi istisnası, 30 Eylül tarihli bilançolar için de geçerli olacak.